Morgunblaðið - 22.10.2005, Blaðsíða 49

kosið voru símtöl okkar dýrmæt.
Það var svo oft gott að heyra í þér á
síðkvöldum. Háttaður ofan í rúm en
syngjandi glaður. Og kannski kom
vísa í leiðinni. Svo sagðir þú ,,Ertu
að hlæja að honum afa þínum?“. Nei
sagði ég, ég er bara að hlæja með
þér afi.
Bestu minningar mínar af Hvols-
velli eru morgnarnir. Hvergi er
betra að vakna en á Hvolsvegi 19. Í
fyrsta lagi vaknar maður í bestu
rúmfötum sem til eru, enginn sér
um línið sitt eins og amma. Úti er
fuglasöngur og kannski hæglát rign-
ing. Nett fótatak heyrist fram á
gangi og brak í viðargólfi og kaffi-
vélin fer í gang. Svo heyrist þyngra
fótatak, eitthvert hvísl og svo er
strax farið að hlæja. Bara yfir ein-
hverju. Heimili ykkar var og er höll.
Höll full af endalausri og skilyrð-
islausri hlýju og gleði. Hvergi er
betra að vera en á Hvolsvegi 19. Þar
finnur maður í hverju skoti fyrir
hamingju ykkar og gæfunni yfir því
að hafa átt hvort annað. Af minn, ég
er ekkert hissa að amma hafi orðið
skotin í þér, ég var það bara líka.
Hvernig var annað hægt. Og ekki
fór á milli mála að gæfa þín var að
eiga ömmu, sem satt skal segja bar
þig á höndum af fórnfýsi og hóg-
værð, eins og þekkist ekki í dag. Svo
þekki ég líka lítinn hund sem saknar
þín sárt.
Ég gleymi því ekki hvað ég varð
glöð er ég lá á meðgöngudeildinni
forðum, þegar ég heyrði í rödd þína
fram á gangi. Þá varst þú í einni
ferðinni í bæinn að koma af BSÍ og
kíktir inn. Þá voru miklir fagnaðar-
fundir. Já afi minn, það er margs að
minnast, margt að þakka. Þú varst
einstakur maður, maður með léttari
lund finnst ekki. Þú lifir í hjarta
mínu um ókomna tíð. Ég segi nú að
lokum: Hafðu það eins gott og þú átt
skilið afi minn. Og svo skulum við
seinna dansa og hlæja.
Hrefna Guðmundsdóttir.
„Kysstu nú elskulegan afa þinn.“
Þessi orð fengum við alltaf að heyra
þegar við hittum afa okkur sem
ávallt tók á móti okkur með opinn
faðminn. Þessi kveðja gefur góða
mynd af afa Pálma sem var í senn
afar gamansamur maður og hlýleg-
ur. Við systkinin vorum svo lánsöm
að þekkja afa vel enda ólumst við
upp á Hvolsvelli þar sem afi var
stoltur frumbyggi. Þar hóf hann
sinn búskap með ömmu að Hvols-
vegi 19, beint á móti foreldrum
hennar, systur, bróður og fjölskyld-
um þeirra. Afi bjó í sama húsinu sem
hann og amma byggðu, alla tíð. Þar
var allt í föstum skorðum, hann átti
sitt sæti, sinn legubekk og sína
skrifstofu.
Það var fastur punktur í tilveru
okkar systkinanna að heimsækja afa
og ömmu á Hvolsveginn. Alltaf vor-
um við velkomin og tóku þau okkur
ávallt fagnandi. Við værum mun fá-
tækari ef við hefðum ekki notið
þeirra forréttinda að fá að alast upp
í nágrenni við afa og ömmu. Afi var
mikill persónuleiki og sagði sögur
með sínum hætti af stakri snilld og
hafði hann sjálfur og þeir sem á
hlýddu gaman af. Oft þurfti hann að
taka sér pásur í sögunum vegna eig-
in hláturroka og var hláturinn smit-
andi, það vita þeir sem til þekkja.
Oftar en ekki fékk hann okkur til að
hjálpa sér við ýmislegt, enda var afi
einkar laginn við að fá fólk til að
hjálpa sér. Við þetta notaði hann
einstaka tækni og byrjaði ávallt á
því að hrósa áður en hann bað um
greiðann. Það var alltaf gaman að
hjálpa afa því hann var svo þakk-
látur og ánægður með allt sem við
gerðum. Sá afi er vandfundinn sem
er jafn stoltur af barnabörnunum og
afi. Allt sem við gerðum og lærðum
var að hans mati alveg frábært. Afi
hafði einstakt lag á því að skemmta
öðrum og í kring um hann var alltaf
gleði og glaumur og ekki má gleyma
því að honum fannst alltaf nauðsyn-
legt að taka lagið við öll hátíðleg
tækifæri enda var hann söngmaður
mikill og hélt sinni góðu söngrödd til
dauðadags.
