Réttur - 01.04.1974, Síða 26

er áunnist hafa og faerir alþýðu það, sem á vantar.
Og ef við ekki naum árangri í þeim tveim verk-
efnum, sem á undan eru talin, í háþróuðu lýðrœð-
isþjóðfélagi sem okkar, þá blasir sú hætta við að
við komumst aldrei að markinu sjálfu, hversu mjög
sem við einblínum á það og tölum frjálslega og
fagurlega um byltinguna.
Það dugar ekki að einblína á eitt af þeim.
Flokkurinn verður að valda þeim öllum og öll bar-
átta og starfsemi alþýðu innan auðvaldsskipulags-
ins verður um leið að vera uppeldi hennar og æfing
til að stjórna sjálf síðar — og í því uppeldi þurfa
sem flestir að mótast til forustu, svo það verði
að lokum í sem ríkustum mæli alþýðan sjálf og
öll, sem völdin tekur og stjórnar, en ekki aðeins
útvaldir handhafar valds hennar, svo óhjákvæmi-
legt sem slíkt getur verið um tíma.
ATHUGASEMDIR:
Ég hef gert nánari grein fyrir manngildi í
tengslum v.ð verklýðshreyfinguna í greininni „Úr
álögum" í Rétti 1964 (bls. 156—164). Þar eru rædd
vandamál íslenskrar verklýðshreyfingar hvað snert-
ir átökin milli manngildishugsjónar sósíalismans og
peningagildismats auðvaldsins — og sú öfugþróun,
sem orðið hefur í islensku þjóðfélagi í þessum
efnum. Marx og Engels skilgreina í upphafi Komm-
únistaávarpsins hvernig auðmannastéttin umhverfi
„manngildi i markaðsgildi" og öllu mati mannanna
i samræmi við það.
2) 1961 hækkaði „viðreisnarstjórn" burgeisastéttar-
innar dollarinn um 13%, — og svifti til þess að
geta gert það Alþingi skráningarvald.nu — þegar
verklýðsstéttin hafði hækkað kaupið um 13%.
Allar slikar gengislækkunaraðferðir á Islandi eru
upphaflega runnar undan rifjum amerísks fjármála-
valds, sem ætlaði sér strax með Marshallsamningn-
um og lagafrumvarpinu um gengislækkun 1950 að
fyrirskipa bönkum að lækka krónuna, ef kaupið
hækkaði.
■3) Eignir ríkisbankanna í lausafé eru smámunir í
samanburði við þetta fjármagn. Eigið fé þeirra
allra er um 1500 miljónir kr.
/‘) Vinnutíminn fyr.r börn var þá oft 14 til 16 stund-
ir á dag. Tilvitnun þessi er í ávarp I. Alþjóðasam-
bands verklýðsfélaganna, sem Marx samdi 1864 og
hljóðar svo á þýsku: „Zum erstenmal erlag die
politische ökonomie der Mittelklasse in hellem
Tageslicht vor der politischen ökonomie der
Arbeiterklasse". (16. bindi Marx-Engels-ritanna,
Dietz-Verlag. 1962, bls. 11).
s) Það var 1919 að Lloyd George, sem forsætisráð-
herra Bretlands, stóð frammi fyrir þvi að „þrí-
velda bandalagið”, samtök sterkustu fagsamband-
anna bresku: kolanámumanna, járnbrautarverka-
manna og hafnarverkamanna, var í miklum sóknar-
hug, reiðubúið t.l allsherjarverkfalls. Hann kallaði
á foringja þeirra og sagði við þá eftirfarandi, sem
einn þeirra, Smillie, síðar greindi frá, og Bevan
seg r frá í æfiminningum sínum (,,ln Place of
Fear"):
„Hann var hreinskilinn við okkur frá upphafi . . .
Hann sagði við okkur: „Herrar mínir, þið hafið
smíðað ykkur voldugt vopn í þríveldabandalagi
ykkar. Mér finnst það skylda mín að segja ykkur
að að okkar áliti hafið þið okkur í hendi ykkar.
Herinn er í upplausn og ekki hægt að treysta
honum. Örói er þegar í ýmsum herbúðum. Við
erum nýkomnir út úr mikiili styrjöld og fólkið vill
fá laun fyrir fórnir sinar og við getum ekki fulinægt
kröfum þess. Ef þ:ð undir þessum kringumstæðum
framkvæmið hótun ykkar og gerið verkfall, þá
sigrið þið okkur. En ef þið gerið það," hélt Lloyd
George áfram „hafið þið þá íhugað afleiðingarnar.
Verkfallið er gegn stjórn landsins og sigur í því
skapar algera pól tíska kreppu í landinu. Því, ef
upp rís vald í ríkinu, sem er sterkara en ríkið sjálft,
þá verður það að taka að sér hlutverk rikisins, —
eða þá að draga sig i hlé og viðurkenna (beygja
sig fyrir) vald ríkisins. Herrar mínir", hélt forsæt-
isráðherrann áfram rólega, „hafið þ:ð athugað
þetta og eruð þið reiðubúnir?" „Frá þessu augna-
bliki", sagði Robert Smillie, „vorum við sigraðir og
v:ð vissum það." (A. Bevan: „In Place of Fear"
bls. 21—22). Auðvitað var Lloyd George að blekkja
verklýðsleiðtogana. Hann var reiðubúinn að berj-
ast, en hann þekkti þeirra veiku hliðar og tókst
að hagnýta sér það. Dæmið sýnir hve vonlaus sú
verklýðsbarátta er, sem ekki þorir að taka pól tísku
afleiðingunum af þvi að vera svo sterk faglega að
ósigrandi sé.
98