Morgunblaðið - 31.03.2001, Blaðsíða 47

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 31. MARS 2001 47
Klapparstíg 40
Sími 552 7977.
Handmálaðir
grískir íkonar
Falleg
fermingargjöf
ÉG undirrituð ætla
að byrja á því að skora
á hæstvirtan forsætis-
ráðherra Davíð Odds-
son og ríkisstjórn
landsins að kynna sér
það starf sem fram fer
á sambýlum landsins
og þar með það álag
sem því fylgir að starfa
sem stuðningsfulltrúi.
Einnig vil ég vitna í
grein sem ég sá í Morg-
unblaðinu 21. mars síð-
astliðinn um störf lög-
regluþjóna og vaxandi
ofbeldi í garð þeirra í
starfi. Hvað með okkur
stuðningsfulltrúa sem
þurfum að vinna við ofbeldi nær dag-
lega? Þar sem ég starfa á sambýli
fyrir einhverfa og því starfi fylgir of-
beldi þá spyr ég: Af hverju er ekki
vakin athygli á því og því starfi sem
þar fer fram? Vinnum við eitthvað
síðra starf en allir hinir? Svo virðist
vera þar sem þetta eru mjög van-
metin störf og illa launuð sem unnin
eru á sambýlum landsins. Þar sem
ég hef starfað með fötluðum í nær
fjögur ár samfleytt verð ég að segja
að með þessa reynslu og þekkingu að
baki er ég ekki sátt við að vera með
79 þús. kr. í mánaðarlaun og hækka
lítið sem ekkert næstu mánuði eða
ár. Vil ég því koma því til skila og aft-
ur skora á ríkisstjórn landsins, ríkið
og þá sem eru í samninganefnd fyrir
okkar hönd að semja um mannsæm-
andi laun. Þar sem
margir af samstarfs-
mönnum mínum og ég
þar með talin sjáum
okkur ekki fært að lifa
á þessum launum til
frambúðar sjáum við
þann kost vænstan að
segja upp ef ekkert
gengur í okkar launa-
málum. Er það mín ósk
og margra minna sam-
starfsmanna að farið
verði að borga okkur
mannsæmandi laun til
að við getum veitt
skjólstæðingum okkar
þá þjónustu sem þeir
þurfa. Svo hætt verði
að bjóða þeim upp á nýtt starfsfólk
mjög reglulega þar sem starfs-
mannaskipti eru mjög ör, meðal ann-
ars af miklu álagi vegna manneklu og
launa sem eru ekki mannsæmandi.
Veit ég persónulega dæmi þess að
skjólstæðingar hafi verið sendir
veikir eða mjög slappir til vinnu og í
dagvist vegna manneklu og fresta
hefur þurft læknisferðum og fleiru
vegna skorts á starfsfólki. Er það því
okkar ósk að fá byrjunarlaunin
hækkuð upp í 112 þús. á mán. eins og
samþykkt var á BSRB-þingi síðast-
liðið haust.
Mikið var rætt um það fræga
verkfall og kjaradeilu kennara sem
átti sér stað nú fyrir áramót 2000–
2001. Kennarar kvarta yfir því að
geta ekki lifað á um 130 þús. á mán.
en hvað megum við stuðningsfulltrú-
ar segja, sem kannski slefum í 90
þús. á mán., og vitna ég þá aftur í
sjálfa mig sem er með nær fjögurra
ára starfsreynslu með fötluðum og
er með grunnlaun sem hljóða upp á
79 þús. á mán. Vil ég hér í lokin end-
urtaka áskorun mína á hæstvirtan
forsætisráðherra Davíð Oddsson og
ríkisstjórn landsins að fara inn á
sambýli landsins og kynna sér það
starf sem þar fer fram og jafnvel
starfa þar í einhvern tíma, til að
kynnast því álagi sem oft er unnið
við.
Semjum
um mannsæm-
andi laun
Steinunn Ragnhildur
Guðmundsdóttir
Kjör
Ég skora á forsætisráð-
herra og ríkisstjórn
landsins, segir Steinunn
Ragnhildur Guðmunds-
dóttir, að fara inn á
sambýli landsins og
kynna sér það starf
sem þar fer fram.
Höfundur er starfsmaður á
sambýlinu Trönuhólum 1
í Reykjavík.