Afi lét sér aldrei leiðast, hann var
mikið fyrir ferðalög hvort sem þau
voru stutt eða löng. Hvenær sem
tími gafst til fór hann í gönguferðir
og bíltúra, hann hafði mikinn áhuga
á bílum og keyrði allt til dauðadags.
Bílarnir hans afa skipuðu veigamik-
inn sess í lífi hans og ef einhver sást
á gljáfægðum bíl á Hvolsvelli þá var
það afi. Síðustu mánuði ævi sinnar
ferðaðist afi mikið. Fór hann í fjöl-
margar ferðir innanlands, til Fær-
eyja og loks í Evrópuferð þar sem
hann kvaddi þetta líf. Eftir á að
hyggja er e.t.v. svolítið táknrænt að
þessi mikli ferðamaður skyldi ein-
mitt leggja upp í þá langferð sem
allra bíður undir þessum kringum-
stæðum.
Afi var mikill dýravinur og fór
gjarnan með hundinn okkar, Mola, í
ýmsar ævintýraferðir. Þeir voru
perluvinir og víst er að Moli á eins
og við hin eftir að sakna afa mikið.
Oftar en ekki stakk Moli af að heim-
an til að heimsækja afa og ömmu
enda átti hann alltaf von á Frónkexi
þegar þangað var komið. Afi lagði líf
sitt að veði á níræðisaldri er hann
bjargaði lífi Mola sem féll niður um
vök í Markarfljóti og var nærri
drukknaður. Afa varð ekki meint af
en át þó að eigin sögn óvenju mikið
af heitri baunasúpu eftir volkið. Við
erum honum ævinlega þakklát fyrir
þessa hetjudáð.
Afi sagði oft við okkur að það væri
ekki sorglegt þegar gamalt fólk
deyr, sorgin væri þegar unga fólkið
færi. Hann sagði hins vegar að það
væri söknuður af gamla fólkinu og
því kveðjum við afa okkar með sökn-
uði. Minningar um hann eiga eftir að
lifa með okkur um ókomna tíð. Nú
getur afi loksins áttað sig á því hvort
það er fallegra í himnaríki eða á
Hvolsvelli. Takk fyrir allt gamalt og
gott, elsku afi. Við erum rík að eiga
jafn góðar minningar um þig og
raun ber vitni og enn eigum við hana
ömmu Margréti sem alla tíð var þín
stoð og stytta í lífinu þannig að ríki-
dæmi okkar varir enn.
Pálmi Reyr, Margrét Jóna,
Kolbeinn og Birta Ísólfsbörn.
„Mikið ertu myndarlegur, þú ert
að verða jafn myndarlegur og hann
afi þinn,“ sagðir þú alltaf við mig
þegar við hittumst. Því næst gafstu
mér rennblautan koss á kinnina,
tókst utan um mig og hlóst þannig
að þú hristist allur. Þannig tókst þú
alltaf á móti mér og ég held að ég
hafi aldrei hitt þig nema í góðu
skapi.
Það var alltaf gaman að umgang-
ast hann afa því það var líf og fjör í
kringum hann. Afi var mikill sögu-
maður og kunni margar skemmti-
legar sögur. Þó að sagan sem sögð
var hljómaði kunnuglega var alltaf
hlegið mikið, bæði vegna þess að
sagan var oftast mjög góð og ekki
síður vegna þess hve hlátur hans var
smitandi.
Afi var duglegur að fara með okk-
ur bræðurna í bíltúr. Okkur þótti
skemmtilegast þegar farið var að
skoða gamlar ónothæfar bíldruslur
en hann hafði jafnan mikla þolin-
mæði á meðan við lékum okkur í
þeim. Held jafnvel að hann hafi
skemmt sér jafn vel og við. Seinna
þegar ég fékk bílpróf leyfði hann
mér að keyra en það þótti mér mikill
heiður. Það var vegna þess að ég
vissi hvað honum þótti vænt um bíl-
ana sína og einnig grunar mig að
ekki hafi allir fengið að keyra þá.
Hann sagði gjarnan „Maður er
öruggur með þér í bíl“ en samt fann
maður alltaf fyrir smááhyggjum hjá
farþeganum.
