Morgunblaðið - 31.03.2001, Blaðsíða 42

42 LAUGARDAGUR 31. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
FRÁLEITAR FULLYRÐINGAR
HÆTTA Á TRÚNAÐARBRESTI
Eins og mál hafa þróazt eftir aðRannsóknarnefnd flugslysa gafút skýrslu vegna flugslyssins í
Skerjafirði síðastliðið sumar virðist
hætta á trúnaðarbresti milli almenn-
ings og flugmálayfirvalda.
Flugmálastjóri hefur sent sam-
gönguráðherra svar við bréfi því, sem
ráðherrann sendi stofnuninni um síð-
astliðna helgi. Þar var farið fram á um-
sögn Flugmálastjórnar um skýrslu
rannsóknarnefndarinnar og hvort þær
ávirðingar, sem þar koma fram, gætu
valdið uppsögn samninga ráðuneytisins
við Leiguflug Ísleifs Ottesen um áætl-
unarflug til Gjögurs og sunnanverðra
Vestfjarða. Jafnframt er í gildi samn-
ingur heilbrigðisráðuneytisins við LÍO
vegna sjúkraflugs. Óskaði heilbrigðis-
ráðherra eftir sambærilegri umsögn
vegna samninga um sjúkraflug.
Í bréfi samgönguráðuneytis var tekið
fram að ljóst væri að LÍO hefði ítrekað
brotið ákvæði reglugerðar um flutn-
ingaflug, svo og ákvæði flugrekstrar-
handbókar. Þá sæi ráðuneytið ekki ann-
að af skýrslu rannsóknarnefndarinnar
en að á flugrekstri LÍO varðandi vélina,
sem fórst í Skerjafirði, hefðu verið
„verulegir ágallar og augljós ógn við ör-
yggi flugfarþega á Íslandi“. Undir þá
ályktun geta líklega flestir tekið, sem
hafa kynnt sér skýrslu nefndarinnar,
en Morgunblaðið hefur m.a. birt
stærstan hluta hennar og skýrsluna í
heild á netútgáfu blaðsins.
Athygli vekur við lestur bréfs flug-
málastjóra til samgönguráðherra að
þar er erindi ráðuneytisins ekki svarað
með beinum hætti. Fyrirspurn ráð-
herrans varðar uppsögn samninga en
svar flugmálastjóra snýst um það,
hvort tilefni sé til þess að svipta við-
komandi aðila flugrekstrarleyfi. Hér
getur verið um tvö óskyld mál að ræða.
Í svarbréfi flugmálastjóra er tekið
fram að annars vegar megi segja samn-
ingum við LÍO upp, hafi flugrekandinn
hlotið dóm vegna vanrækslu í flug-
rekstri eða gerzt sekur um alvarlega
siðferðilega eða faglega misbresti í
flugrekstri. Þá geti ráðuneytið frestað
efndum samningsins, lendi flugvélar
flugrekandans í óhappi eða flugatviki,
sem gæti hafa leitt til dauðsfalls og geti
ógilding þessi varað þar til skorið hefur
verið úr um hvort flugrekandinn verði
sakfelldur.
Flugmálastjóri bendir réttilega á að
Skerjafjarðarslysið sæti enn lögreglu-
rannsókn og hvorki hafi verið gefin út
ákæra né kveðnir upp dómar. Hins veg-
ar sætir furðu að Flugmálastjórn skuli
ekki draga þá ályktun af skýrslu Rann-
sóknarnefndar flugslysa að flugrekand-
inn hafi gerzt sekur um alvarlega sið-
ferðilega eða faglega misbresti í
flugrekstri, sem samkvæmt ákvæðum
samningsins gefur tilefni til uppsagnar.
Flugmálastjórn kemst hins vegar að
þeirri niðurstöðu að Leiguflug Ísleifs
Ottesen hafi gerzt sekt um „alvarlega
vanrækslu á faglegum grundvallar-
þætti í flugrekstri“ en dregur enga
ályktun af því um hugsanlega uppsögn
samninga, ályktar eingöngu að frávik í
rekstri fyrirtækisins, sem komið hafi í
ljós við úttektir eftir slysið, hafi ekki
reynzt nógu alvarleg til að réttlæta það
að fyrirtækið væri svipt flugrekstrar-
leyfi.
Í þessu felst að Leiguflug Ísleifs
Ottesen getur haldið áfram almennri
starfsemi. Þá kemur í ljós hvort kaup-
endur flugþjónustu á frjálsum markaði
vilja ferðast með vélum félagsins. Hitt
er allt annað mál, hvort hægt sé að
bjóða íbúum í einstökum landshlutum á
grundvelli samninga, sem opinberir að-
ilar hafa gert, að skipta eingöngu við
flugfélag, sem hefur orðið uppvíst að
„alvarlegri vanrækslu á faglegum
grundvallarþætti í flugrekstri“ að mati
Flugmálastjórnar. Sama á við um
sjúkraflugið.
Af skýrslu Rannsóknarnefndar flug-
slysa og bréfi Flugmálastjóra virðist
