Morgunblaðið - 22.10.2005, Page 40

40 LAUGARDAGUR 22. OKTÓBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
UM 500 Íslendingar eru ætt-
leiddir frá öðrum löndum og hóp-
urinn fer ört vaxandi. Þessir Íslend-
ingar koma víða að úr
heiminum en líklega
eru flestir þeirra frá
Indlandi, Sri Lanka,
Kólumbíu og Kína. Við
sem höfum orðið þeirr-
ar gæfu aðnjótandi að
fá að ættleiða barn
viljum flest hver auka
umfjöllun og skilning
samfélagsins á að-
stæðum og uppruna
barnanna okkar. En
um leið viljum við gefa
öðru fólki hlutdeild í
gleðinni sem fylgir því
að eiga ættleitt barn.
Þá er mikilvægt að
innan mennta-, félags-
og heilbrigðiskerfisins
sé byggð upp fagleg
þekking á ættleið-
ingum og þörfum kjör-
barna.
Kjörbarnið og
leikskólinn
Félagið Íslensk ætt-
leiðing gaf nýverið út
upplýsingaritið kjörbarnið og leik-
skólinn, sem ætlað er leikskólakenn-
urum og öðru starfsfólki leikskól-
anna. Þar er á skýran og
hnitmiðaðan hátt fjallað um helstu
atriði sem starfsfólk leikskólanna
þarf að hafa í huga þegar barn hefur
göngu sína á leikskóla. Að sjálfsögðu
á margt sem þar er sagt við um öll
börn en engu að síður er mikilvægt
að starfsfólk leikskólanna sé upplýst
um ýmis atriði sem varða kjörbarnið
sérstaklega, t.d. hvernig sé best að
tala um uppruna barnsins við það og
önnur börn. Ég hvet leikskólastjóra
um allt land til þess að hagnýta sér
upplýsingaritið um kjörbarnið og
leikskólann en það má nálgast hjá
Íslenskri ættleiðingu.
En fleiri þurfa að huga að þörfum
ættleiddra barna en starfsfólk leik-
skólanna. Ekki er síður mikilvægt að
grunnskólakennarar, hjúkrunar-
fræðingar, læknar, sálfræðingar og
félagsráðgjafar, sem vinna með
börnum, hugi að þessum börnum
sérstaklega. Hér á landi
er lítið sem ekkert
fjallað um ættleiðingar í
námi þessara stétta og
sérfræðiþekking á þörf-
um ættleiddra barna er
mjög lítil. Félagið Ís-
lensk ættleiðing og ein-
staklingar innan þess
hafa haft forgöngu um
að kynna og fjalla um
aðstæður ættleiddra
barna, t.d. með því að
efna til fræðslufunda
um tengslaröskun. Þeir
fundir hafa verið vel
sóttir og upplýsandi.
En betur má ef duga
skal. Það hlýtur að vera
eðlileg krafa að í námi
þeirra stétta sem hér
um ræðir sé gert ráð
fyrir fræðslu um að-
stæður og uppeldi kjör-
barna. Þekkingin er
fyrir hendi, t.d. í Banda-
ríkjunum og á Norð-
urlöndum, hana þarf
hins vegar að nálgast og
laga að íslenskum aðstæðum.
Fjölskylduhátíðin okkar
Á sunnudag, 23. okt., efnir Íslensk
ættleiðing til fjölskylduhátíðar í
Ráðhúsinu í Reykjavík. Heið-
ursgestir hátíðarinnar verða forseta-
hjónin Ólafur Ragnar Grímsson og
Dorrit Moussaieff. Hátíðin hefst kl.
14 og er ætluð fjölskyldum ætt-
leiddra barna hér á landi. Mig langar
að hvetja félagsmenn til þess að fjöl-
menna og alveg sérstaklega langar
mig að hvetja uppkomna ættleidda
Íslendinga til þess að taka þátt í há-
tíðinni.
Ættleidd börn
á Íslandi
Þórunn Sveinbjarnardóttir
skrifar um ættleiðingar
Þórunn
Sveinbjarnardóttir
’Það þarf aðauka skilning
samfélagsins
á aðstæðum og
uppruna
barnanna
okkar.‘
Höfundur er félagi í Íslenskri
ættleiðingu.