HINN 2. og 3. apríl
nk. hittast norrænir
stjórnmálamenn í Oslo
til að ræða stefnu-
mörkun landanna
„Sjálfbær þróun – ný
stefna fyrir Norður-
lönd“ á þemaráðstefnu
Norðurlandaráðs. Til-
lagan felur í sér lang-
tímamarkmið um
sjálfbæra þróun fram
til 2020 en jafnframt
ýmsar aðgerðir á
næstu 3 til 4 árum.
Þótt Ísland geti
státað af hreinu landi
og komi vel út í alþjóð-
legum samanburði los-
ar það okkur ekki undan ábyrgð í
baráttunni gegn mengun. Okkur
ber að gefa komandi kynslóðum
heilbrigð uppvaxtarskilyrði og
verkefni eru næg bæði á Norður-
löndum og þá ekki síður í samvinnu
við minna velmegandi nágranna-
lönd í austri.
Mengun án
landamæra
Mengunin þekkir ekki landa-
mæri og að tryggja hreinleika hafs-
ins er dæmi um verkefni þvert á öll
landamæri. Umhverfismál tengd
hafinu eru hluti af stefnunni sem
Norðurlönd hafa verið að móta.
Það er áhugavert að íslenskum
stjórnmálamönnum gefist svo gott
tækifæri til samvinnu um að leita
sameiginlegra lausna. Það er langt
frá Íslandi til mengandi stórborga
Vestur-Evrópu og ennþá lengra er
til umhverfisspillandi iðnaðarsvæða
Austur-Evrópu. En við vitum að
bæði loft- og hafstraumar flytja
með sér hættuleg efni frá fjarlæg-
um slóðum, efni sem
að lokum safnast í
fisk, spendýr og síðan
fólk á norðurslóðum.
Þess vegna er rík
ástæða fyrir öflugri
þáttöku Íslands og
samvinnu við Norður-
lönd og fleiri við að
tryggja alþjóðlega
sáttmála um umhverfi
hafsins.
Bellini-verkefnið,
sem fékk Umhverfis-
verðlaun Norður-
landaráðs á síðasta
ári, var kynnt hér á
landi nýverið. Þar var
okkur sýnt svart á
hvítu að meðferð kjarnorkuúrgangs
í næsta nágrenni Norðurlanda og
gjöfulla fiskimiða er eins og tifandi
tímasprengja.
Stuðningur við Eystrasalts-
löndin og Rússland
Þótt Barentshafið og Eystrasalt-
ið séu okkur fjarlæg hefur það þýð-
ingu fyrir okkur – en auðvitað
miklu fremur fyrir þau Norður-
landanna sem liggja austar – að
Norðurlönd styðji nýfrjálsu löndin í
Eystrasalti og Rússland við að
bæta umhverfið. Norræni fjárfest-
ingarbankinn og Norræni umhverf-
isþróunarsjóðurinn hafa lengi
styrkt verkefni bæði í Rússlandi og
í Eystrasaltslöndunum. Fyrir okk-
ur hér á Íslandi hefur það trúlega
mesta þýðingu að dregið verði úr
mengun á Barentsvæðinu – þar
vega Murmansk- og Arkangelsk-
svæðin þyngst – þannig að minna af
mengandi efnum berist frá þessum
svæðum hingað norður. Vinir okkar
í Finnlandi, Svíþjóð og Danmörku
beina sjónum fremur að umhverf-
ismálum í Eystrasalti og úrbótum
þar. Hafstraumar láta ekki landa-
mærin stöðva sig, þess vegna hefur
það þýðingu fyrir okkur á Íslandi í
hve ríkum mæli mengun berst með
hafstraumum úr Eystrasalti inn í
Norðursjó.
Fyrir tuttugu árum rann allt
skólp frá milljónaborginni St. Pet-
ursborg (þá Leningrad) óhreinsað
út í Finnska flóann en nú verður
75% af skólpinu hreinsað, m.a.
vegna stuðnings Norðurlandanna
við nýtt hreinsikerfi. Fyrirtækið,
Vodokanal, þakkar það beinlínis
stuðningi Norðurlandanna að fyr-
irtækið hefur í þriðja sinn hlotið
verðlaun fyrir að vera hið besta
sinnar tegundar í Rússlandi. Nýtt
hreinsikerfi í suðvesturhluta borg-
arinnar verður svo tekið í notkun
árið 2004, líka að hluta til með
styrk frá Norðurlöndum.
