Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1967, Blaðsíða 12

14
Munurinn á nýræktartúnunum vel flestum annars vegar
og túnum í góðri og varanlegri rækt hins vegar, kemur ljós-
lega fram við tvenns konar athuganir, sem allir bændur geta
gert og kannast við. Verður góð vísa seint of oft kveðin að
benda á þetta, þótt það séu hversdagslegir hlutir.
Vér höfum „gamalt og gott“ tún, sem gefur góða og ár-
vissa eftirtekju, við venjulega góða umhirðu. Jörðin leggst
í eyði og það er hætt að bera á túnið og hirða um það. Eigi
að síður sprettur það næstu ár svo vel, að það er slegið til
nytja. Slíkt eyðitún getur jafnvel haldið áfram að spretta
svo lengi, að undrun sætir. Þetta er einfalt mál, þetta er „lif-
andi“ jörð sem var í góðri rækt þegar býlið lagðist í eyði. I
túninu er frjómold gædd lífi smáverugróðurs, gerla og
sveppa, og auðug af aðgengilegri jurtanæringu. Ef vér sting-
um upp hnaus í slíku túni molnar liann, um leið og vér köst-
um honum af rekunni. í ljós kemur, að rætur jurtanna
greinast djúpt í jörð, jafnvel langt niður fyrir hinn eiginlega
grassvörð.
Vér höfum venjulegt nýræktartún hraðræktað í mýri sem
er vel ræst, en landið hefir ekki verið unnið nema einu sinni
og til lítillar dýptar, og svo var því „lokað með grasfræsán-
ingu jafnskjótt aftur“. Við ræktunina hefir verið notaður
tilbúinn áburður eingöngu, og með góðum árangri, að því
er virðist, því að nýræktin sprettur allvel við þessa kosti. En
ef hætt er að bera á túnið, þótt ekki sé nema eitt ár eða tvö,
kemur hið raunverulega rœktunarástand þess í ljós. Sprettan
er gjörsamlega engin, gróðurinn skrymtir og meira ekki.
Ekki þarf annað til, en að rákir verði á milli þegar tilbúna
áburðinum er dreift, þá kemur hordauðinn í 1 jós samsum-
ars.
Ef stunginn er upp hnaus í slíku tiini kemur í ljós, að
„grassvörðurinn er ekkert annað en ólseigt torf“, hnausinn
er hleðsluefni, litlu eða engu lakara en úr óræktaðri mýri
væri, það er enn allgóð stunga í mýrinni, þótt ræktuð sé að
nafninu til. Ef vér kryfjum hnausinn kemur í ljós, að rætur
sáðjurtanna hafa ekki leitað til dýptar, þær greinast aðeins
um hið efsta lag hins seiga torfs, vanþroska og ólíklegar til