Morgunblaðið - 22.10.2005, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. OKTÓBER 2005 39
Ríkisstjórnin hefur samþykkt aðhafin verði skoðun á því meðhvaða hætti megi standa aðgerð og framkvæmd heild-
stæðrar aðgerðaáætlunar gegn heimilis-
ofbeldi og kynferðislegu
ofbeldi hér á landi. Lagt
er til að sjónum verði sér-
staklega beint að börnum
sem verða fórnarlömb
kynferðislegs ofbeldis.
Sérstaklega verði skoðað
hvernig styrkja megi
barnaverndaryfirvöld, fé-
lagsmálayfirvöld, skóla,
heilbrigðiskerfið, lögregl-
una og fleiri með það að
markmiði að efla fræðslu
og samhæfa vinnubrögð,
verkferla og úrræði þess-
ara aðila.
Mikilsverð umræða
Væntanlega hefur eng-
inn fylgst ósnortinn með
þeirri umræðu, sem fram
hefur farið í þjóðfélaginu
undanfarið um kynferð-
islegt ofbeldi gegn börn-
um. Það ber að þakka
þeim, sem umræðuna
hófu, fyrir þann kjark og
persónulega styrk sem
framganga þeirra ber
vitni um. Þar hafa margir
lagt hönd á plóginn en
ekki síst ber að þakka
þeim systrum Svövu og
Sigríði Björnsdætrum
sem unnið hafa að verk-
efninu Blátt áfram og svo
Thelmu Ásdísardóttur og
systrum hennar fyrir að
hvetja til opinnar umræðu
um þessi mál með því að
hleypa þjóðinni að eigin
lífi. Eftir þessa umræðu
er íslenskt samfélag með-
vitaðra en áður um þessi mál. Okkur er
nú ljósari en nokkru sinni fyrr nauðsyn
þess að taka höndum saman um að gera
það sem í okkar valdi stendur til þess
koma í veg fyrir þessi hörmulegu afbrot
og til þess að tryggja að viðbrögð séu sem
skilvirkust og markvissust þegar grunur
vaknar.
Sérstakur starfsmaður ráðinn
Frá sjónarhóli stjórnsýslunnar koma
margar stofnanir við sögu í þessum mál-
um. Þar reynir á barnaverndaryfirvöld og
félagsmálayfirvöld, öll stig skólakerfisins,
sem heyra undir menntamálaráðuneyti,
heilbrigðiskerfið og lögregluna. Hér er
um að ræða stofnanir sem heyra undir
fjögur ráðuneyti og sveitarfélögin í land-
inu.
Samþykkt ríkisstjórnarinnar felur í sér
að samráðsnefnd félagsmálaráðherra,
sem starfað hefur frá árinu 2003 og var
upphaflega falið að fjalla um aðgerðir
gegn ofbeldi gegn konum mun nú einnig
fjalla sérstaklega um þau verkefni sem
getið er hér að framan. Í nefndinni eiga
sæti fulltrúar félagsmálaráðuneytis,
dómsmálaráðuneytis, heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytis, mennta-
málaráðuneytis og Sambands íslenskra
sveitarfélaga.
Ákveðið hefur verið að sérstakur
starfsmaður muni starfa tímabundið með
samráðsnefndinni næstu fjóra mánuði og
vinna að þeim verkefnum, sem ekki hafa
þegar verið sérstaklega falin öðrum. Mið-
að er við að eigi síðar en 3. mars 2006
verði ríkisstjórninni skilað tillögu að að-
gerðaáætlun gegn heimilisofbeldi og kyn-
ferðislegu ofbeldi.
Við undirbúning þeirrar áætlunar skal
m.a. hafa samstarf við hagsmunaðila og
frjáls félagasamtök en fulltrúar Samtaka
um kvennaathvarf, Stígamóta, Íslands-
deildar Amnesty International, Mann-
réttindaskrifstofu Íslands og Unifem á
Íslandi kynntu sl. vor forsætisráðuneyti,
dómsmálaráðuneyti og félagsmálaráðu-
neyti tillögur um hvernig standa megi að
gerð og framkvæmd heildstæðrar að-
gerðaáætlunar gegn kynbundnu ofbeldi.
Hliðstæðar aðgerðaáætlanir hafa verið
samþykktar í nágrannalöndum okkar svo
sem í Danmörku og Noregi. Í tillögum
hinna íslensku samtaka um aðgerðaáætl-
un eru m.a. nefnd eftirfarandi atriði sem
líta beri sérstaklega til:
 Styrking Neyðarmóttöku vegna
nauðgunar.