SÓLVEIG Péturs-
dóttir, forseti Al-
þingis, ritar grein í
Morgunblaðið hinn
15. október síðastlið-
inn um gagnrýni á
ákvörðun forsæt-
isnefndar um að láta
sendiherra og fyrrum
ráðherra hafa með
höndum skrif sögu
þingræðis á Íslandi.
Að mati Sólveigar
byggist gagnrýnin á
misskilningi. Til að
greiða úr meintum
misskilningi útskýrir
hún því þingræð-
isregluna í nokkrum
orðum og er það vel –
það er alltof algengt
að íslenskir stjórn-
málamenn þekki ekki
muninn á hugtökunum þingræði og
lýðræði. Jafnframt bendir Sólveig
á að þar sem ætlunin sé að skrifa
sögu þingræðis en ekki almenna
stjórnmálasögu sé verkefnið á
mótum þriggja fræði-
greina, lögfræði, sagn-
fræði og stjórn-
málafræði. Allt er þetta
satt og rétt og enginn
ágreiningur um það.
Sólveig kýs á hinn
bóginn að svara í engu
gagnrýni sem sett var
fram í ályktun Hag-
þenkis, félags höfunda
fræðirita og kennslu-
gagna. Ályktunin ætti
þó að vera henni vel
kunn þar sem hún fékk
hana senda í tvígang,
auk þess sem fjallað
hefur verið um hana í
fjölmiðlum.
Kjarni málsins er
ekki sá hvort lögfræð-
ingur, sagnfræðingur
eða stjórnmálafræð-
ingur sé best til þess
fallinn að skrifa fræði-
rit um sögu þingræð-
isins á Íslandi. Þarna
hefur Sólveig misskilið
eitthvað. Kjarni máls-
ins er sá sem Hag-
þenkir benti á: Það
geta ekki talist eðlileg vinnubrögð
að ráða til ritunar jafn viðamikils
fræðirits og hér um ræðir mann
sem enga reynslu hefur af slíkum
ritstörfum. Slík ráðstöfun sýnir
ekki aðeins vanvirðingu (eða í
besta falli misskilning) forsæt-
isnefndar á störfum rithöfunda á
sviði sagnfræði, heldur einnig á
sviði lögfræði og stjórnmálafræði.
Félagsmenn í Hagþenki eru um
450, höfundar vísindarita, kennslu-
bóka og fræðirita fyrir almenning.
Þó er langur vegur frá því að allir
höfundar slíkra rita séu í félaginu.
Höfunda fræðirita er víða að finna,
í háskólum, á einkamarkaði, sumir
eru sjálfstætt starfandi, aðrir
starfa í stjórnkerfinu. Meðal þeirra
er fólk sem hefur sérþekkingu og
reynslu á sviði þess verkefnis sem
forsætisnefnd kaus að ráða
reynslulausan mann til.
Hið opinbera kemur að ritun
fræðirita á margvíslegan hátt:
Hluti af fjárveitingum til rann-
sókna nýtist til slíkra rita; Náms-
gagnastofnun semur við kennslu-
gagnahöfunda um ritun námsefnis
og Launasjóður fræðiritahöfunda
styrkir nokkra fræðimenn á ári. Sá
sjóður er raunar alltof lítill miðað
við fjölda umsókna sem berast í
hann á ári hverju og hægt gengur
að ná eyrum ráðamanna um mál-
efni hans.
Flest fræðirit sem að einhverju
leyti eru skrifuð fyrir opinbert fé
eiga þó eitt sameiginlegt: Höf-
undar þeirra þurfa að sanna sig,
oftast í samkeppni við aðra, áður
en þeir eru ráðnir til verka eða
þeim úthlutað fé.
Þetta eru eðlilegar leikreglur í
lýðræðislegu samfélagi sem vill
kosta nokkru til menningar sinnar.
Þetta virðist forsætisnefnd Alþing-
is ekki hafa skilið. Þar liggur mis-
skilningurinn.