einsýnt að álykta sem svo að um alvar-
lega siðferðilega og faglega misbresti í
flugrekstrinum hafi verið að ræða. Það
virðist líka liggja í augum uppi að sterk
efnisleg rök eru fyrir því, að slysið í
Skerjafirði og opinber rannsókn á því
ætti að leiða til þess að ákvæðið í samn-
ingnum um frestun á framkvæmd hans
í tilviki óhapps eða flugatviks, sem gæti
hafa leitt til dauðsfalls, verði virkt.
Hinn almenni flugfarþegi verður að
geta treyst því, þegar hann sezt upp í
flugvél, að öryggi í flugrekstrinum sé
tryggt eins og kostur er. Af þeim upp-
lýsingum opinberra aðila, sem almenn-
ingi eru nú tiltækar, þ.e. skýrslu Rann-
sóknarnefndar flugslysa og greinar-
gerð Flugmálastjórnar, sem birt var í
heild hér í blaðinu í gær, er ekki hægt
að draga aðrar ályktanir en þær að í
rekstri LÍO hafi það ekki verið raunin.
Bregðist yfirvöld flugmála í landinu
ekki við því með neinum hætti, ekki
einu sinni á þann hátt, að flugrekstur
félagsins sæti alveg sérstöku eftirliti í
ákveðinn tíma, er ljóst að sá trúnaður,
sem nauðsynlega þarf að ríkja á milli al-
mennings og þeirra, sem eiga að hafa
eftirlit með þessari viðkvæmu starf-
semi, brestur. En auðvitað er það sam-
gönguráðherra og heilbrigðisráðherra
að taka af skarið en ekki embættis-
manna.
Ísleifur Ottesen, eigandi flugfélags-ins sem við hann er kennt, kallar
umfjöllun um flugslysið í Skerjafirði
„fjölmiðlafarsa“ í samtali við Morg-
unblaðið í gær. „Það er sorglegt
hvernig fjölmiðlar hafa farið höndum
um þetta mál með algjörlega órök-
studdum dylgjum og án þess að hirða
um það að leita svara,“ segir Ísleifur.
Þessar fullyrðingar eru óskiljan-
legar. Opinber nefnd, Rannsóknar-
nefnd flugslysa, hefur gefið út
skýrslu um flugslysið í Skerjafirði,
þar sem fram koma alvarlegar ávirð-
ingar á fyrirtækið. Í greinargerð og
bréfi Flugmálastjórnar til sam-
gönguráðherra kemur aukinheldur
fram að fyrirtækið hafi gerzt sekt
um vanrækslu. Að því er Morgun-
blaðíð varðar hefur umfjöllun blaðs-
ins sjálfs byggzt á þessum upplýs-
ingum opinberra aðila.
Af hálfu Morgunblaðsins hefur frá
því að skýrsla flugslysanefndar var
birt ítrekað verið leitað eftir svörum
hjá Ísleifi Ottesen og samstarfs-
mönnum hans við þessum atriðum.
Eins og fram hefur komið í fréttum
blaðsins hafa hann og aðrir forráða-
menn fyrirtækisins enn sem komið
er neitað að tjá sig efnislega um þær
ávirðingar, sem á það eru bornar.
UNGA fólkið virðist laðastað stórmörkuðum ogverslunarklösum en þeirsem komnir eru yfir 35
ára aldur eru íhaldssamari og vilja
ekkert með slíkt hafa. Þess vegna er
m.a. nauðsyn að poppa upp miðbæ
Reykjavíkur, koma þar á auknu lífi
og fjöri, ef á að takast að sporna
gegn hugsanlegum áhrifum Smára-
lindar á verslun þar og mannlíf.
Þetta kom fram í erindi Ragnheiðar
Sigurðardóttur, Kristínar Sævars-
dóttur og Ingvars Baldurssonar sem
haldið var í tengslum við aðalfund
Þróunarfélags miðborgarinnar á
Hótel Borg síðastliðinn fimmtudag
og sem fjallaði um áhrif Smáralindar
á miðborgina. En hlutverk félagsins
er að efla miðborg Reykjavíkur sem
miðstöð stjórnsýslu, menningarlífs,
verslunar og þjónustu.
Fundurinn hófst með öðru
fræðsluerindi, þar sem Jóhannes
Kjarval, hverfisstjóri miðborgar á
Borgarskipulagi Reykjavíkur,
fjallaði um skipulagsmál í miðborg-
inni og ræddi m.a. um verslunarhús-
næði sem stæði nú autt
við Laugaveg og víðar.
Að því loknu flutti Jakob
H. Magnússon, formað-
ur Þróunarfélags mið-
borgarinnar, ársskýrslu
félagsins. Í máli hans kom fram, að í
september í fyrra hafi Þróunarfélag-
ið tekið saman skýrslu um stöðu
verslunar í miðborginni, og væri
þetta fimmta árið í röð sem félagið
hefði gert slíka samantekt. Í niður-
stöðum skýrslunnar komi fram að í
miðborginni hafi þá verið 337 versl-
anir og hafi þeim fækkað um 3,9%
