Morgunblaðið - 22.10.2005, Blaðsíða 46

46 LAUGARDAGUR 22. OKTÓBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
ÞAÐ VIRÐIST vera kominn hug-
ur í fólk að breyta stjórnarskrá Ís-
lands. Stjórnmálaflokk-
arnir vilja að sjálfsögðu
hafa sín áhrif. Tryggja
verður fullkomið lýð-
ræði einstaklingsins og
það verður að gerast
með faglegum hætti.
Ýmsir hafa áhuga á
að þjóðaratkvæða-
greiðslur verði auknar
og að frekar auðvelt
verði að koma málum á
þann vettvang. Ákvæði
um þjóðaratkvæða-
greiðslu um málefni
hljóta að verða veiga-
mikið grundvall-
aratriði. Til að tryggja
lýðræðisréttindi ein-
staklingsins þurfa
ákvæði um kosningar
að vera einföld og skýr.
Þar kemur því ekkert
annað til álita en að
hreinan meirihluta
kjósenda á kjörskrá
þurfi til að samþykkja
mál eða fella. Skiptir
þá ekki máli þátttakan
í kosningunni.
Helmingur kjósenda
á kjörskrá hið minnsta
er eina lýðræðisvaldið í
þjóðaratkvæðagreiðslu. Það ætti að
vera óumdeilt. Annað vekur upp deil-
ur og jafnvel varanlegan ófrið og
flokkadrætti.
Öðru máli gegnir þegar verið er að
kjósa fólk til trúnaðarstarfa. Þá hlýt-
ur fólk kosningu sem flest atkvæði
hlýtur eftir þar til settum reglum.
Meginhluti mála henta ekki í þjóð-
aratkvæðagreiðslu. Mál sem tengjast
sérhagsmunum einstaklinga, fyr-
irtækja, hópa, staðarlegu umhverfi
og fleira henta ekki. Þannig má lengi
telja. Í slíkum málum verðum við að
treysta á Alþingi, sveitarstjórnir og
önnur stjórnsýslustig. Stjórnarskráin
verður að tryggja frið, öryggi og stöð-
ugleika.
Stjórnarskráin þarf að vernda
mannréttindi, frelsi og jafnrétti fólks.
Háttvísi þarf að vera ríkjandi í um-
gengni við samborgarana og að þeir
sem til forystu veljast njóti skilnings
og stuðnings í stað þess að reyna að
niðurlægja þá með einhverjum hætti.
Það bætir ekki stjórnarfarið. Ekki
má þó draga úr virkri
málefnalegri gagnrýni.
En hana þarf að setja
fram með rökum og
sæmilega virðulegum
hætti. Þar sýnist mér að
skikkanlegar siðareglur
séu ekki virtar sem
skyldi.
Ég vil ekki missa for-
setaembættið. Full-
veldið og óskorað sjálf-
stæði þjóðarinnar er
mér heilagt mál. Það er
það dýrmætasta sem
við eigum. Það væri ris-
lítið að eiga ekki forseta
í samstarfi frjálsra
þjóða.
Forsetinn þarf að
njóta virðingar og sitja
á friðarstóli. Það þarf
stjórnarskráin að
vernda. Réttindi hans,
valdsvið og skyldur þarf
að marka með skýrum
hætti. Það er ljóst að
því meiri völd sem hann
hefur því meiri hætta er
á að um hann verði
deilt. Ég vil sjá hann
sem mann sátta og frið-
ar.
Fjölmiðlamálið
Fjölmiðlamálið á síðasta ári var
dæmigert um það sem ekki má ger-
ast. Lögin sem samþykkt hlutu voru í
raun um fjölmiðlastarfsemi og þar
með var takmörkuð eignaraðild auð-
kýfinga. Það líkaði ekki stórum eign-
araðila í einu slíku fyrirtæki. Það reis
upp að því er virtist í valdi auðsins.
Fyrirtækið leyfði sér að halda því
fram að lögin væru sérsmíðuð til að
eyðileggja sitt fyrirtæki. Það hótaði
m.a. að segja fjölda manns upp störf-
um og fara í mál við ríkið. Enda má
segja að þetta einkafyrirtæki stjórn-
aði gangi málsins meira og minna í
krafti fjárveldis síns. Það kom skýrt
fram að fólk mætti óttast um vinnu
sína og afkomu, fréttaflutningur fjöl-
miðilsins var einlitur, skoðanakann-
anir rugluðu almenning og ofan á allt
þetta bættist að allir þingmenn
stjórnarandstöðunnar bættust í hóp-
inn og börðust fyrir hið auðuga fyr-
irtæki af miklum krafti og samstill-
ingu.
