Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1945, Blaðsíða 45

Ólaf ur Magnússon:
Witar og sjómerkh
Nú þegar hinum æðisgengna hildarleik er
lokið og stríðsþjóðirnar raða sér að friðarborð-
inu, til sameiginlegra átaka og framkvæmda á
áhugamálum sínum, getur ekki hjá því farið, að
við íslendingar ræðum og framkvæmum nauð-
synjamál okkar, sem mörg hver hafa orðið að
bíða ófriðarloka hálfunnin, vegna hinna ýmsu
örðugleika, sem stríðið hefir skapað.
Allmargir vitar hafa verið byggðir hér á um-
liðnum stríðsárum, en koma þó ekki að fullum
notum. Stafar það af vöntun ljósgjafans í þá.
Þeim hefur verið fundinn staður þar sem þeir
eiga að standa um langan tíma, vinna þar sitt
markvísa starf á hinni stormasömu, torsigldu
strönd lands vors. Nú er komið að þeim þættin-
um, sem einna mesta þýðingu hefir, að velja
og setja ljósgjafann það traustan og sterkan,
að allir verði ánægðir.
Það er sannarlega gleðilegt til þess að vita,
að nefnd sú, sem valin var til samvinnu við
vitamálastjóra um byggingu vitakerfis lands-
ins, er skipuð manni, góðum og gildum, úr okk-
ar stétt. Vonum við því fastlega, að öll þessi
vita- og sjómerkjamál verði vel kei'fisbundin og
fái fljótan, heppilegan framgang innan ramma
vitalaganna. Mér finnst það sjálfsögð skylda
sjómannsins, að fylgjast vel með öllu því, sem
varðar öi’yggi okkar og skipa þeirra, er við
stundum lífsstai’f okkar á. Það er einn hlekkur
í ti’yggingai’festi farmannsins og .flota landsins.
Að mínu áliti er engan veginn heppilegt að
hreykja vitunum hátt upp í fjallshlíðar, kletta-
belti eða háa höfða. Reynslan hefir sýnt okkur
það tvímælalaust, að flestöll vetrarveður hér við
ströndina, hvort heldur ei’u kafaldsbyljir eða
rnikið í’egn, liggja hvað þéttast á þeim vitum
sem standa hátt, svo að í mörgum tilfellum er
siglt á tæpasta vaðið ef finna á leiðai’ljós
þeirra. Hinir hátt settu vitar gefa sjaldan í
vetrai’veðrum, nema bjart sé, hina tilætluðu
sjónax’vídd. Stafar það af skafbyljum á landi
uppi og þykkum skýjabólstrum í hæðadi'ögum
og höfðum. Ennfx-emur er loftstraumum oft
þannig háttað, einkum þar sem vindaskipting
á sér stað vegna landslags, að steypiskúrir og
útsynningsbólsti'ar byi’gja sýn allt að sjó niður,
þó að sjóndeildarhringur sé á köflum sæmileg-
ur, og lág sti'önd sjáist mæta vel. Verður því í
flestum tilfeDum sjónhæfni hinna nesbyggðu,
lághæða vita affærasælust, séu vitabyggingarn-
ar sæmilega háar og ljósgjafinn nógu sterkur.
Beztu vitar í sambærilegum löndum hvað tíð-
ax’far snertir, Skotlandi og Noi’egi, eru útnesja-
vitarnir með föstu ljósi, en blossa, sem slær
stei’kum ljósbjarma upp á himinhvolfið. Sézt
það ótrúlega vel í gegnum myi’kur og soi’ta. 1
sæmilegu skyggni sjást þessir vitar löngu áður
en vitaljósið sjálft kemur í hafsbi’únina. Það
er því enginn vafi, að þessir blossa-ljóskastarar
eru hinir heppilegustu vitar hér heima. Ber því
að vinna að því, að þeir eldri vitar, sem eru
endux'byggðir, svo og nýjir vitar, verði lýstir
á þennan hátt. Einnig þai’f aulcinn ljósstyrk í
alla vita.
Það hafa verið mjög lélegir vitar, sem logað
hafa á ströndinni allt til þessa. Geta þeir beztu
vart kallast í meðallagi, samanboi'ið við vita í
öðrum löndum. Hvað tíðni vitanna áhrærir, er
það Ijóst af i'eynslunni, að hin snöggu leiftur
ljóssins eru ekki heppileg, því að tilætluð hæfni
ljóssins getur tapast í slæmu skyggni. Þeir eru
og verri til aflestrar. Ennfremur verða þeir
aldi-ei eins ljósstei’kir í augnablikinu.
Rafaflið til ljósgjafa í vitum þarf að nota
eins mikið og frekast er hægt, því að ljósstyi’k-
leiki þess er sá bezti, sem við þekkjum. Þó að
bylur, regn og þoka séu svört, gefur reynslan
af í’afljósum beztan árangur.
Það þai’f að taka meira tillit en gert hefir
vei'ið til hinna mislitu glerja, sem leiðai’vísis á
þi'öngum, afskektum siglingaleiðum, einkum þó
rauða ljóssins. Það sker svo ákveðna markalínu
við hvítt og grænt, og er því öruggara en það
gi-æna. Hvað viðkemur gæzlu vitanna, vei’ður
að sjálfsögðu alltaf brýn þöi’f fyrir að hún
sé svo góð, sem bezt verður kosið, og þá með
því að fastir vitavei’ðir séu að minnsta kosti
við alla aðalvitana, þar sem því verður við kom-
ið. Nú tel ég sjálfsagt, að í'adíóvitum fjölgi sem
óðast hér á ströndinni, og verður þá nauðsyn-
legt að vitaverðir séu þar til eftirlits. Við höf-
um haft fáa radíóvita, en illt er til þess að vita,
að þessir fáu hafa ekki vei’ið í lagi, eins og
öllum sjófai’endum er kunnugt hvað Poi’tlands-
vitann snei’tir. Er þetta í alla staði óviðunandi
og verður að lagast. Mér finnst það sjálfsagt
að menn þeir, sem eiga að gæta vitanna, fái
einhverja leiðbeiningu, það er stutt námskeið
VIKINGUR
315