Morgunblaðið - 22.10.2005, Blaðsíða 10

10 LAUGARDAGUR 22. OKTÓBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
ÍSLAND er á hraðri siglingu frá
hinu norræna módeli samábyrgs og
öflugs opinbers velferðarkerfis,
sem hefur einkennt Norðurlöndin, í
átt að samfélagi að amerískri fyr-
irmynd, sagði Steingrímur J. Sig-
fússon, formaður Vinstrihreyfing-
arinnar – græns framboðs, í
setningarræðu landsfundar flokks-
ins á Grand hóteli í gær.
„Það verður ekki haldið uppi nor-
rænu velferðarkerfi á Íslandi með
amerískum skattahlutföllum,“
sagði Steingrímur, hér hafi mis-
skipting, eða ójöfnuður, aukist
geigvænlega síðustu ár undir stjórn
Sjálfstæðisflokksins, fyrst með Al-
þýðuflokki og svo með Framsókn-
arflokknum.
Steingrímur gagnrýndi harðlega
þá stöðu efnahagsmála sem ríkis-
stjórnin hafi kallað yfir landsmenn
með yfirstandandi stóriðjufram-
kvæmdum. Hann minnti á að VG
hafi frá upphafi varað við hættu af
hringamyndunum, og flokkurinn
væri tilbúinn til að styðja setningu
hóflegra leikreglna um eignarhald
á fjölmiðlum.
Í ræðu sinni sagði formaðurinn
að tilboð flokksins um að Samfylk-
ing og Vinstrihreyfingin taki hönd-
um saman og myndi græna velferð-
arstjórn standi enn. „Markmiðið er,
og verður að vera, að fella ríkis-
stjórnina, koma Sjálfstæðisflokkn-
um og Framsóknarflokknum líka
út úr Stjórnarráðinu. Ekkert dekur
við Framsókn heldur, því hafi nú
einhver flokkur einhvern tímann í
samanlagðri íslenskri stjórnmála-
sögunni haft mikla þörf fyrir hvíld
og langa endurhæfingu, þá er það
Framsóknarflokkurinn,“ sagði
Steingrímur, og uppskar lófatak
fundarmanna að launum.
„Það er [...] umhugsunarefni í
tengslum við samanburð á stöðu Ís-
lands annars vegar og annarra
Norðurlanda hins vegar, að skoða
hvernig skattamál hafa verið með-
höndluð í stjórnmálabaráttu hvers
lands um sig. Í Svíþjóð, Danmörku
og síðast í Noregi fyrir nokkrum
vikum hafa kosningar unnist með
því að hafna frekari skattalækkun-
um eða lofa skattastoppi,“ sagði
Steingrímur.
„En hér uppi á Íslandi sitjum við
uppi með afleiðingar loforðanna
sem brast á með fyrir síðustu kosn-
ingar. Stórfelldar skattalækkanir
sem gagnast fyrst og fremst tekju-
hæstu hópum samfélagsins. Það er
hátekjufólk, stóreignafólk og fjár-
magnseigendur sem eru dekurdýr
ríkisstjórnarinnar í skattamálum,
það er mikill misskilningur að allur
almenningur njóti þar góðs af. Rík-
issjóður hefur efni á því að fella nið-
ur hátekjuskatt um næstu áramót,
en ekki að borga hreyfihömluðum
bensínstyrk segir í fjárlagafrum-
varpi ríkisstjórnar Halldórs Ás-
grímssonar,“ sagði Steingrímur.
40% þjóðartekna
til hins opinbera
Hann benti á að það hlutfall þjóð-
artekna sem renni til hins opinbera
sé verulega lægra á Íslandi en hin-
um Norðurlöndunum. „Hér losar
þetta hlutfall 40% í dag, en stefnir
niður í 37–8% með skattalækkun-
um á árinu 2007. Hlutfallið á hinum
Norðurlöndunum er á bilinu 45 til
50%, með Noreg og Finnland á
neðri endanum og Danmörku og
Svíþjóð á þeim efri. Það stefnir sem
sagt í u.þ.b. 10 prósentustiga mun á
þeim hluta þjóðartekna sem geng-
ur til samneyslunnar á Íslandi ann-
ars vegar og á öðrum Norðurlönd-
unum hins vegar. Þetta segir líka
mikla sögu um það á hvaða leið ís-
lenska samfélagið er eftir langvar-
andi valdatíð hægri manna.“
Ekki norrænt velferðarkerfi
með amerískum sköttum
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Hundruð landsfundargesta fögnuðu með lófataki þegar Steingrímur J. Sigfússon sagði markmið flokksins að koma ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og
Framsóknarflokks frá völdum og að VG og Samfylking ættu að standa að myndun grænnar velferðarstjórnar eftir næstu Alþingiskosningar.