Fjölmiðlafrumvarpið varð að lög-
um. Þá var athyglinni beint að forseta
Íslands með áróðri, skoðanakönn-
unum og fjöldaundirskriftum þar sem
var skorað á forseta að staðfesta ekki
lögin og láta þau fara í þjóð-
aratkvæðagreiðslu. Það gekk svo
langt að stjórnarandstaðan á Alþingi
studdi þessar aðfarir að forseta.
Forsetakosningar
Stutt var til forsetakosninga. For-
setinn var í framboði í þriðja skipti.
Hann rak hógværa og drengilega
kosningabaráttu. Vitnaði til starfa
sinna tvö síðastliðin kjörtímabil.
Öll uppákoma í þjóðfélaginu og
stjórnarandstöðunnar á Alþingi út af
fjölmiðlafrumvarpinu hlaut að valda
forsetanum áhyggjum. Þótt hann
þyrfti ekki að óttast um kjör sitt þá
gátu áhrifin orðið afgerandi. Forset-
inn átti um tvo kosti að velja og hvor-
ugan góðan í viðkvæmri stöðu. Hann
valdi að synja staðfestingu laganna.
Forsetaembættið var í sviðsljósinu
með öðrum hætti en áður hafði gerst.
Var þetta leiðin til að bjarga því? Það
má vel vera. En rammalög atvinnu-
fyrirtækja áttu ekki erindi í þjóð-
aratkvæðagreiðslu. Stjórnvöld aft-
urkölluðu lögin og komu þar með í
veg fyrir þjóðaratkvæðagreiðslu.
Sýndi það mikla stjórnvisku því hvar
værum við stödd ef auðfyrirtæki
gætu einokað ótakmarkað vald sitt í
þjóðaratkvæðagreiðslum? Þá er hætt
við að lýðræði einstaklingsins yrði lið-
in tíð.
Verndum embætti
forseta Íslands
Úrslit forsetakosninganna voru
óvenjuleg. Moldviðrið sem þyrlað var
upp í kringum fjölmiðlafyrirtækið
Norðurljós og bakhjarla þess hefur
eflaust villt mörgum sýn. Það vantaði
verulega upp á að forsetinn fengi
meirihluta atkvæða á kjörskrá. Ég
þykist vita að hann sé ekki sáttur við
það. Það erum við sem viljum vernda
forsetaembættið ekki heldur. Ég er
þess fullviss að núverandi forseti vill
bæta úr þessu og við þurfum að taka
á með honum í því efni. Grundvöllur
undir því starfi er stjórnarskrá sem
byggist á fullkomnu lýðræði ein-
staklingsins og að friður sé tryggður
um embættið. Þá sé óheimilt að reyna
að hafa áhrif á gjörðir forseta enda
ekki til þess ætlast að hann standi í
deilum um menn og málefni.
Stjórnarskráin
og embætti
forseta Íslands
Páll V. Daníelsson fjallar um
stjórnarskrárbreytingar
’Grundvöllurundir því starfi
er stjórnarskrá
sem byggist á
fullkomnu
lýðræði ein-
staklingsins og
að friður sé
tryggður um
embættið.‘
Páll V. Daníelsson
Höfundur er viðskiptafræðingur.
KVENNAFRÍDAGURINN verð-
ur endurvakinn mánudaginn 24.
október næstkomandi. Þá eru liðin
30 ár frá því að konur
lögðu niður störf og
þrömmuðu niður í bæ.
Mæður okkar, ömmur,
frænkur og systur fjöl-
menntu í miðbæ
Reykjavíkur til að
vekja athygli á mál-
stað sínum. Þær vildu
að störf þeirra yrðu
metin að verðleikum
og heimtuðu betri
kjör.
Nú er verið að
hvetja konur til að
endurtaka leikinn.
Þær eiga að leggja
niður störf kl. 14.08
þennan dag og
þramma niður í bæ. Til
hvers?
Það er ekki eins og
konur séu í sömu spor-
um nú og fyrir 30 ár-
um. Nú eru konur
næstum með sömu
laun og karlar, þá
skildu himinn og haf
þau að. Nú sjá karlar og konur jafnt
um heimili og börn (er það ekki ann-
ars?), þá var það algjörlega á ábyrgð
kvenna. Til hvers að leggja niður
störf og berjast fyrir bættum kjör-
um kvenna? Ég skil það ekki alveg.
Ég meina, nálægt 46% fyrirtækja
hafa konur í stjórn. Það þýðir að það
eru bara 64% stjórna fyrirtækja sem
eingöngu eru skipaðar körlum.
Launamunurinn er ekki svo mikill,
aðeins 28%. Það þýðir að ef kona er
með 216.000 í laun þá er karl með
300.000. Er það ekki alveg sann-
gjarnt? Finnst þér það sanngjarnt?
