Morgunblaðið - 22.10.2005, Side 50

50 LAUGARDAGUR 22. OKTÓBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
Sem hauststormur ryki um Rangárþing
og rökkvaði grundir og tinda,
barst fregnin um lát þitt með fjallanna
hring
og féll sem haustskúr á býlin í kring.
Fallinn er skógarins hæsti hlynur,
vor höfðingi, læknir og vinur.
Þannig kvað Sigurður Einarsson
skáld um Helga Jónasson lækni þeg-
ar hann féll frá, en Helgi var einn af
forystumönnum Rangæinga og góð-
ur vinur Pálma og hans fjölskyldu.
Pálmi Eyjólfsson var að vísu ekki
lærður læknir, samt sem áður var
sterkasti þáttur í lífi hans að gleðja,
hjálpa og hugga samferðamenn sína.
Vandamál heimsins væru færri ef
skapgerð manna og lífsskoðanir
flestra væru líkar þeim eiginleikum
sem Pálmi bjó yfir í mannlegum
samskiptum. Var hann þó skapríkur
og viljasterkur maður. Svo sterkum
böndum var Pálmi bundinn við
Rangárþing og Hvolsvöll að mörg-
um fannst hann hluti af landslaginu
og setti hann sterkan svip á mann-
lífið og lét sig ekki vanta á mann-
fundi og skemmtanir í héraði; þar
var hann hrókur alls fagnaðar.
Pálmi var alinn upp í einni feg-
urstu sveit þessa lands undir Vest-
ur-Eyjafjöllum. Hugur hans mótað-
ist á kreppuárunum þar sem
lífsmottóið var að menn björguðust
af dugnaði sínum en veittu náunga
sínum alla þá samhjálp sem þeir
gætu og alheimtu ei daglaun að
kveldi. Lífið snýst um svo margt
annað en peninga.
Engin kynslóð hefur í raun með
dugnaði sínum, framsýni og lífsgleði
breytt jafn miklu á Íslandi eins og
kynslóð Pálma. Söngvar og lífsgleði
ungmennafélaganna, stórhugur og
umbótaþrá bændanna, svo ekki sé
talað um sókn og djörfung kaup-
félaganna sem umbreyttu Íslandi á
síðustu öld. Öll þessi þróun hafði
mikil áhrif á líf og hugarfar Pálma í
uppvexti. Hann varð einlægur sam-
vinnumaður og þrátt fyrir aðrar
skoðanir á æskuheimili hans gerðist
hann bæði samvinnu- og framsókn-
armaður. Hann fór á Laugarvatn í
Héraðsskólann, kynntist Bjarna
Bjarnasyni skólastjóra og viðhorfum
hans og Jónasar frá Hriflu, þeim
hugsjónaríku mönnum.
Pálmi og Margrét eiginkona hans
voru frumbyggjar á Hvolsvelli, sem
reis sem nýr og umsvifamikill versl-
unar- og þjónustustaður í miðju
Rangárþingi. Pálmi varð afgreiðslu-
maður og verslunarstjóri í Kaup-
félagi Rangæinga og þótti í því starfi
einstakur, bæði lipur og hjálpsamur
að leysa hvers manns vandræði og
margur hefur nefnt það að aldrei
gerði hann sér mannamun og var
einstakur í garð barnanna sem hann
virti og talaði við ekki síður en þá
fullorðnu. Ég sé hann fyrir mér
stinga brjóstsykursmola upp í börn-
in. Vinnustaðurinn í áratugi varð svo
sýsluskrifstofan, þar sem hann varð
nokkurs konar ígildi sýslumanns,
einstaklega húsbóndahollur og úr-
ræðagóður. Hann stóð við hlið
þriggja sýslumanna, þekkti allt fólk-
ið í héraðinu og lagði gott til mál-
anna. Sjálfur kom ég stundum á
sýsluskrifstofuna og fann þá hlýju
sem geislaði frá þeim hjónum, en
þar unnu þau bæði. Það voru mikil
verkefni sem hvíldu á sýslumanns-
embættunum hér áður, þar áttu þeir
vin og hauk í horni sem lent höfðu í
erfiðleikum, mann sem leiðbeindi og
gerði flókin mál einföld.
