Morgunblaðið - 22.10.2005, Blaðsíða 67

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. OKTÓBER 2005 67
MENNING
Þ
egar nýr nágranni flytur í
hverfið umturnast líf
samkynhneigðra hjóna í
Grafarvogi heldur bet-
ur … Með óvæntum af-
leiðingum. Þannig er rammi nýs
leikverks úr smiðju þeirra Gauts G.
Gunnlaugssonar og Gunnars Krist-
mundssonar, sem verður frumflutt í
Iðnó í dag kl. 16. Verkið ber nafnið
Gestur – Síðasta máltíðin og er kóm-
ísk óperetta fyrir nokkuð óvenjulega
raddskipan – þrjá barítóna.
Tólf ár í smíðum
Að sögn höfundanna hefur verkið
verið í smíðum um nokkurra ára
skeið eða í um það bil tólf ár, þegar
þeir byrjuðu að semja fyrstu núm-
erin í óperettunni og flytja fyrir
smærri hópa. Á tímabili lá verkið þó
í salti, en fyrir áeggjan vina og ætt-
ingja ákváðu þeir að taka upp þráð-
inn aftur fyrir ári og fullvinna verk-
ið, og gefur að heyra afrakstur þess í
dag. „Á sínum tíma hituðum við í tví-
gang upp fyrir Rússíbanana, vorum
aðeins viðriðnir Hlaðvarpann og
fluttum þó nokkrum sinnum atriði í
brúðkaupum og þess háttar. Fólk
hefur síðan þá verið að ýta á okkur
að gera alvöru úr þessu, heilt verk,
sem nú er orðin raunin,“ segir Gaut-
ur í samtali við Morgunblaðið.
Höfundarnir stunduðu báðir
kennaranám við Tónlistarskólann í
Reykjavík þegar fyrstu smíðar óper-
ettunnar hófust, en það var raunar
hún sem kveikti áhuga þeirra beggja
á söngnámi og lögðu þeir því leið
sína í Söngskólann í Reykjavík, þar
sem barítónraddir þeirra voru þjálf-
aðar. Raunar fór svo að Gautur lauk
ekki námi, en Gunnar kláraði skól-
ann. Engu að síður ætlar Gautur að
taka að sér að syngja eitt af hinum
þremur hlutverkum óperunnar. „Ég
leik ómenntaðan heimavinnandi hús-
föður, þannig að það hentar hlut-
verkinu kannski ágætlega,“ segir
hann og hlær, en Gautur fer með
hlutverk hins heimavinnandi Lauga,
sem er giftur bankamanninum Ólív-
er, sem Gunnar leikur. Sér til full-
tingis hafa þeir síðan fengið Hrólf
Sæmundsson til að syngja hlutverk
nágrannans Gests, sem setur líf
hjónanna talsvert úr skorðum.
Háir tónar ekki útilokaðir
Öll þrjú hlutverk óperettunnar
eru skrifuð fyrir barítónrödd, sem
hlýtur að vera nokkuð óvenjuleg
samsetning. „Jú, hún er það vissu-
lega,“ viðurkennir Gautur, en segir
þó að háir tónar séu ekki alveg úti-
lokaðir í verkinu. „Hrólfur spennir
sig alveg upp í hæstu mörk barítóns-
ins, þannig að það nálgast að verða
einskonar tenór-klang.“
Það er Þröstur Guðbjartsson sem
leikstýrir verkinu og segir Gautur
þá samvinnu hafa verið sérlega
góða. „Hann er mikill fagmaður og
kann vel að starfa með fólki. Við er-
um gríðarlega heppin að hafa fengið
hann til liðs við okkur, með alla sína
reynslu,“ segir hann, en píanóleik-
arinn Raúl Jiménez leikur undir í
verkinu. Gautur segir Gestur – Síð-
asta máltíðin vera verk sem ætlað sé
öllum. „Ég hugsa að fólk á öllum
aldri geti haft gaman af þessu, jafn-
vel krakkar. Tónlistin er í stíl Moz-
arts og Rossinis, textarnir nútíma-
legir og grípandi og verkið sjálft er
farsakennt – þarna fljúga margir
brandarar bæði í textum og tónlist.
Við teljum að verkið geti verið fyrir
flesta, í það minnsta alla þá sem hafa
gaman af leik og söng,“ segir hann
að síðustu.
Brandarar fljúga
í texta og tónlist
Morgunblaðið/Eggert
Gestur kemur heldur betur róti á líf þeirra Ólivers og Lauga, samkynhneigðra hjóna í Grafarvoginum.
Eftir Ingu Maríu Leifsdóttur
ingamaria@mbl.is
Leikhús | Gestur – síðasta máltíðin, ný kómísk óperetta fyrir þrjá barítóna, frumsýnd í Iðnó í dag
Óperettan Gestur – síðasta mál-
tíðin verður frumsýnd í Iðnó í dag
kl. 16.