Steingrímur J. Sigfússon, formaður VG, setti fjórða reglulega landsfund flokksins í gær
Eftir Brján Jónasson
brjann@mbl.is
Segir tilboð til Samfylkingarinnar um græna velferðarstjórn standa
TVÆR samfélagsbreytingar voru
Steingrími J. Sigfússyni, formanni
Vinstrihreyfingarinnar – græns
framboðs, hugleiknar, í setning-
arræðu hans á landsfundinum í gær,
Annars vegar aukið misrétti í sam-
félaginu, en hins vegar hringamynd-
un í íslensku samfélagi, gríðarlega
samþjöppun auðs og valda. „Það er
kostulegt að heyra sjálfa höfuðpaura
einkavæðingarinnar, þá sem hafa
verið samfellt við völd í einn eða einn
og hálfan áratug og haft meirihluta á
Alþingi, tala sig hása af áhyggjum yf-
ir því að fjármagn og völd færist á
fárra hendur í samfélaginu. Nema
hvað, nema hvað!“
„Hvar eru t.d. ráðstafanirnar sem
til stóð að gera í upphafi til að
tryggja dreift eignarhald á bönkum?
Þær gufuðu upp og snerust upp í
andhverfu sína. Sú leið var valin að
afhenda bankana, ráðandi hlut frá
byrjun, einum þóknanlegum aðila
hvorn, sem síðan hefur skilað við-
komandi óhemju gróða og völdum í
viðskiptalífinu,“ sagði Steingrímur.
„Vinstrihreyfingin – grænt fram-
boð hefur frá upphafi varað við
þessu, það er ekki Morgunblaðið eða
Sjálfstæðisflokkurinn sem eru að
finna upp hætturnar af hringamynd-
un á Íslandi. Við erum eini flokkurinn
sem höfum flutt á Alþingi margvísleg
þingmál, tillögur og frumvörp af mis-
munandi toga til þess að reisa skorð-
ur við einmitt þessu; hringamynd-
un.“
Nefndi Steingrímur, máli sínu til
stuðnings, frumvarp um þak á há-
markseign í viðskiptabanka, þings-
ályktunartillögu um að endurnýjuð
verði úttekt á einkennum samþjöpp-
unar og hringamyndun í viðskiptalíf-
inu, frumvarp um að aðskilja starf-
semi viðskiptabanka og
fjárfestingabanka, auk hugmynda
um styrkingu samkeppniseftirlits og
fjármálaeftirlits.
Af einkavæðingu leiðir einokun
„Við höfum lagst gegn einkavæð-
ingu, m.a. af þeim ástæðum að fyrir
lá að af henni leiddi einkavædd ein-
okun eða fákeppni. Þannig að það
stendur ekki upp á okkur. Og það er
reyndar kostulegt líka að til dæmis
Morgunblaðið talar iðulega eins og
aðal vandamálið við að koma lögum
yfir, eða böndum á, auðhringana,
sem „hér eigi ekki að gína yfir öllu“,
eins og það var orðað í Reykjavík-
urbréfi sunnudaginn síðasta, og var
eins og talað út úr mínu hjarta.
Mogginn talar stundum eins og aðal
vandamálið sé stjórnarandstaðan.
[…] Sérstaklega er það Samfylkingin
sem er skömmuð mikið í þessu sam-
bandi í Mogganum.
Það kann vel að vera að Samfylk-
ingin sé eitthvað mjúk í hnjáliðunum
[...] í þessum efnum, en það skiptir
bara bókstaflega engu máli, það
skiptir engu máli. Stjórnarflokkarnir
hafa haft alla möguleika til að grípa
til aðgerða, ef hugur fylgdi máli, ef
þetta væri eitthvað meira en í nös-
unum á þeim,“ sagði Steingrímur.
„Auðvitað veltir maður því fyrir
sér hvort í þessari sérkennilegu um-
fjöllun um hætturnar á hringamynd-
un og samþjöppun í viðskiptalífinu sé
fólgin ákveðin iðrun í bland við eft-
irsjá hjá sjálfstæðismönnum, þeir
óttist afleiðingar eigin gerða og
stefnu. Það sé að myndast hérna allt
annað þjóðfélag, að minnsta kosti allt
annað viðskiptasamfélag, og aðrir
menn fara með undirtökin en til
stóð.“
Leikreglur um fjölmiðla
Steingrímur sagði Vinstrihreyf-
inguna – grænt framboð hafa verið
tilbúið til að setja leikreglur til að
koma í veg fyrir óhóflega sam-
þjöppun á sviði fjölmiðlunar. Þær
reglur þurfi þó auðvitað að samrým-
ast viðskiptaumhverfi og veru-
leikanum hér á landi, og standast all-
ar kröfur um góða stjórnsýslu og
meðalhóf. Þar sé öflugt ríkisútvarp
úrslitaatriði til að tryggja fjölbreytta,
faglega og óháða fjölmiðlun í landinu.