Pálmi var oft glettinn; einhvern
tíma kom ástfangið par og bað hann
að gifta sig, en Björn sýslumaður
var fjarri. „Nei, það má ég ekki,“
sagði Pálmi. Vonbrigði parsins ást-
fangna voru mikil, en þá sagði
Pálmi: „Þetta verður allt í lagi, elsk-
urnar mínar, ég skal gefa ykkur
bevís upp á að þið megið sofa sam-
an.“
Pálmi var um margt sérstakur,
einlægur og glaður hvert sem hann
fór, sagnabrunnur og listrænn en
um það vitna mörg falleg ljóð og
tækifærisvísur til að gleðja vini á
tímamótum. Hann var mikið á ferð-
inni, skaust á milli húsa á reiðhjólinu
sínu eða ók um landið í Volvónum
með konu sinni og þekkti fólk í
hverju byggðarlagi. Enginn var
betri leiðsögumaður um Rangár-
þing. Þar naut sagnagleðin sín best
og hversu lífsfjörið var mikið til að
fá fólkið til að syngja og segja sögur.
Þau hjón dvöldu oft erlendis til
hvíldar og skemmtunar, voru ný-
komin frá Færeyjum og stödd í
Austurríki í bændaferð þegar hið
sviplega fráfall átti sér stað.
Í einkalífi var Pálmi einstakur
hamingjumaður og þau Margrét
mjög samtaka og samhent. Það er
söknuður að góðum dreng sem á að
baki langan dag og mikið ævistarf.
Pálmi var hraustmenni sem varla
varð misdægurt. Hann unni héraði
sínu og kirkju og kunni öðrum betur
að rækta sinn vinahóp. Við fram-
sóknarmenn kveðjum með þakklæti
mann sem lagði okkur mikið lið með
ráðum og góðum stuðningi. Við
hjónin vottum Margréti, börnum
þeirra og fjölskyldum djúpa samúð.
Guðni Ágústsson.
Látinn er heiðursmaðurinn Pálmi
Eyjólfsson á Hvolsvelli. Einn þeirra
Rangæinga sem borið hafa hróður
sveitar sinnar og sýslu víða með
ýmsum hætti. Margir hafa lesið ljóð-
in hans, sem birst hafa m.a. í Lesbók
Morgunblaðsins, tímaritum og blöð-
um, auk þess sem hann sendi frá sér
ljóðakver fyrir nokkrum árum.
Margir af eldri kynslóð muna frétta-
ritara Tímans PE á Hvolsvelli og
hver ætli sé sá miðaldra og eldri
Rangæingur sem man ekki eftir
Pálma sýsluskrifara á sýsluskrif-
stofunni á Hvolsvelli, en þar gegndi
hann starfi sýslufulltrúa lengst af
starfsferli sínum. Auk þess kom
hann víða við í félagsstarfi af ýmsum
toga, s.s. í sýslunefnd Rangæinga,
stjórn Kaupfélags Rangæinga,
safnamálum, sönglífi, sóknarkirkj-
unni og svo mætti lengi telja. Þannig
var hann óvenju lifandi maður, æv-
inlega glaður og hress og átti auð-
veldara með að sjá björtu hliðar til-
verunnar heldur en þær dimmu,
þótt hann væri í sjálfu sér alvöru-
maður.
Ég átti því láni að fagna í upp-
vextinum að alast upp í húsaþyrp-
ingu ættingja minna, þar sem Pálmi
og kona hans Margrét frænka mín
voru fastir punktar í tilverunni auk
barnanna þeirra þriggja sem smám
saman komu til sögunnar. Mikill
samgangur var milli fjölskyldnanna,
hjálpsemi og samvinna af mörgum
toga. Pálmi var einstaklega barn-
góður og gaf sér oft tíma til að ræða
við okkur krakkana um aðskiljanleg-
ustu hluti og spyrja margs, enda
hafði hann lifandi áhuga á umhverfi
sínu, bæði mannfólki og náttúru.
Síðar varð ég samstarfsmaður
þeirra um nokkurra ára skeið og
naut nærveru þeirra og leiðsagnar.
Fór þá ekki fram hjá mér hversu
vinsæll hann var og vinmargur og
virtist mér flestir fara glaðir af hans
fundi. Átti það reyndar við um hjón-
in bæði tvö. Hann hafði um langan
tíma sinnt flestum þeim störfum
sem sinna þurfti á sýsluskrifstofunni
enda fáliðað þar um miðbik síðustu
aldar og fyrstu áratugina þar á eftir,
og hefur hann áreiðanlega oft þurft
að leysa úr erfiðum vandamálum
fólks, ekki síst meðan sýslumaður-
inn, vinur hans, Björn Fr. Björns-
son, sat á Alþingi og jafnvel enginn
löglærður fulltrúi var til staðar um
lengri eða skemmri tíma, eins og oft
henti hér fyrr á árum og ekki þótti
tiltökumál þá.
