Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1945, Blaðsíða 54

hinna einstöku starfsgreina, með það fyrir aug-
um, að koma í veg fyrir óþarfa togstreitu, og
til að vinna að lækkun dýrtíðarinnar, þannig, að
það yrði jafn hagur fyrir alla. Þar sem auðséð
væri, að engin varanleg lausn fengist í kaup-
deilu- og dýrtíðaröngþveitinu, fyrr en atvinnu-
greinarnar í landinu hefðu komizt að einhverju
þvílíku samkomulagi, væri nauðsynlegt að allir
launþegar jafnt og framleiðendur sýndu þegn-
skap sinn í þessu máli, í trausti þess að Alþingi
veitti þeim stuðning sinn með nýrri og betri
skipan á þessum málum.
Það kom skýrt fram í tillögunum að þær
ráðstafanir, sem gerðar kynnu að vera, mættu
á engan hátt verða til þess að rýra lífsafkomu
fjöldans. í því sambandi var bent á þær eftir-
tektarverðu staðreyndir, að hingað til hefðu
hinar opinberu verðlagsnefndir gert meira illt
en gott með ráðstöfunum sínum. Vegna þess
að þær hefðu venjulega verið stofnaðar til hags-
bóta fyrir einhverja sérstaka aðila eða atvinnu-
sambönd, með fullkomnu kæruleysi, ef ekki
beinni ágengni gagnvart öðrum aðilum. Þannig
hefðu verðlagsnefndir landbúnaðarafurða ekki
einungis sprengt upp verðlag þessara lífsnauð-
synlegu matvæla mjög óeðlilega hátt borið
saman við vinnulaun, eins og hlutföllin voru þar
á milli fyrir stríðið, heldur einnig valdið aukn-
um dreifingarkostnaði og spillt fyrir aukinni
neyzlu með stirðbusahætti í viðskiptum og lítt
vandaðri vöru, þar sem um enga samkeppni
hefir verið að ræða hvorki í því né öðru. Vinnu-
dóminum, sem einu sinni var komið á fót, virt-
ist aðallega beint gegn launþegum. Húsaleigu-
lögin juku húsnæðisvandræðin og eru ekki ein-
ungis til tjóns fyrir húseigendur, heldur og
einnig alla þá sem þurfa að fiytja eða stofna
ný heimili eða búa við dýra húsaleigu á svarta
markaðinum. 1 raun og veru eru húsaleigulög-
in einkum notuð til að halda niðri vinnulaunum
með hækkaðri vísitölu. Enn er þess að geta, að
vegna furðulegra verðlagsákvæða hagnast inn-
flytjendur mest á því að fá vörur sínar sem
dýrastar í innkaupi.
Svona mætti lengi telja um óheppile'gar ráð-
stafanir, sem gerðar hafa verið. Síðasta dæmið
er það, er nokkrum tilnefndum bændum var
falið alræðisvald til að ákveða verðlag á íslenzk-
um búsafurðum, en það er sambærilegt við það
að jafnmörgum sjómönnum væri falið að ákveða
öll vinnulaun á sjó.
Allt þetta misrétti vilja menn losna við. Eins
og nú er málum háttað.er engin von að þetta
skipist af sjálfu sér, enn siður með einhliða
þvingunarráðstöf unum.
Lagt var til að Farmanna- og fiskimannasam-
band Islands beindi þeirri áskorun til ríkis-
stjóraarinnar og Alþingis að gerð yrði gang-
skör að því að ráða fram úr þessum málum, t. d.
með stofnun allsherjar launa- og verðlagsráðs,
er skipað yrði fulltrúum tilnefndum af eftir-
töldum viðurkenndum atvinnu- og framleiðslu-
samböndum í landinu: Farmanna- og fiski-
mannasambandi Islands, Alþýðusambandi ís-
lands, stéttasamtökum bænda, Landssambandi
islenzkra útvegsmanna, Vinnuveitendafélagi ís-
lands, Iðnsambandi íslands, Bandalagi hús-
mæðra í landinu, Bandalagi starfsmanna ríkis
og bæja og Verzlunarráði Islands, og yrði full-
trúatalan í sem nánustu samræmi við fjölmenni
þeirra starfsgreina, er bak við þá stæði.
Ætlast var til að ráð það er saman stæði af
þessum aðilum þyrfti að hafa úrskurðarvald
um allt er varðar vinnulaun og verðlag í náinni
framtíð, svo framarlega sem kæmi til kasta hins
opinbera að skipta sér af því.
Þá ætti þessu sama ráði að vera falið að sjá
um réttláta og hlutfallslega niðurfærzlu á dýr-
tíðinni, þannig, að stefnt yrði að því að „verð-
stuðull“ lífsafkomu fjöldans fari batnandi, með
því að menn fengju meira vörumagn og meiri
þægindi fyrir sömu vinnu. Þannig bæri að
stefna að því, að menn fengju meira kjöt og
meiri mjólk fyrir daglaun sín, frekar en öfugt.
Þetta væri bæði skiljanlegt og eðlilegt, þegar
athugað er, að aukin vélamenning og bættir bú-
skaparhættir eiga að auka framleiðsluna og því
lækka verðið.
Þeir, sem ekki ná meðalafkomu, annað hvort
vegna mikillar ómegðar, atvinnuleysis, markaðs-
leysis eða vegna veikinda, eiga einir að eiga rétt
á uppbótum úr ríkissjóði.
Þannig hljóðuðu tillögur þessar í aðalatrið-
ura. Mál þeta var ekki að fullu afgreitt á 9. þingi
F.F.S.Í., heldur vísað til afgreiðslu sambands-
stjóraarinnar. Sjómannastéttin hlýtur að vænta
þess að F.F.S.I., sem sýnt hefir svo mikla við-
leitni í nýsköpunarmálunum, taki nú einnig að
sér forystu við að leysa hinn flókna hnút dýr-
tíðarinnar
Henry Hálfdansson.
324
VÍKINGUR