 Kynningarátak sem beint er að heil-
brigðisstéttum og almenningi.
 Setning vinnureglna fyrir
heilbrigðisstofnanir og
skráning tilvika stöðluð.
 Fræðsla fyrir allt starfs-
fólk dómstóla, saksóknara
og löggæslu um kynbundið
ofbeldi.
 Unnið verði að heildarend-
urskoðun löggjafar, m.a.
hegningarlaga og laga um
meðferð opinberra mála
þar sem tekið verði á kyn-
bundnu ofbeldi sér-
staklega.
 Setning heildstæðra
vinnureglna fyrir lögreglu
og skráning tilvika stöðluð.
 Lögfest verði ákvæði sem
heimilar lögreglu brott-
flutning ofbeldismanns af
heimili í tiltekinn tíma beiti
hann ofbeldi.
 Nálgunar- og heimsóknab-
ann verði gert virkt.
 Markvisst verði unnið að
fjölgun kvenna í starfs-
stéttum sem vinna við með-
ferð ofbeldismála.
 Stuðlað verði að samvinnu
réttarkerfis, fagaðila og
málsvara fórnarlamba til
að koma í veg fyrir kyn-
bundið ofbeldi.
 Stjórnvöld vinni gegn
mansali og styðji fórn-
arlömb þess.
 Lög gegn klámi verði virt.
 Bæjar- og sveitarfélög geri
aðgerðaáætlanir gegn kyn-
bundnu ofbeldi.
 Fórnarlömbum kynbund-
ins ofbeldis verði gefinn
kostur á fjárhagslegum
stuðningi.
 Meðferðaráætlun fyrir ofbeldismenn
verði styrkt. Konum kynnt réttindi sín
og úrræði.
 Kynningarátak með þátttöku fjöl-
miðla, fagaðila, almennings og kenn-
ara.
 Stjórnvöld stuðli að rannsóknum á eðli
og orsökum kynbundins ofbeldis á Ís-
landi.
Karlar til ábyrgðar
Um leið og greint er frá því að rík-
isstjórnin hefur ákveðið að hefja und-
irbúning aðgerðaáætlunar er rétt að
halda því til haga að nú þegar er unnið að
margvíslegum verkefnum á þessu sviði
þar sem meðal annars er tekist á við mörg
þeirra verkefni, sem að ofan greinir.
Þar má nefna að í félagsmálaráðuneyti
og í fyrrnefndri samráðsnefnd hefur verið
fjallað um verkefni sem fram koma í til-
lögum um gerð heildstæðrar aðgerða-
áætlunar gegn kynbundnu ofbeldi. M.a.
hefur þegar verið lagt til að verkefnið
„Karlar til ábyrgðar“ verði endurvakið
með 6,5 milljóna króna framlagi á fjár-
lögum. Einnig hefur verið gefið út upplýs-
ingakort á íslensku og ensku þar sem
kynnt eru mismunandi úrræði þegar of-
beldi hefur verið beitt.
Verkefni á vegum
dómsmálaráðuneytis
Í dómsmálaráðuneyti er einnig unnið
að hertum aðgerðum gegn heimilisofbeldi
og kynferðislegu ofbeldi með endur-
skoðun á gildandi löggjöf. Dómsmálaráð-
herra hefur falið ríkislögreglustjóra að
setja lögreglu verklagsreglur um meðferð
og skráningu mála er varða heimilis-
ofbeldi. Ennfremur vinnur Ragnheiður
Bragadóttir prófessor nú að því að endur-
skoða ákvæði almennra hegningarlaga
um nauðgun, kynferðisbrot gegn börnum
og vændi og verður frumvarp þess efnis
lagt fram síðar í vetur. Löggjöf um vændi
og mansal er sérstaklega til umræðu í
starfshópi dómsmálaráðherra og jafn-
framt eru í undirbúningi lagabreytingar
vegna fullgildingar nýs Evrópuráðssamn-
ings gegn mansali.