Mér finnst það ekki. Mér finnst
það hreint og beint ósanngjarnt. Ég
er ekki ánægð með að
vinna við hlið karl-
manns sem er á hærri
launum en ég bara
vegna þess hann er
karlmaður. Ég er ekki
ánægð með að eiga litla
sem enga von um að
komast í stjórn-
unarstöðu. Ég er ekki
ánægð með að vera
minna metin en karl-
maður. Ég ætla að berj-
ast fyrir framtíð dætra
minna. Ég ætla að
verða mömmu minni til
sóma. Mömmu minni,
ömmu, frænku og syst-
ur sem börðust fyrir
minni framtíð fyrir 30
árum.
Mánudaginn 24.
október geng ég út. Ég
ætla ekki að húka á
skrifstofunni minni með
nagandi samviskubit yf-
ir að bregðast kyn-
systrum mínum og
vona innst inni að þær nái fram ein-
hverjum kjarabótum fyrir mig. Ég
ætla ekki að láta vaða yfir mig á skít-
ugum skónum heldur arka niður í
bæ á slaginu 14.08 og berjast fyrir
mínum rétti, rétti dætra minna,
dætra þinna og þessa lands.
Hvað með þig?
Kvennafrí –
til hvers?
Lára Ómarsdóttir fjallar um
kvennafrídaginn 24. október
Lára Ómarsdóttir
’Ég er ekkiánægð með að
vera minna met-
in en karlmaður.
Ég ætla að berj-
ast fyrir framtíð
dætra minna.‘
Höfundur er kennari og starfar
sem innkaupastjóri Office 1.
SJÁLFSTÆÐISFLOKK-
URINN heldur prófkjör hinn 4. og
5. nóvember nk. Þar ræðst hvaða
hópur leiðir flokkinn í næstu borg-
arstjórnarkosningunum. Miklu
varðar að í þeirri forystu end-
urspeglist breidd
Sjálfstæðisflokksins.
Þeir eldri og reyndari
vinni með þeim sem
yngri eru, fólk úr sem
flestum þjóðfélags-
hópum sé með í för og
þar séu bæði konur og
karlar.
Í starfi mínu fyrir
ungliðahreyfingu
Sjálfstæðisflokksins
hef ég lagt áherslu á
að fjölga félagsmönn-
um í hópi þeirra sem
yngri eru. Ég hef lagt
áherslu á að tengja þá
yngri eldri grasrót
flokksins með sam-
starfi við hverfafélög
flokksins og fundum
með kjörnum fulltrú-
um hans. Með þátt-
töku í prófkjörinu 4.
og 5. nóvember nk. þarf ég hins
vegar stuðning allra aldurshópa í
Sjálfstæðisflokknum og allra þeirra
sem ætla að taka þátt í prófkjörinu.
Opna skrifstofu í dag
Mitt kosningastarf er að hefjast
og í dag kl. 16.00 opna ég kosn-
ingaskrifstofu í Borgartúni 6,
gömlu Rúgbrauðsgerðinni. Þangað
við ég bjóða öllum sjálfstæð-
ismönnum og þeim sem áhuga hafa
á að taka þátt í prófkjörinu. Þar
geta þeir hitt mig og stuðnings-
menn mína. Ég hef einnig opnað
heimasíðu þar sem helstu áherslur
mínar og baráttumál í prófkjörinu
eru kynnt. Síðan er á slóðinni
bolli.is.
Ungt fólk til áhrifa,
ásamt þeim sem eldri eru
Eins og fyrr sagði þarf sá hópur
sem leiðir Sjálfstæðisflokkinn í
næstu borgarstjórnarkosningar að
endurspegla breidd flokksins, en í
því liggur hans styrkur. Í Reykja-
vík búa ríflega fjörutíu þúsund
manns sem eru 25 ára eða yngri.
Um fjórtán þúsund
þeirra eru á aldrinum
18–25 ára og munu
kjósa í næstu borg-
arstjórnarkosningum.
Þess vegna er mik-
ilvægt að sjálfstæð-
ismenn hafi í öruggu
sæti einstakling sem
þekkir vel aðstæður,
áhugamál og hagsmuni
þessa unga fólks. Þetta
er ekki aðeins mik-
ilvægt í því skyni að
auka stuðning meðal
ungra kjósenda, heldur
ekki síður til þess að
virkja ungt fólk til
þátttöku í starfi Sjálf-
stæðisflokksins fyrir
kosningarnar.
Mitt framboð,
mitt framlag
Á grundvelli fjöl-
þættrar reynslu í stjórnmálum og
félagsstarfi með ungu fólki og í
þágu ungs fólks í Reykjavík vil ég
leggja mitt af mörkum til að
tryggja sigur Sjálfstæðisflokksins í
komandi borgarstjórnarkosningum.