Öll þau ár sem síðan eru liðin höf-
um við fjölskyldan og fjölskylda
Pálma og Möggu átt ýmislegt saman
að sælda og hist á góðum stundum í
hópi frændfólks og vina og ævinlega
var Pálmi í aðalhlutverki, sem sögu-
maður, forsöngvari og með sinni
hlýju nærveru, sem jafnan var gott
að njóta.
Þau hafa nú átt langa samleið
Margrét og Pálmi og svo samgróin
eru þau í mínum huga að ég nefni
þau oftast samtímis. Þau hafa ætíð
verið mjög samhent og samstiga um
alla hluti, fjölskylduna og heimilið,
frændfólkið og alla vinina sem eru
ótal margir af öllum gerðum og
stærðum.
Um leið og við fjölskyldan send-
um Margréti og fjölskyldunni inni-
legar samúðarkveðjur þökkum við
vini okkar Pálma Eyjólfssyni sam-
fylgdina og allt það góða sem hann
gaf okkur. Guð blessi minningu
hans.
Rúnar Guðjónsson.
Menjar og minning
munu lifa
látins lengi,
þótt ljóð þagni.
(Matth. Jochumsson.)
Það var sem dimmum skugga
brygði yfir hérað og mannlíf hér um
Rangárþing þegar hin óvænta fregn
barst um andlát Pálma Eyjólfs-
sonar, fv. sýslufulltrúa í Hvolsvelli.
Hann hafði á þessum haustdögum í
öllu haldið sínu andlega fjöri og fé-
lagsþrótti, sett svip sinn á umhverfi
og mannamót, setið samkvæmi og
ferðast um sveitir og héruð í góðum
félagsskap. Enn sem áður hafði
hann verið hrókur fagnaðar, hnytt-
inn í frásögn, forsöngvari góður og
lét ferskeytlur fljúga hæfandi tæki-
færinu. Og svo hélt hann með henni
Margréti sinni suður um Evrópu-
lönd í hópi góðra ferðafélaga til að
njóta fræðandi og frjóvgandi kynna
við mannlíf og menningu og nátt-
úrufegurð á framandi slóðum. Slík
upplifun var honum hvað dýrmætust
reynsla – og ekki síður á heimaslóð-
um eins og fram kemur víða í fal-
legum ljóðum hans.
Þá dettur yfir hinn dimmi skuggi
– dáins fregn. Hugur okkar er hjá
Margréti í hennar þungu raun. Við
vitum að hún er sterk – og á góða að,
bæði mannlega stoð og styrk af
hæðum. Og „anda sem unnast, fær
aldregi eilífð að skilið“ sagði skáldið
góða.
Pálmi Eyjólfsson var eins og eitt
af kennileitunum í héraðinu, – og
hafði lengi verið.
Við af elstu kynslóðinni munum
hann ungan við verslunarstjórn og
afgreiðslu í kaupfélaginu, brosmild-
an og þjónustufúsan. Síðan um ára-
tugi var hægt að ganga að honum
vísum á sýsluskrifstofunni, þar sem
hann kunni skil á allri stjórnsýslu og
þekkti menn og málefni út og inn –
óþreytandi að leysa hvers manns
vanda.
Í því starfi var hann einnig góður
sálusorgari með glaðværri fram-
komu og hlýjum orðum til uppörv-
unar og hvatningar.
Í kirkjunni sinni að Stórólfshvoli
var hann lengi til trúrrar þjónustu
sem meðhjálpari prestsins og söng-
maður og formaður í kirkjukórnum,
auk þess sem hann var um árabil í
forsvari fyrir söfnuðinn sem formað-
ur sóknarnefndar og safnaðar-
fulltrúi. Þar að auki var hann vara-
fulltrúi á leikmannastefnu
Þjóðkirkjunnar.
Kirkjan og söfnuðirnir í prófasts-
dæminu eiga honum þökk að gjalda
fyrir farsæl störf í hennar þágu um
áratugi.
Eftir að Pálmi lét af störfum fyrir
aldurs sakir fékkst hann talsvert við
ritstörf, ritaði m.a. sögu sýslunefnd-
ar Rangárvallasýslu og mikið um
sögu samgöngumála í sýslunni.