Aðgerðir gegn kyn-
ferðislegu ofbeldi og
ofbeldi á heimilum
Eftir Árna Magnússon
’Miðað er við aðeigi síðar en 3.
mars 2006 verði
ríkisstjórninni
skilað tillögu að
aðgerðaáætlun
gegn heimilis-
ofbeldi og kyn-
ferðislegu of-
beldi. Lagt er til
að sjónum verði
sérstaklega
beint að börnum
sem verða fórn-
arlömb kynferð-
islegs ofbeldis.‘
Árni Magnússon
Höfundur er félagsmálaráðherra.
verkþættir eru nokkurn
n en frost og snjóalög settu
nginn hjá fyrirtækjunum,
gerð við Desjará og vega-
felli.
sem verður hluti af svo-
árveitu, veitir vatni úr Ufs-
á í Fljótsdal. Arnarfell þarf
rengja nærri 3,5 km löng
átt frá Jökulsá og í átt að
BM1. Að auki leggur Arn-
km langan veg með bundnu
rahnjúkavegi að lóninu og
duá. Sigurbergur Konráðs-
da og verkstjóra Arnarfells
gir verkið ganga vel en
fi tafið vegagerðina. Vetur-
óeðlilega snemma.
ga 50 starfsmenn hjá Arn-
endingar, en voru yfir 70
í sumar. „Við höfum bless-
pið við að ráða erlenda
okkar huga er ekki margt
“ sagði Sigurbergur.
enn eru búnir að bora 1.700
num og að sögn Sigurbergs
er það verk átta vikum á undan áætlun.
Hann sagði bergið hafa á stundum verið
erfitt viðureignar og kallað á miklar
styrkingar. Arnarfell á að hafa lokið sín-
um verkþáttum í október árið 2007, eða
eftir tvö ár. Sigurbergur sagði mikið þurfa
að gerast til að sú áætlun stæðist ekki.
Fyrirtækið hyggst skila inn tilboði í Jök-
ulsár- og Hraunaveitu þegar útboð hefst í
næsta mánuði en Arnarfell er einnig að
grafa fyrir botnrás Jökulsárveitu.
Frostið fór í 20 gráður
Guðmundur Ólafsson, staðarstjóri Suð-
urverks við Kárahnjúka, sagði frostið í
haust einkum hafa strítt þeim í Desjarár-
stíflu. Fór frostið mest í 20 gráður en síð-
ustu daga hafa vinnuvélarnar verið keyrð-
ar af krafti í þíðunni. Stíflan við Desjará
stendur hærra en hin hliðarstíflan og
verður sú næststærsta á landinu eftir
Kárahnjúkastíflu, um 60 metra há. Báðar
stíflurnar sem Suðurverk gerir eru grjót-
stíflur með þéttikjarna, Sauðárdalsstíflan
verður 25 metra há og í hana fara 1,4 millj-
ónir rúmmetra af efni.
„Veturinn var mánuði fyrr á ferðinni ef
við miðum við síðasta ár en þetta raskar
ekki heildaráætluninni hjá okkur. Við er-
um eitthvað á eftir með Desjarárstíflu en
vinnum það áreiðanlega upp,“ sagði Guð-
mundur. Um 65% eru að baki í Sauðárdal
og hátt í 60% við Desjará, en í þá stíflu
fara um 2,8 milljónir rúmmetra af efni.
Fyrir Suðurverk starfa þarna um 130
manns, þar af 18 Pólverjar, sem hafa verið
í fréttum undanfarið vegna deilna um kjör
þeirra hjá starfsmannaleigu sem réði þá
fyrir Suðurverk. Guðmundur sagði menn-
ina hafa verið ráðna í þrjá mánuði og þeir
fari af landinu í byrjun nóvember.
„Við höfðum ætlað okkur að ráða ein-
göngu Íslendinga til verksins en gáfumst
upp á að auglýsa þegar svörunin var eng-
in. Svona er bara ástandið í landinu,“
sagði Guðmundur. Hann reiknaði með að
grjótvinnslu yrði haldið áfram hjá Suður-
verki í vetur og til þess þyrfti 30–40
manns. Flestir aðrir starfsmenn fyrirtæk-
isins fara á ný niður í Reyðarfjörð, þar
sem jarðvinna heldur áfram á álverslóð-
inni.
100 manns við Fljótsdalslínur
Til viðbótar áðurtöldum framkvæmd-
um þá er í fullum gangi uppsetning á und-
irstöðum háspennumastra fyrir Fljóts-
dalslínur 3 og 4 frá Fljótsdal yfir í
Reyðarfjörð, alls um 50 km leið. Aðalverk-
taki í þessu fyrir Landsnet er Héraðs-
verk. Framkvæmdir hófust í sumar og
eiga að standa yfir þar til um mitt næsta
ár. Verkinu miðar vel, að sögn Sigurðar
Grétarssonar hjá Héraðsverki, en alls er
hann með 57 manns í þessu, þar af 10 Íra.