Kosið verður á milli áframhaldandi
samstarfs R-listaflokkanna eða for-
ystu Sjálfstæðisflokksins. Skoð-
anakannanir sýna möguleika á
meirihluta Sjálfstæðisflokksins, við
skulum vinna þann sigur og tryggja
borginni okkar farsæla forystu á
næsta kjörtímabili.
Allir velkomnir
Eftir Bolla Thoroddsen
Bolli Thoroddsen
’Ég býð allavelkomna í opn-
un kosninga-
skrifstofunnar
í dag.‘
Höfundur er verkfræðinemi og
formaður Heimdallar og gefur
kost á sér í 5. sæti í prófkjöri
Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík.
Prófkjör Reykjavík
ÞAÐ ER erfitt fyrir fólk að lifa í fá-
tækt í landi þar sem
flestir virðast lifa í alls-
gnægtum. Fólk sem
lendir í fátækragildru af
ýmsum ástæðum er úti-
lokað frá venjulegu lífi
og jafnvel brotin á því
mannréttindi. Sumir
sérfræðingar halda því
fram að hægt sé að
vinna sig útúr fátækt ef
vilji er fyrir hendi, jafn-
vel halda því fram að fá-
tækt fólk eigi það skilið
að standa í basli, en
málið er að það er mjög
auðvelt lenda í fátækt.
Fullfrískt fólk í dag getur orðið ör-
yrkjar á morgun af ýmsum ástæðum
og hvernig á þá að standa í skilum
með öll lán og skuldbindingar á rúm-
um 80.000 kr frá Tryggingastofnun?
Því miður fer þessi hópur vaxandi
sem ekki getur fætt sig né klætt í vel-
ferðarþjóðfélaginu. Það er því skylda
ríkis og sveitarfélaga að sjá til þess
að fátæklingar á Íslandi hafi laun til
að geta lifað mannsæmandi lífi, geta
veitt sér nauðsynlega læknisþjón-
ustu, séð börnum sínum farborða á
sómasamlegan hátt, eins og nesta
þau upp fyrir skólann, staðið undir
nauðsynlegum kostnaði við íþrótta-
iðkanir o.fl.
Það ætti ekki að líð-
ast hér í velferðarrík-
inu að fólk þurfi að vera
rekið grátandi út frá fé-
lagsmálastofnun og
þurfa að beygja sig í
duftið til að þiggja ein-
hverja ölmusu frá góð-
gerðastofnunum. Til
þess að breyta þessu
þurfa laun öryrkja og
ellilífeyrisþega að
hækka upp í 150.000 kr.
lágmark eftir skatta.
Af minni upphæð lifir
enginn. Í dag er ör-
yrkjum og ellilífeyrisþegum gert að
flagga allskyns skírteinum sem
sanna að þeir eru annars flokks
þegnar, m.a. í apótekum, strætó, hjá
heilbrigðisstofnunum þar sem staða
þessa fólks er kirfilega merkt. Þetta
er niðurlæging. Dæmi eru um að fólk
hafi orðið fyrir aðkasti vegna þessa.
Eins og greinilegt er lifa þrjár
stéttir í landinu. Sú sem er mest
áberandi eru ungir jakkafataklæddir
menn, sem fjölmiðlar hossa í öllum
fréttatímum og fáum við alltaf ná-
kvæmar upplýsingar um fjár-
málaafrek þeirra út í heimi. Laun
þeirra eru talin í milljónum á mánuði.
Lítið ber á konum í þessum hópi,
enda passa þær varla í illa sniðin
jakkafötin. Svo er það millistéttin
sem er að reyna að lifa íslenska góð-
ærið akandi um á glæsijeppum sem
flestar eru á bílaláni. Búið að taka
100% íbúðalán eða skuldbreyta til að
kaupa plasmasjónvörp upp á 1/2
milljón. Eru með 3-4 kreditkort upp á
vasann, fara 3-4 sinnum á ári til út-
landa og eru sífellt að hrósa sér yfir
„eignunum“ og hafa engar áhyggjur
af gluggapóstinum. En hin gullna
skuldasnara hangir yfir þeim til
framtíðar. Það er því skýlaus krafa
nýstofnaðra „samtaka um velferð“ að
lífskjörin verði jöfnuð í þjóðfélaginu
og það er pólitísk ákvörðun sem hvíl-
ir á öllum stjórnmálamönnum að leið-
rétta þessi mál. Því má ekki gleyma
að þeir eru í vinnu hjá okkur, þegn-
um þessa lands.
Staðreynd: Fátækt
í velferðarríkinu
Haraldur Páll Sigurðsson
fjallar um málefni öryrkja
’Það er því skylda ríkisog sveitarfélaga að sjá
til þess að fátæklingar á
Íslandi hafi laun til að
geta lifað mannsæmandi
lífi…‘
Haraldur Páll
Sigurðsson
Höfundur er formaður
„Samtaka um velferð“.