eða um fjórtán frá árinu áður, 1999.
Kvosin stæði nánast í stað miðað við
árið áður en þar hafi 39 verslanir
verið í september 2000 en 40 árið
1999. Við Laugaveg og Bankastræti
hafi verslunum fækkað um átta, hafi
verið 184 árið 1999 en 176 haustið
2000. Skólavörðustígur stæði hins
vegar í stað og hafi gert það und-
anfarin fimm ár. Þar hafi verslanir
talist 50 en 49 árið áður. Sömu sögu
væri að segja um Hverfisgötu; þar
hafði fækkað um tvær verslanir;
þær hafi verið 28 haustið 2000 en 30
haustið áður, 1999. Heldur hafi
verslunum fækkað í hliðargötum við
Laugaveg, miðað við mikla upp-
sveiflu þar árið 1999, eða úr 48 í 44.
„Þegar rýnt er í skýrsluna kemur
í ljós, að verslunum í miðborg
Reykjavíkur hefur fækkað úr 372
árið 1996 í 337 árið 2000, eða um
9,4% á fimm árum,“ sagði Jakob.
„Það er býsna mikið og munar þar
mest um Kvosina en þar fækkaði
verslunum á þessum fimm árum úr
67 í 39 eða um nær 42%. Fjórar af
hverjum tíu verslunum í Kvosinni
hafa því lagt upp laupana – eða flutt
– á aðeins fimm árum.
Athyglisvert er, að fjöldi verslana
við Skólavörðustíg og Hverfisgötu
stendur í stað allan þennan tíma og
verslunum við hliðargötur hefur
fjölgað úr 36 í 44, eða um
rúm 22%. Verslunum
hefur fækkað á þessum
fimm árum á Laugavegi
og í Bankastræti, úr 191 í
176, eða um 7,9%.
„Þetta er athyglisverð þróun og
umhugsunar virði. Veitingastöðum
hefur fjölgað hratt í miðborginni á
síðustu árum og er það vel, en huga
þarf að jafnvægi hinna ýmsu þjón-
ustuþátta þannig að einn yfirgnæfi
ekki aðra eða boli þeim hreinlega
burt af stóru svæði.
Víða erlendis hópast sömu teg-
undir verslana saman við ákveðnar
götur eða í sérstökum borgarhverf-
um. Þannig styðja þær hver aðra og
fólk leggur leið sína í hverfið eða
götuna til að skoða eða kaupa
ákveðna vöru. Skólavörðustígur er
vísir að slíkri götu í Reykj
eru saman komnar allmar
sérverslanir með listmuni
gripi. Verslunum við götu
ekki fækkað á síðustu áru
fyrir fækkun annars staða
gera því skóna að það sé m
ars vegna þess að þær sty
við aðra með því að vera á s
um leið og þær veita hve
verðuga samkeppni.
Niðurstöður skýrslunnar
ir mikilvægi þess að hlúð sé
un í miðborginni með öllu
um ráðum til þess að hú
blómstra á ný sem verslun
og þjóni um leið hlutverki
miðborg höfuðborgar Ísla
betur en verið hefur,“ sagði
Eftir að Jakob hafði lok
ingi ársskýrslunnar og ön
sem fyrir lágu höfðu verið
var komið að áðurnefnd
þeirra Ragnheiðar Sigurð
Kristínar Sævarsdóttur og
Baldurssonar sem byggði
sem þau höfðu tekið saman
Smáralindar á miðborgina
eru öll með gráðu í marka
flutningsfræði.
Gamlar vinnuaðfer
duga ekki lengu
Í upphafi máls síns sag
heiður, að ljóst væri að þj
stæði andspænis miklum
breytingum. Verið væri a
nýja verslunarmiðstöð í Kó
tilkoma Smáralindar setti m
irtæki í þá aðstöðu að þurf
á milli hvort þau ættu að ve
á sínum stað, flytja eða
hætta. Enn væri ekki út
hvaða áhrif Smáralind myn
önnur verslunarsvæði en l
að mörg fyrirtæki á höfu
svæðinu gætu ekki endalau
við stóru aðilana, á þeim nó
þau gerðu í dag. En með þ
Eigendur fyrirtækja í miðbænum hu
Sálin í Reykj
býr í miðbæn
! +$
+
$

$
 $

+"

+$! +!" +$ ++"
, -. 
##/ ##" ##0 ### 1.
'   2  
.
'. .
3 .
34   .
* .
% 5.
6- 
.
*5-. .

5   
 .
%7',7
1 - .4  &     
 -.
  Í haust verður opnuð
risastór verslanamiðstöð
í Smáralind í Kópavogi.
Þróunarfélag miðborg-
arinnar hefur látið
kanna hver verði líkleg-
ustu áhrifin af opnun
Smáralindar á rekstur
fyrirtækja í miðborg
Reykjavíkur. Þar hefur
verslunum fækkað stöð-
ugt undanfarin ár.
Á nýafstaðnum aðalfundi Þróunarfélags miðborgarinnar kom fram, að nauðsynlegt væri að blása a
takast að sporna gegn áhrifum verslunarmiðstöðvarinnar Smáralindar í Kópavogi, sem ráðg
Verslunum hef-
ur fækkað um
10% á 5 árum