Réttur - 01.02.1917, Side 44

46
Réttur
þeirra, þá mundi eftir fyrri aðferðinni öllu til skila hald-
ið, ef árangurinn yrði 100000 M x 1 H = 100000 MH,
en eftir síðari aðferðinni yrði árangurinn 100000 M
X 100000 H = 10000,000000 MH.
Eg skal kannast við það, að dæmi þetta er nokkuð
stirðbusalegt, en það sýnir greiniiega muninn á þessum
tveimur samvinnuaðferðum og þroskamagni þeirra; en
það er auðsjáanlegt á því, að með síðari aðferðinni koma
allir vitsmunakraftar einstaklinganna til greina og nota,
en með fyrri aðferðinni fara þeir nærfelt að öllu for-
görðum.
Með öðrum orðum: maðurinn getur ekki neytt allra
hæfileika sinna nema athafnir hans séu með öllu frjálsar.
Ef viljamagn einstaklingsins er beygt undir annan vilja,
hefur það í för með sér missi á framleiðslumagni, sem
þarf vitsmuna með; en það að beygja einn vilja undir
annan getur aftur á móti greitt fyrir því, að eitthvað
komist á leið. Þetta sést bezt þar sem þrælahald er eða
þar sem stjórnin er gefin fyrir það að leggja óþarfabönd
á frelsi einstaklinganna. En þar sem eining er í fram-
sóknartilraununum eða samband þeirra er trygt, en ein-
staklingsfrelsið látið óskert, þar getur framleiðslumagnið
náð sér á strik og árangurinn orðið margfaldur.
Til er sá stirðleiki í vöðvavefnum, sem veldur því, að
eg hef ekki eins gott vald á augunum, þegar eg fer að
eldast eins og á yngri árum, og get því ekki lesið á
bók eins vel og áður. Ef eg sting nálargat á spil og
horfi í gegnum það með öðru auganu en löka hinu, þá
útilokast svo margir Ijósgeislar, að þeir fáu, sem ná til
nethimnunnar, flækjast ekki hver fyrir öðrum, og eg get
lesið eins og áður um stund. En það fæst með því að
loka marga geisla úti. En með hæfilega fáguðum gler-
augum get eg notað þá alla.
Pví er nokkuð svipað varið, þegar menn vilja tryggja
sér að starfsemi verði samkynja eða sjálfri sér lík með
fyrri samvinnuaðferðinni, þar sem hin síðari á eðlilega