Framganga lögreglu og ákæru-
valds í Baugsmálinu er ekki upp á
marga fiska, að mati Steingríms, sem
sagði bæði ýmsa stjórnmálamenn og
fjölmiðla hafa blindast í því moldroki.
Aðalatriði málsins sé að gera verði
þær kröfur til réttarkerfisins að það
sé þeim vanda vaxið að takast á við
mál af þessu tagi og leiða þau til
lykta.
Varað við samþjöppun auðs og valda frá upphafi
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Kolbrún Halldórsdóttir, Álfheiður Ingadóttir og Stefanía Traustadóttir
hlýddu á setningarræðu Steingríms J. Sigfússonar, formanns VG.
STEINGRÍMUR J. Sigfússon, formaður
Vinstrihreyfingarinnar – græns framboðs,
ræddi þá stöðu sem komin er upp í efna-
hagsmálum í setningarræðu á landsfund-
inum í gær. Hann sagði flesta hugsandi og
ábyrga menn, sem og flestar stofnanir og
samtök sem láti sig efnahagsmál varða,
hafa miklar áhyggjur af ástandinu. „Það er
aðeins einn aðili undir sólinni sem að því er
virðist er ónæmur fyrir því jafnvægisleysi
og þeim skýjaklökkum sem hrannast upp
við sjóndeildarhring efnahagsmála í land-
inu, og það er ríkisstjórnin.“
Íslendingar súpi nú seyðið af ruðnings-
áhrifum stóriðjuframkvæmda, sem hafi ver-
ið troðið inn í hagkerfið með handafli. „Við
erum í öðru lagi að upplifa áhrifin af stór-
felldum skattalækkunum sem lofað var og
lögfest langt fram í tímann ranglátar og á
arfavitlausum tíma. Þær eru auðvitað sem
olía á eldinn. Í þriðja lagi hefur verið hér
mikil útlánaþensla og mikil verðsprenging
á fasteignamarkaði, sem meðal annars rek-
ur rót sína til ábyrgðarleysis Framsóknar-
flokksins, sem keypti sér atkvæði í síðustu
kosningum út á loforð um 90 ef ekki 100
prósent húsnæðislán,“ sagði Steingrímur.
„Loks er það dauðyflisháttur ríkisstjórn-
arinnar sem menn taka sem skilaboð um að
hér verði áfram látið vaða á súðum. Það
verði haldið við þá stóriðju-, skattalækkana-
og viðskiptahallaveislu sem hér hefur stað-
ið, og lán slegin fyrir veisluföngunum.“
„Vinstrihreyfingin – grænt framboð hef-
ur eitt flokka lagt fram tillögur um aðgerð-
ir til þess að endurheimta efnahagslegan
stöðugleika í landinu. Við viljum stór-
iðjubindindi, við viljum falla frá ranglátum
og illa tímasettum skattalækkunum, við vilj-
um samstilltar aðgerðir Fjármálaeftirlits,
Seðlabanka og ríkisvalds til að tryggja fjár-
málastöðugleika og við viljum víðtækt sam-
ráð við aðila vinnumarkaðarins, samtök
aldraðra og öryrkja og svo framvegis.“
Hagsveiflur úr takti við ESB
Steingrímur gagnrýndi hugmyndir um
upptöku evrunnar, sem formaður Samfylk-
ingarinnar viðraði, og sagði það óumdeilt
að það kæmi ekki nema í kjölfar inngöngu í
Evrópusambandið. Væntanlega færu ein-
hver ár í samningaviðræður og fullgilding-
arferlið, og því mætti líkja þeirri lausn á
efnahagsvandanum við að „kljást við þak-
leka með því að veðja á að það hætti að
rigna eftir svona sex til átta ár. Í stað þess
að drífa sig út og gera við þakið.“
Staðreyndin sé sú að oft á tíðum sé álíka
fáránlegt að nýta sömu hagstjórnarmeðöl
hér á landi og á meginlandi Evrópu eins og
að nota sömu veðurspá fyrir þessi svæði.
Hagsveiflur hér í landi séu úr takti við
hagsveiflur í Evrópusambandinu, ekki síður
en hagsveiflur í Svíþjóð og Danmörku séu
úr takti við sveiflurnar í sambandinu.
Súpa seyðið
af ruðnings-
áhrifum