HUGLEIKUR hefur fengið inni í
nýjum skemmtiklúbbi Þjóðleikhúss-
ins, í kjallara sama húss, og er það
vel. Til stendur að sýna stutta frum-
samda þætti mánaðarlega í vetur en
leikfélagið hefur gert tilraunir með
þetta síðustu árin við góðar und-
irtektir. Um síðustu helgi voru
fyrstu fimm þættir vetrarins settir á
svið og voru þeir allra sæmilegasta
blanda af gríni og alvöru.
Fyrsti þátturinn var eftir Hrefnu
Friðriksdóttur í leikstjórn Árna
Friðrikssonar og nefndist hann
Helgin. Í honum segir frá móður
sem fær tvö uppkomin börn sín í ár-
lega helgarheimsókn svo hægt sé að
heimsækja leiði föður þeirra í kirkju-
garðinum. Eitthvað finnst móðurinni
börnin áhugalaus um látinn föðurinn
svo hún rekur þau á dyr undir því yf-
irskini að hún hafi ákveðið að hitta
elskhuga sinn. Stefnumótið reynist
svo vera við minningarnar um eig-
inmanninn. Þátturinn er prýðilega
saminn en efni hans er viðamikið og
hefði leikstjórinn þess vegna þurft
að gefa leikurum meira rými og leyfa
hinu ósagða að njóta sín meira,
kannski með því að flýta sér hægt.
Hinn þátturinn fyrir hlé var ein-
leikur eftir Nínu Björk Jónsdóttur
og leikstýrt af Sesselju Traustadótt-
ur. Nefndist hann Snyrting. Það er
líklegt að leikstjórinn hafi brugðið á
leik með því að láta konuna sem
snyrtir vera að undirbúa eigin dauða
og það var sláandi hvernig hún
hæddi sjálfa sig í orðum og æði. Sig-
ríður Birna Valsdóttir lék konuna
prýðilega og stundum vantaði lítið
upp á að um glansandi frammistöðu
væri að ræða. Sennilega vó þungt
hin þunglamalega depurð sem dró
niður kaldhæðnina. Texti Nínu
Bjarkar var fallegur og stundum slá-
andi en örlítið meiri upplýsingar
vantaði til leikþátturinn yrði heil-
steyptur.
Hefur einhver sagt þér hvað þú
ert líkur Robert Redford? nefndist
fyrsti þáttur eftir hlé. Höfundur
þessa einleiks, Jón Guðmundsson, er
nýgenginn til leiks við Hugleik og
byrjar nokkuð vel. Persónan er karl-
kyns sundlaugarvörður sem hefur
lítið við að vera í starfi sínu og metur
sjálfan sig eftir því. Árna Friðriks-
syni var hér leikstýrt af Hrefnu
Friðriksdóttur sem valdi það erfiða
form fyrir leikarann að hafa sviðið
strípað og engir voru leikmunirnir.
Það eina sem leikarinn hafði var
húfa nokkur. Árni átti nokkra góða
spretti, sérstaklega þegar sundlaug-
arvörðurinn fór í töffarahlutverkið
en þátturinn var of orðmargur og
endurtekningarsamur og galt heild-
in fyrir það.
Snemma beygist krókurinn var
annar þátturinn þetta kvöld eftir
Nínu Björk og leikstýrt af Sigurði H.
Pálssyni. Það var mjög gaman að sjá
hér Steindór úr leikriti Nínu frá í
fyrra; Enginn með Steindóri. Þetta
var leikþáttur úr bakgrunni þess-
arar sjúku persónu; gróteskur, fynd-
inn og mjög vel saminn þáttur þar
sem drengurinn sem er sendur til
skólastjórans fyrir að pissa í súpu-
pottinn er studdur af ástríkri og
kengruglaðri móður til loka. Sigurði,
sem leikstýrði hér í fyrsta sinn, tókst
fjarska vel upp með gróteskuna og
leikararnir Fríða B. Andersen, Júlía
Hannam og hinn ungi Jóhann Páll
Jóhannsson voru öll mjög góð.
Síðasti þátturinn var Stefnumót
eftir Þórunni Guðmundsdóttur;
skemmtilegur þáttur og gróteskur,
um karl og konu sem fara á blint
stefnumót eftir kynni við óljósan að-
ila á netinu. Þórunn er mjög flink að
semja þætti með orðaleikjum þar
sem verða óvænt endalok og hér var
engin undantekning á því. Leik-
stjórn Rúnar Lund studdi textann
einkar vel, kyrrð var yfir persónun-
um og persónusköpun merkilega
djúp í svo stuttum þætti enda um
reynda leikara að ræða, þau Sigurð
H. Pálsson og Hrefnu Friðriks-
dóttur.
Stefnumót var ánægjulegur endir
á fjölbreyttu kvöldi hjá Hugleik í
Þjóðleikhúskjallaranum og það verð-
ur spennandi að sjá hvort hægt verð-
ur að halda úti svo miklu höfund-
astarfi í allan vetur.
Gleði og alvara
LEIKLIST
Hugleikur
Örleikrit eftir nokkra höfunda.