Stærsti undirverktakinn er Malarvinnsl-
an á Egilsstöðum, sem sér um steypuvinn-
una. Héraðsverk er einnig að leggja veg
að Hálslóni fyrir Landsvirkjun þar sem
um 10 manns vinna.
Ef átta manns hjá Myllunni, sem vinna
við strengjalögn frá Hryggstekk til Reyð-
arfjarðar, og 30 menn hjá Ístaki, sem eru
að leggja línuveginn, eru taldir með þá
vinna hátt í 100 manns við lagningu
Fljótsdalslínanna með einum eða öðrum
hætti.
Fyrir hvora línu verða möstrin um 160
talsins, en uppsetning þeirra á að hefjast í
mars 2006 af erlendum fyrirtækjum.
Ljósmynd/Ólafur Ágúst Axelsson
uðurverks vinna við að fylla sprungu, sem er við Desjarárstíflu, af steypu og tilheyrandi járnvirki.
nblaðið/Steinunn Ásmundsdóttir
0*,12)   (

-
 '
 -
!!
!$
!$
#
$
$
$!
$

#
)%$ $










"#"
. /-$$
P 
& -$% $!
bjb@mbl.is, steinunn@mbl.is
Sigurður Arnalds, talsmaður Lands-virkjunar vegna Kárahnjúkavirkj-unar, segir að enn sé vonast til
þess að borun aðrennslisganganna verði
lokið haustið 2006 og að unnt verði að
fylla þau með vatni úr
Hálslóni í lok janúar 2007.
Til að tryggja betur að
áætlanir standist verði
frágangsvinnu í göng-
unum flýtt og hún unnin
sem mest samhliða bor-
uninni, eins og t.d. þétting
og steypusprautun á
gangaveggjunum. Sam-
kvæmt þessu eigi raf-
orkuframleiðsla við Kára-
hnjúka að geta hafist í
apríl árið 2007.
„Á heildina litið er
verkið á áætlun, ekki síst
stöðvarhúsið og Kára-
hnjúkastíflan, en gerð
hlíðarstíflna við Desjará og Sauðárdal er
aðeins á eftir áætlun eftir kuldakastið í
haust. Við erum áhyggjufullir yfir að-
rennslisgöngunum en játum okkur ekki
sigraða á þessu stigi málsins á neinn hátt.
Enn er hægt að klára göngin á umsömd-
um tíma. Eftir áramótin verðum við í
betri stöðu til að meta þetta vegna þess
að þá eiga allir borarnir þrír að vera á
góðri siglingu. Því eru vangaveltur um
frestun á gangsetningu virkjunarinnar
ekki tímabærar,“ segir Sigurður. Miðað
við þær tafir sem þegar hafa orðið í að-
rennslisgöngunum hefur Impregilo þurft
að leggja út fyrir talsverðum aukakostn-
aði. Að sögn Sigurðar hefur Impregilo
lagt fram einhverja slíka
reikninga eftir tafir í upphafi
framkvæmda, einkum vegna
vatnsleka, og eru þeir til
skoðunar hjá Landsvirkjun.
Sigurður segir að ekki verði í
raun hægt að gera dæmið
upp fyrr en í lok fram-
kvæmda, þegar allur kostn-
aður liggi fyrir. Landsvirkjun
hafi í sínum áætlunum gert
ráð fyrir aukakostnaði, en
viðræður um slíkt séu ávallt
viðkvæmar. Miðað við stöð-
una í dag bendi allt til að
kostnaðaráætlanir upp á um
85 milljarða króna standist.
Er þá miðað við verðlag við
upphaf verksins en síðan bætast við verð-
bætur á byggingartíma.
Stórt útboð framundan
Eftir er að bjóða út eitt stórverkefni við
Kárahnjúkavirkjun, þ.e. Jökulsár- og
Hraunaveitur, en útboð fer fram í næsta
mánuði. Þar þarf m.a. að bora og
sprengja fyrir 8,4 km löngum göngum
þannig að gangagerðinni er langt frá því
lokið.
„Vangaveltur um frestun
eru ekki tímabærar“
Sigurður Arnalds
samstæðunni.