Misskilningur um
sögu þingræðisins
Jón Yngvi Jó-
hannsson og
Sverrir Jakobsson
svara Sólveigu
Pétursdóttur, for-
seta Alþingis
’Það geta ekki talisteðlileg vinnubrögð að
ráða til ritunar jafn
viðamikils fræðirits og
hér um ræðir mann sem
enga reynslu hefur af
slíkum ritstörfum.‘
Sverrir Jakobsson
Sverrir er sagnfræðingur og
formaður Hagþenkis, Jón Yngvi er
bókmenntafræðingur og
framkvæmdastjóri Hagþenkis.
Jón Yngvi Jóhannsson
ÞAÐ ÞARF ekki að fara mörgum
orðum um það hve Landhelg-
isgæslan skiptir okkar þjóð miklu
máli. Hún hefur m.a. það hlutverk að
halda uppi margvíslegu eftirliti með
okkar gríðarstóru fiskveiðilögsögu,
sinna öryggis- og björgunarmálum á
sjó og á landi auk ann-
arra fjölbreyttra verk-
efna. Okkar gjöfulu
fiskimið og fisk-
veiðiflotinn með fjöl-
mörgum dugmiklum
sjómönnum sem
manna fiskiskipin okk-
ar eru þvílík þjóð-
arverðmæti að við
verðum að hafa burði
til að halda utan um
það allt saman, það er
eitt af mikilvægustu
verkefnum Landhelg-
isgæslunnar.
Saga Landhelgisgæslunnar er um
margt glæst og merkileg. Þar ber ef-
laust hæst frækileg framganga í
þorskastríðunum við stórherveldið
Breta, þegar þjóðin barðist fyrir yf-
irráðum sínum yfir allt að 200 mílna
lögsögu umhverfis landið. Þar að
auki hefur Landhelgisgæslan marg-
oft sýnt af sér frækilega framgöngu í
öryggis- og björgunarmálum á sjó
og á landi. Þá má minnast barátt-
unnar fyrir því að Landhelgisgæslan
eignaðist fullkomna og öfluga þyrlu,
sem hefur margoft sannað gildi sitt.
Skipakostur og flugvél Landhelg-
isgæslunnar er fyrir löngu orðinn
gamall og um margt úreltur floti
sem lengi hefur verið rætt um að
endurnýja. Leitað hefur verið ým-
issa leiða til þess en hingað til hefur
málið verið strand vegna þess að við
höfum ekki haft fjármuni til þess að
ráðast í þetta brýna og mikilvæga
verkefni.
Nú eftir að gengið
hefur verið frá sölu á
eignarhlut ríkisins í
Landssíma Íslands hf.
hefur verið lagt upp
með það að nota hluta
af söluandvirðinu til
þess að fjárfesta í nýju
og fullkomnu varðskipi
og að endurnýja flug-
vélina. Fyrir Alþingi
liggur lagafrumvarp
frá ríkisstjórn sem ger-
ir ráð fyrir þessu og er
von til að málið verði
afgreitt fljótlega sem lög. Hér er um
gríðarlega mikilvægan áfanga að
ræða og mikið þjóðþrifamál. Þannig
skapar salan á Símanum möguleika
til að hrinda þessu í framkvæmd,
sem að öðrum kosti væri nánast sem
fjarlægur draumur.
Eitt af því sem fylgir með í þess-
um málum er tillaga í frumvarpi til
fjárlaga ársins 2006 um að hið gamla
varðskip Óðinn verði seldur úr eigu
ríkisins vegna fjárfestingar á nýju
varðskipi. Í því sambandi væri ekki
úr vegi að skoða þann möguleika að
við eigum Óðin áfram og varðveitum
hann með einhverjum hætti í
tengslum við söguna. Óðinn kom
mjög við sögu í þorskastríðunum og
hann á sér langa og merkilega sögu
sem varðskip okkar. Um þetta hafa
komið fram hugmyndir og það væri
vert að taka þetta mál sérstaklega til
umfjöllunar.
Nú hillir undir endurnýjun á varð-
skipi og flugvél Landhelgisgæsl-
unnar, þökk sé sölunni á Símanum. Í
tengslum við hana verður fjölmörg-
um stórum og mikilvægum málum
komið í höfn. Má þar m.a. nefna fjar-
skiptasjóð, sem gefur aukna mögu-
leika á að koma landsmönnum til
sjós og lands í gott fjarskiptasam-
band, stórkostlegar úrbætur í sam-
göngumálum, þjóðarsjúkrahús, hús-
næðismál geðfatlaðra o.m.fl. Það er
alltaf ánægjuefni og mikilvægt að ná
til hafnar á farsælan hátt, hvort sem
um er að ræða mikilvæg málefni eða
skip.
