Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1967, Blaðsíða 58

(50
við einhver mannvirki. Komið hefur fyrir erlendis, að hann
hafi skotið kollinum upp úr einhverju strætinu, og stund-
um lyft upp götuhellum, sem vega um 100 kíló. Einu sinni
kom hann líka upp úr kirkjugólfi, sem var steinlagt. Ull-
serkurinn er talinn vel ætur á meðan hann er ungur, áður
en blöðin byrja að breytast í blek.
Skyld tegund, dálítið minni, með brúnum ullarlausum
hatti, vex hér sums staðar á haugum (Coprinus atramenta-
rius), en í honum er efnið antabus, sem verkar gegn alkóhól-
neyzlu. Er langt síðan eftir því var tekið, að ekki mátti neyta
þessa svepps á undan alkóhóldrykkju, verkaði hann þá sem
eitursveppur og olli uppköstum o. fl.
5. Hnúfusveppir (Camarophyllus). Blaðsveppir með leður-
kenndri gerð, gulum, brúnum eða hvítum litum (allur
sveppurinn eins litur), fremur litlir vexti, algengir hér í
mólendi, einkum grasmóum og grasdældum. Bezti mat-
sveppurinn af þessu kyni er vallarhnúfan (Camarophyllus
pratensis), sem er gulbleik að lit, og eru blöðin bogalaga,
niðurvaxin á stafinn. Vallarhnúfan er mjög góð til þurrkun-
ar, vegna hinnar skinnkenndu gerðar.
6. Toppsveppir (Hygrocybe). Blaðsveppir með vaxkenndri
gerð, oft topplaga hatti, oftast litlir vexti og mjög litskrúð-
ugir. Vaxa helzt í grasmóum og valllendi, en lítið sem ekki
í skógum. Flestir þeirra eru vel ætir, en notast lítt sökum
smæðarinnar. Merkasta tegundin af þessu tagi er gulltopp-
an (Hygrocybe conica), algeng í valllendismóum.
7. Mörusveppir (Russula). Blaðsveppir með litskrúðugum,
flötum hatti, en ljósum blöðum og staf. Holdið af ost-
kenndri gerð. Flestar tegundirnar eru skógarsveppir, og eru
sumar þeirra mjög áberandi í íslenzku birkiskógunum, svo
sem gulmara (Russula claroflava), grœnmara (Russula aeru-
ginea), fjólumara (Russula venosa). I mólendi vaxa auk þess
brúnmara (Russula xeramplina), og reyðimara eða reyðikúla
(Russula alpina). Allar eru mörurnar ætar, og getur Eggert
Olafsson þeirrar síðastnefndu, sem hinz bezta ætisvepps. (Ná-
skyld tegund erlendis Russula emetica, er þó talin eitruð).
8. Mjólkursveppir (Lactarius). Blaðsveppir, með flötum