Afi var með eindæmum forvitinn
og var því oft mjög spennandi að
vera með honum en það kom fyrir að
maður fór hjá sér. Hann átti til að
byrja að spjalla við ókunnuga og
spyrja ýmissa spurninga. Þá heyrð-
ist gjarnan „Hverra manna ert þú?“
eða „Hver á þig?“. Stundum var
keyrt um Fljótshlíðina eða aðrar
sveitir og þá var oft stoppað á bæj-
um til að hitta fólk, fólk sem í sum-
um tilfellum voru skrítnir karlar að
mér fannst sem bjuggu við fornar
aðstæður. Það var nefnilega einn af
helstu kostum hans afa að hann gat
talað við fólk af öllu tagi og á öllum
aldri og sýndi ætíð viðfangsefnum
þess og hugðarefnum áhuga. Ekki
var hann heldur spar á hrósið þegar
fólk átti það skilið, enda sá hann allt-
af það besta í fari manna.
Ég hitti þig síðast daginn sem þú
varst að leggja í ævintýraferð til út-
landa. Fyrir framan mig stóð lífs-
glaður maður og það var ekki að sjá
að hann væri 85 ára gamall. Það síð-
asta sem ég heyrði þig segja var:
„Það verður nú gott að koma aftur
heim.“ Ekki flaug það mér í hug á
þeirri stundu að þú ættir ekki eftir
að snúa heim aftur.
Elsku afi minn, nú er komið að
kveðjustund. Minning þín mun lifa í
hjarta mínu og ylja mér um ókomin
ár.
Megi góður Guð blessa þig og
styrkja hana ömmu við þessar nýju
aðstæður.
Þinn
Pálmi Haraldsson.
Ein besta fyrirmynd mín hefur
lagt upp í sitt síðasta ferðalag. Afi
minn og nafni, Pálmi Eyjólfsson á
Hvolsvelli, er látinn. Þar með hverf-
ur á braut mikill merkismaður sem
átt hefur langa glæsilega ævi og
snart fólk hvert sem hann fór. Lífs-
gleði, náungakærleikur og næmni
fyrir umhverfinu eru orð sem lýsa
afa mínum vel en hann var einnig
mikill gleðigjafi. Síðasta kvöldið áð-
ur en hann veiktist reytti hann af
sér brandara fyrir framan stóran
hóp af fólki á ferðalagi sem flest allt
var mun yngra en hann og tók meira
að segja smásnúning á dansgólfi.
Þessi síðasti dans er einkennandi
fyrir líf hans allt sem var fullt af
gleði og hamingju.
Afi Pálmi var mikill og góður leið-
beinandi sem var óspar á að gefa
samferðafólki sínu ráð og styðja það
af heilum hug. Ég fór ekki varhluta
af því. Þolinmæði, kærleikur, virðing
og óvenju jákvæð sýn á lífið er eitt-
hvað sem afi tamdi sér og aðrir
lærðu af.
Afi var ríkur þátttakandi í lífi
mínu og leit aldrei augum af því sem
ég var að gera. Meiri hvatningu og
umhyggju er varla hægt að hugsa
sér. Ég mun hafa hugfast það sem
afi minn kenndi mér og miðla því til
komandi kynslóða eins vel og ég get.
Afi ólst upp í fátækt og missti móður
sína ungur að aldri. Það er ómet-
anleg gjöf og kærkomið veganesti að
hafa þegið ráð frá manni með slíka
lífsreynslu.
Þegar ég og kona mín ákváðum að
gifta okkur í sveitinni hjá afa og
ömmu áttum við þann draum heit-
astan að afi Pálmi næði að lifa það
og upplifa. Okkur varð að ósk okkar
því í sumar var slegið upp sveita-
brúðkaupi á Uppsölum rétt utan við
Hvolsvöll en þangað fór ég í margar
heimsóknir með afa mínum þegar ég
var hjá þeim ömmu sem ungur
drengur. Í brúðkaupinu flutti afi
ógleymanlega ræðu, stjórnaði
fjöldasöng, flutti vísur og skemmti
gestum betur en nokkur orð fá lýst.
Stundir sem þessar eru dýrmætar í
minningunni.
Ég þakka Guði fyrir að við erum
þrír nafnarnir sem fengið höfum það
verkefni að halda nafni afa á lofti því
það gerir enginn einn maður. Björk
dóttur minni hlotnaðist svo sá
óvænti heiður að eiga sama afmæl-
isdag og afi Pálmi. Við munum hér
eftir kveikja á kerti afa Pálma til
heiðurs á afmælisdegi þeirra beggja
um ókomna tíð. Ég verð ævinlega
þakklátur fyrir að hafa kynnst afa
Pálma, þegið ráðleggingar hans og
notið allra þessara dýrmætu stunda
sem ég átti með honum. Blessunar-
lega hittumst við daginn áður en
hann lagði upp í sína síðustu ferð.