Þjóðleikhúskjallarinn, 7. október 2005
Þetta mánaðarlega
Hrund Ólafsdóttir
Í TILEFNI þess að Sjón hlaut
Bókmenntaverðlaun Norð-
urlandaráðs í ár býður Norræna
húsið til dagskrár á sunnudaginn
kl. 16. Fimm handhafar bók-
menntaverðlaunanna fyrr og nú
lesa úr verkum sínum. Öll eru
skáldin margfaldir verðlaunahaf-
ar en eiga það sammerkt að hafa
unnið til Bókmenntaverðlauna
Norðurlandaráðs.
Sjón mun lesa úr skáldsögu
sinni Skugga-Baldri sem hefur
þegar verið gefin út á Norð-
urlöndum og er væntanleg í
Þýskalandi, Hollandi, Ítalíu,
Serbíu og Frakklandi.
Antti Tuuri, verðlaunahafi
1985, les úr bókinni Dagur í
Austurbotni. Hann er þekkur Ís-
landsvinur og hefur þýtt bæði
Egils sögu og Njáls sögu á
finnsku og skrifað bók um Ís-
land. Árið 1993 var honum veitt-
ur riddarakross Hinnar íslensku
fálkaorðu. Bækur Antti Tuuri
hafa verið þýddar á 15 tungumál,
m.a. eru nokkrar þeirra til í ís-
lenskri þýðingu Njarðar P.
Njarðvík.
Sænska skáldkonan Eva
Ström fékk verðlaunin 2003 fyrir
ljóðabókina Revbensstäderna.
Hún er einnig þekkt fyrir skáld-
sögur og leikritun svo og bók-
menntagagnrýni og nú síðast
ljóðrænan texta í bókinni Pål
Svensson, skulptör. Auk þess að
lesa úr verðlaunabókinni les Eva
úr ljóðabókinni Rött vill bli rött.
Kjartan Fløgstad, verðlauna-
hafinn frá 1978, hefur skrifað á
fimmta tug bóka. Hann les úr
Dalen Portland. Kjartan skrifar
á nýnorsku, sem er honum hug-
leikin, og fjallar nýjasta bók
hans, Brennbart, um stöðu ný-
norskunnar.
Fulltrúi Dana er Dorrit Will-
umsen sem fékk verðlaunin 1997
fyrir Bang: Skáld-
sagan um Herman
Bang. Hún hefur
vakið athygli fyrir
sögulegar skáldsög-
ur sínar og les hún
nú úr einni þeirra,
Bruden fra Gent.
Einnig kynnir
Jenny Fossum
Grønn, ritstjóri,
Litteratur i Nord-
safnritið sem geym-
ir gullmola frá ýms-
um höfundum er til-
nefndir hafa verið
til Bókmenntaverð-
launa Norð-
urlandaráðs.
Ekki er einungis um að ræða
bókmenntadagskrá heldur verða
einnig flutt tvö verk Hauks Tóm-
assonar en hann fékk Tónlist-
arverðlaun Norðurlandaráðs
2004. Verkin eru Pendúll, ein-
leiksverk fyrir selló, sem leikið
er af Sigurði Bjarka Gunn-
arssyni, en það er nú frumflutt á
Íslandi, og Vorhænsn, einleiks-
verk fyrir klarínett sem Ármann
Helgason leikur.
Dagskráin er í samvinnu við
NORDBOK og er öllum opin á
meðan húsrúm leyfir.
Dagskrá með verðlauna-
höfum í Norræna húsinu
SjónHaukur Tómasson
L. RON Hubbard er sá rithöf-
undur heims sem þýddur hefur
verið á flest tungumál samkvæmt
tilkynningu sem Heimsmetabók
Guinness sendi nýverið frá sér.
Bækur hans hafa verið þýddar á
65 tungumál og slær Hubbard
þar með metið frá árinu 1997
þegar Sidney Sheldon trónaði á
toppnum. Auk þess er óstaðfest
að Harry Potter-bækurnar hafi
verið þýddar á 63 tungumál, þótt
jafnvel það slái Hubbard ekki við.
Bækur Hubbards hafa selst í 233
milljónum eintaka og hafa meðal
annars verið
þýddar á ís-
lensku.
Fréttirnar um
heimsmetið voru
gjörðar heyr-
inkunnar á
bókastefnunni í
Frankfurt,
stærstu bóka-
stefnu heims,
sem stendur yfir um þessar
mundir. Alistair Burtenshaw,
framkvæmdastjóri Reed Group
og stjórnandi bókastefnunnar í
London, afhenti forleggjara
Hubbards, Author Services Inc.,
yfirlýsinguna formlega og sagði
við það tækifæri að bækur Hubb-
ards væru öflug tæki á ýmsum
ólíkum sviðum.
Dæmi um það væri bók hans
Battlefield Earth, sem 8,5 millj-
ónir manna hefðu lesið. „Nú hef-
ur verið opinberlega staðfest af
æðstu stofnun á sviði meta af öllu
tagi að verk þessa höfundar hafa
verið þýdd á fleiri tungumál en
nokkurs annars og slá fyrra met
upp á 51 tungumál.“
L. Ron Hubbard mest þýddur
L. Ron Hubbard