Það er ekkert leyndarmál að
mengunarvandamál eru mikil bæði
hvað varðar Barentshaf og Eystra-
salt auk þess sem hætta er á
kjarnaúrgangi og öðrum mengandi
úrgangi.
Orð og athafnir
fara saman
Það er náin og traustvekjandi
samvinna sem skapar möguleika á
lausnum til frambúðar og það er
þýðingarmikið að starfa með Norð-
urlöndum og öðrum nágrannalönd-
um um að tryggja hreint vatn, loft
og jörð.
Þemaráðstefna Norðurlandaráðs
2. og 3. apríl er mikilvægur um-
ræðuvettvangur til að ræða um-
hverfismál í löndunum okkar og til
að styðja úrbætur í umhverfismál-
um í nágrenni Norðurlanda. Hér
fara orð og athafnir saman því
verkin tala. Hinn almenni borgari á
Norðurlöndum á að geta fundið að
góð stefna er mótuð til að tryggja
hreinna umhverfi á komandi árum.
Norðurlönd á
réttri braut
Rannveig
Guðmundsdóttir
Náttúruvernd
Þýðingarmikið er að
starfa með Norðurlönd-
um og öðrum nágranna-
löndum, segir Rannveig
Guðmundsdóttir, við
að tryggja hreint vatn,
loft og jörð.
Höfundur er þingmaður
Samfylkingarinnar og situr í
forsætisnefnd Norðurlandaráðs.
ÞEGAR ég skrifaði
grein mína um leikritið
Fjalla-Eyvind, sem
birtist í þessu blaði 23.
þ.m., var ekki ætlun
mín að efna til þrætu-
bókar við dr. Jón Viðar
Jónsson, því það er
álíka uppbyggilegt og
að þrasa við steinana í
Elliðaárdalnum sem
eru hér rétt neðan við
heimili mitt. Ég held að
það hafi komið mjög
skýrt fram í grein
minni, að ég var að
viðra skoðanir Gunn-
ars R. Hansen leik-
stjóra sem að flestra
dómi þekkti best þetta leikrit og til-
urð þess. Hann studdist við skoðanir
ekkju Jóhanns, Ib, sem afhenti hon-
um bréf og gögn úr fórum manns
síns sem auðvitað bættu við þekk-
inguna, alveg eins og skoðanir Sig-
urðar Nordals á hrossakjötsend-
inum mótuðust af kynnum hans við
skáldið. Dr. Jón Viðar telur pendúls-
samlíkingu mína vera á
misskilningi byggða.
Þetta segir hann þótt
hann viti að til eru
mörg auðlesin bréf og
gögn sem réttlættu
þessa skoðun. Mig
langar til að birta þýð-
ingu dr. Jóns Viðars á
einu þessara bréfa
(bréf Jóhanns til Ib, 2.
ágúst 1911) : ,,--- þýska
þýðandanum mínum
[Alfons Feodor Cohn]
liggur mjög á svari,
hann skrifaði mér bréf
sem var næstum eins
þykkt og heil bók, og
hvað heldurðu, hann
réðst heiftarlega á endinn í leikritinu
mínu – ég svaraði honum um hæl
með bréfi sem var næstum því jafn-
langt og reyndi að skýra fyrir hon-
um að endirinn væri einmitt það fal-
legasta í verkinu ---“. Þarna er
Jóhann að tala um endinn með hest-
inum, eins og hann orðaði það sjálf-
ur. – Dr. Jón Viðar getur svo bent á
gerðir skáldsins og önnur bréf frá
hans hendi sem segja það gagn-
stæða, sbr. leikskrárgrein Gunnars
R. Hansen. Lokaorð doktorsins, í
svarinu til mín, eru sérviskusjónar-
mið sem eiga sér bakgrunn í reyk-
vískum leikstjórastælum og þvælum
bókmenntafræðinga. Hitt er svo
annað mál að hann, og hvaða leik-
félag sem er, getur sett verkið á svið
með tragíska endinum ef svo er kos-
ið. En hvort það er gert að vilja Jó-
hanns Sigurjónssonar er svo álita-
mál eins og Gunnar R. Hansen hefur
bent á.
Enn um
Fjalla-Eyvind
Eiríkur
Eiríksson
Höfundur er fyrrverandi prentari.
Leiklist
Hitt er svo annað mál,
segir Eiríkur Eiríksson,
að hann, og hvaða
leikfélag sem er, getur
sett verkið á svið
með tragíska endinum
ef svo er kosið.