Við kvöddumst líkt og að við báðir
vissum hvað í vændum var. Ég er
þakklátur fyrir að hafa fengið þetta
tækifæri til að kveðja afa með virkt-
um og bið góðan guð að gæta ömmu
Möggu nú þegar hún sér á eftir ævi-
félaga sínum.
Pálmi Guðmundsson.
Vinur minn Pálmi Eyjólfsson f.v.
sýslufulltrúi er látinn. Foreldrar
hans voru Guðríður Magnúsdóttir
og Eyjólfur Gíslason innheimtumað-
ur, ættaður úr Árnessýslu. Guðríður
sem átti ættir til Borgarfjarðar var
lærð rjómabústýra og veitti rjóma-
búinu að Baugsstöðum, Árnessýslu,
forstöðu um árabil. Rjómabúið er nú
minjasafn. Þau Guðríður og Eyjólf-
ur eignuðust fjögur börn; Trausta,
Reyni, Svölu konu mína og Pálma.
Þau systkinin munu hafa átt erfiða
barnæsku. Foreldrarnir skildu, þeg-
ar þau voru ung börn og þegar Guð-
ríður andaðist 2. desember 1930
tvístraðist heimilið. Pálmi fór á fá-
tækt heimili undir Eyjafjöllum og
dvaldi þar við þröngan kost þar til
hann sjálfur kaus að fara að vinna
fyrir sér um fjórtán ára aldur. Hann
vann ýmis tilfallandi störf eins og við
varnargarðinn við Markarfljót.
Pálmi lauk prófi við Héraðsskólann
á Laugarvatni og hóf síðan störf hjá
Kaupfélagi Rangæinga, á Hvolsvelli.
Pálma kynntist ég skömmu eftir að
ég kvæntist systur hans, Svölu konu
minni, árið 1938 og var hann þá tíður
gestur á heimili okkar, og síðar þau
hjónin bæði eftir að hann kvæntist
Margréti Ísleifsdóttur. Þau Margrét
eignuðust þrjú börn; Guðríði, Ingi-
björgu og Ísólf Gylfa. Þau hjónin
komu sér fljótt upp góðu íbúðarhúsi
á Hvolsvelli þar sem þau bjuggu alla
sína tíð.
Pálmi starfaði til fjölda ára sem
fulltrúi sýslumannsins í Rangár-
vallasýslu hjá Birni Fr. Björnssyni
sýslumanni sem jafnframt var al-
þingismaður. Um þingtímann var
Björn jafnan langtímum fjarverandi
og kom það þá í hlut Pálma að inna
af hendi margvísleg störf sem til-
heyrðu sýsluskrifstofunni sem hann
gerði með miklum sóma. Pálmi var
glaðlyndur og félagslyndur maður
og starfaði í mörgum nefndum og
stjórnum og var oftar en ekki for-
maður þeirra. Þau hjónin voru trúuð
og störfuðu mikið í söfnuði kirkj-
unnar sinnar að Stórólfshvoli og
voru í söngkór hennar. Bæði höfðu
þau mikinn áhuga á skógrækt eins
og garðurinn umhverfis hús þeirra
ber vitni um. Þegar Pálmi varð sjö-
tugur var gerður fallegur skógar-
lundur sem nefndur er Pálmalundur
og staðsettur er í kauptúninu til
heiðurs honum. Pálmi var kvæða-
maður góður og liggja eftir hann
tvær ljóðabækur; „Undir dalanna
sól“ og „Í ljósaskiptunum“ sem gefin
var út árið 2000 á áttræðisafmæli
hans. Á áttræðisafmæli mínu orti
hann afmæliskveðju til mín sem
endurspeglar vinarhug hans. Í fyrri
ljóðabókinni: „Undir dalanna sól“
yrkir Pálmi til konu sinnar Mar-
grétar:
Í fimmtíu ár hefurðu fetað þín tilverustig,
og farið um þannig að ljós er þinn heiður og
sóminn.
Og þá er víst mál að ég þakki nú fyrir mig,
sem þú hefur meðhöndlað einna líkast og
blómin.
Með þessum orðum vil ég votta
Margéti og fjölskyldu hennar mína
innilegustu samúð.
Hákon Fr. Jóhannsson.
Pálmi er dáinn.
Pálmi, maðurinn hennar Möggu
móðursystur minnar. Söknuðurinn
er sár en minningarnar góðar.