Pálmi er einnig kunnur fyrir ljóða-
gerð sína og árið 2000 kom út ljóða-
bók hans „Í ljósaskiptunum“. Fjöl-
margt fleira liggur ritað eftir Pálma
í blöðum og tímaritum.
Félagsmálastörf Pálma voru mikil
og fjölbreytt. Hann naut hvarvetna
trausts og trúnaðar þar sem hann
kom að verki. Hér skal aðeins nefnd
formennska hans í stjórn Kaup-
félags Rangæinga og Héraðsbóka-
safns Rangæinga, en löngum lista
mætti hér við bæta áður en til fulls
yrði upp talið. Loks skal samt getið
starfs hans í Rótaryklúbbi Rang-
æinga, en hann var einn af stofn-
félögum hans árið 1966. Var hann
alla tíð mjög virkur og uppörvandi í
þeim félagsskap og hafði hlotið heið-
ursviðurkenningu Alþjóðahreyfing-
ar Rótarý. Félagar hans í klúbb-
starfinu sakna góðs félaga og
PÁLMI
EYJÓLFSSON
Innilegar þakkir til allra þeirra sem sýndu okkur
samúð og vinarhug við andlát og útför elskulegrar
eiginkonu minnar, móður okkar, tengdamóður,
ömmu og langömmu,
MARGRÉTAR ANTONSDÓTTUR,
Lindasíðu 4,
Akureyri.
Sérstakar þakkir til starfsfólks lyfjadeildar
Fjórðungssjúkrahúss Akureyrar fyrir alúð og umhyggju.
Guð blessi ykkur öll.
Sigurður Lárus Kristjánsson,
Kristján Jakob Pétursson, Ragnheiður Ólafsdóttir,
Guðmundur Friðrik Sigurðsson, Auður Hansen,
Ingibjörg Anna Sigurðardóttir, Gunnlaugur Sverrisson,
Harpa Hrönn Sigurðardóttir, Gunnar Viktorsson,
Kristlaug María Sigurðardóttir, Loftur Guðni Kristjánsson,
Íris Halla Sigurðardóttir, Jón Eggert Árnason,
ömmu- og langömmubörn.
Ástkær systir okkar,
INGVELDUR JÓNATANSDÓTTIR,
verður jarðsungin frá Fossvogskapellu mánu-
daginn 24. október kl. 13.00.
Sigríður Jónatansdóttir,
Ingibjörg Jónatansdóttir.
Innilegar þakkir til allra sem sýndu okkur samúð
og hlýhug við andlát og útför sonar míns, föður
okkar og bróður,
BJARNA ÞÓRIS ÞÓRÐARSONAR,
síðast til heimilis í
Thysted,
Jótlandi,
Danmörku.
Sérstakar þakkir fær Hjörtur Magni Jóhannsson, Fríkirkjuprestur.
Þórður Vilhjálmsson,
Ægir Máni Bjarnason,
Álfrún Auður Bjarnadóttir,
Ísak Logi Bjarnason,
Þórdís Þórðardóttir,
Ægir Þórðarson, Guðbjörg Sigurbjörnsdóttir,
Kristín Þórðardóttir,
Inga Hildur Þórðardóttir.
Innilegar þakkir til allra þeirra, sem sýndu okkur
hlýhug og samúð við andlát og útför elskulegrar
móður okkar, tengdamóður, ömmu og lang-
ömmu,
SOFFÍU I.S. SIGURÐARDÓTTUR,
dvalarheimilinu Hrafnistu,
Reykjavík.
Halla Sigurðardóttir, Hafsteinn Vilhjálmsson,
Hilmar Sigurðsson, Hrefna Jónsdóttir,
Sigurður Sófus Sigurðsson, Helga Harðardóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir
og afi,
ÖRN EINARSSON,
Miðgarði,
Stafholtstungum,
lést fimmtudaginn 20. október.
Sigríður Númadóttir,
Guðrún Arnardóttir, Sigurður Kr. Sigurðsson,
Þórdís Arnardóttir, Sigurþór Kristjánsson,
Einar Örn Arnarson, Dagmar M. Harðardóttir,
Sigríður Arnardóttir, Davíð Sigurðsson,
Sara Böðvarsdóttir,
Sif Sigurþórsdóttir,
Kristófer Daði Davíðsson,
Örn Einarsson.