Uppbygging og efling
Landhelgisgæslunnar
Magnús Stefánsson fjallar um
málefni Landhelgisgæslunnar ’Nú hillir undir end-urnýjun á varðskipi og
flugvél Landhelgisgæsl-
unnar, þökk sé sölunni á
Símanum.‘
Magnús Stefánsson
Höfundur er þingmaður
Framsóknarflokksins.
VIÐ heyrum í fréttum og lesum
í dagblöðum að sífellt fleiri grein-
ist með krabbamein. Sem betur
fer fleygir læknavísindum fram og
baráttan við sjúkdóminn eflist
jafnt og þétt. Að
greinast með krabba-
mein er mikið áfall
og óvelkomin breyt-
ing sem umbyltir lífs-
skilyrðum. Áfallið
snertir ekki aðeins
einstaklinginn sjálfan
heldur alla fjölskyld-
una. Meðferðir í kjöl-
far sjúkdómsins hafa
oft í för með sér
orkuleysi, þreytu og
frumkvæðisleysi
þannig að fólk getur í
sumum tilfellum ekki
stundað sína daglegu
iðju. En það er
manninum eðlislægt
að viðhalda vellíðan
og orku með því að
taka þátt í daglegum
viðfangsefnum sem
skipta máli.
Hús með sál
og hjarta
Núna árið 2005 er
alveg ljóst að það
vantar fleiri úrræði
þegar kemur að
stuðningi og end-
urhæfingu fyrir krabbameins-
greinda einstaklinga.
Stór hópur fólks, bæði þeir sem
hafa greinst með krabbamein og
aðstandendur þeirra, vilja sjá
þjónustu og stuðning eflast frá því
sem nú er. Að hafa þjónustuna í
fallegu og heimilislegu húsnæði,
þar sem fólk kemur á eigin for-
sendum, fær andlegan, félagslegan
og líkamlegan stuðning til að tak-
ast á við lífið á ný, er draumur
sem verður að rætast. Hlýlegt við-
mót, umhyggja og tækifæri til að
vinna með eigin styrkleika, í húsi
sem iðar af lífi en veitir jafnframt
ró og slökun er hugmyndafræði
sem á vel við svona starfsemi.
Fólk á að geta komið saman til
að spjalla, hlæja, vinna í lista-
smiðjum, fara í slök-
un, jóga, dans, garð-
rækt eða það sem
hugurinn girnist og
fengið þann stuðning
sem það þarf. Húsið
má ekki vera stofn-
analegt og þar á að
fara fram þverfagleg
vinna, auk þess sem
sjálfboðaliðastörf frá
til dæmis fyrrum
skjólstæðingum eiga
að vera í boði, því
margir vilja hjálpa og
miðla af eigin reynslu.
Iðjuþjálfun er einn
hlekkurinn í hinu fag-
lega starfi og stuðlar
að því að auka virkni
og þar með þátttöku
einstaklingsins í þjóð-
félaginu. Stefna iðju-
þjálfunar er að hinn
krabbameinsgreindi
takist á við verkefni
sem hafa gildi og þýð-
ingu fyrir hann og
stuðli þannig að því að
hann sé fyrr fær um
að komast aftur til
fyrri vinnu, skóla, eða
finna nýjan vettvang í lífshlaup-
inu.
Síðastliðið eitt og hálft ár hefur
hópur fólks unnið að því að gera
þennan draum að veruleika. Við
erum nú að leita að hentugu hús-
næði og fjármagni til að hægt sé
að byggja upp starfsemi sem áður
hefur verið lýst.
Hús fyrir krabba-
meinsgreinda
og aðstandendur
þeirra
Erna Magnúsdóttir fjallar um
aðbúnað og endurhæfingu
krabbameinssjúkra
Erna
Magnúsdóttir
’Iðjuþjálfun ereinn hlekkurinn
í hinu faglega
starfi og stuðlar
að því að auka
virkni og þar
með þátttöku
einstaklingsins í
þjóðfélaginu.‘
Höfundur er iðjuþjálfi.