Að alast upp í húsinu beint á móti
þessum heiðurshjónum var gaman.
Hitta Pálma á hlaðinu, alltaf kátur,
alltaf forvitinn og alltaf jákvæður.
Kíkja í heimsókn, alltaf hlýtt
faðmlag og koss.
Eftir að heimdraga er hleypt, allt-
af jafn gaman að koma á Hvolsveg-
inn og hitta Möggu og Pálma. Allri
fjölskyldu minni jafn vel fagnað,
börn elska Pálma. Mikið hlegið og
allir gengu glaðari á braut.
Fróðleikskorn flugu enda Pálmi haf-
sjór af fróðleik.
Öllum hrósað.
Takk fyrir brúðkaupsljóðið sem
þú samdir fyrir okkur Kjartan.
Síðasta faðmlagið í fjósinu á Upp-
sölum var hlýtt og minning þess
geymd.
Afkomendur þínir bera lífi þínu
fallegt merki.
Ég kveð Pálma vin minn með
virðingu og þökk. Nú er örugglega
gaman á himnum.
Margrét Guðjónsdóttir.
Örfá orð í minningu Pálma Eyj-
ólfssonar sýsluskrifara á Hvolsvelli.
Þegar ég var 11 ára og Hvols-
völlur var „nafli alheimsins“ bað
Pálmi mig um smá viðvik og í stað-
inn skyldi hann skrautrita fyrir mig
skjal sem ég gæti innrammað og
hengt upp á vegg. Ekki ræddum við
hvað standa skyldi í skjalinu, en inn
á þetta gekkst ég því gaman yrði
fyrir mig að eiga skrautritað skjal
frá sjálfum sýsluskrifaranum.
„Skjalið góða“ eins og við nefnd-
um það okkar á milli skilaði sér ekki
strax en skjölin urðu nokkur í ár-
anna rás og veittu þau mér braut-
argengi í lífinu sjálfu. Enginn upp-
eldis- né sálfræðingur hefði getað
haft betri áhrif á mig, hávaðasaman
og baldinn unglinginn. Pálmi var
alltaf tilbúinn að hrósa og hvetja til
góðra verka, hann spurði skemmti-
legra spurninga sem leiddu til um-
hugsunar og undirstrikuðu líka að
hann hefði áhuga á því sem maður
væri að gera hverju sinni.
Pálmi var einstaklega skemmti-
legur maður og mamma hefur haft
það fyrir reglu í mörg ár að hringja í
Möggu systur sína og Pálma mág,
svona til að fá meiri gleði í sálina.
Alltaf hægt að sjá spaugilegar hliðar
á öllum málum, án þess að meiða
nokkurn mann.
Ég kveð Pálma með þakklæti í
huga, veit að kátínan og gleðin mun
lifa áfram í afkomendum hans og
Möggu og sendi þeim mínar dýpstu
samúð.
Ingibjörg F. Ottesen.
Pálmi móðurbróðir minn er lát-
inn. Kallið kom fyrirvaralaust þegar
hann var í einu af sínum mörgu
ferðalögum, sem hann hafði svo
mikla ánægju af. Það var einmitt eitt
af því sem einkenndi Pálma, fróð-
leiksfýsnin, kynnast fólki og stöðum,
læra meira, vita meir. Spjalla við
fólk á förnum vegi, og allir voru jafn-
ingar, þingmenn eða smábóndinn.
Pálmi var athafnamikill og skildi eft-
ir sig stór spor en stærsta og mik-
ilvægasta verkefnið fyrir hann var
að koma börnum sínum vel til manns
og það gerðu þau hjónin með sóma
og miklu stolti.
Pálmi bar með sér orku góð-
mennsku og kærleika og minningu
hans mun ég bera í hug og hjarta að
eilífu.
Katrín Hákonardóttir.
SJÁ SÍÐU 50
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. OKTÓBER 2005 49
MINNINGAR
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir
og afi,
ANTON SIGURGEIR GUNNLAUGSSON
skipstjóri,
Reynihólum 10,
Dalvík,
lést á Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri miðviku-
daginn 19. október.
Útför hans verður gerð frá Dalvíkurkirkju föstudaginn 28. október kl. 13:30.
Jóhanna Fanney Jóhannesdóttir,
Jóhannes Antonsson, Svandís H. Þorláksdóttir,
Gunnlaugur Antonsson, Guðbjörg Stefánsdóttir,
Sigurður Sveinn Antonsson, Helga Valtýsdóttir,
Freyr Antonsson, Silja Pálsdóttir,
Lárus Ingi Antonsson
og barnabörn.