Sjómannablaðið Víkingur

Árgangur

Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1945, Blaðsíða 17

Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1945, Blaðsíða 17
HENRIK BJELKE Naumast veit sá maður mikið í sögu íslands, sem ekki hefur heyrt Henrik Bjelke nefndan. Hann var hér hirðstjóri frá 1648 til 1683, og kemur þar af leiðandi mjög við sögu þess tímabils. Mun ýmsum þykja gaman að sjá mynd þessa stoltarmanns. Er til málverk af Bjelke, gert af samtíðarmanni hans, og birtist hér ljós- mynd af því. Er augljóst, að Bjelke hefur verið glæsi- menni mikið, fríður í andliti og föngulegur á velli. Henrik Bjelke var fæddur 13. janúar 1615. Hann var af tignum ættum, norsk-dönskum, og var faðir hans kanslari Noregs. Bjelke hlaut ágæta menntun og var við nám í ýmsum löndum. Gekk hann síðan í herþjón- ustu og ákvað að leita frama á þeim vettvangi. Var hann í herförum með Friðriki prinsi af Óraníu og fleiri erlendum þjóðhöfðingjum, og hlaut brátt mikið orð fyr- ir hreysti. Árið 1648 var svo komið, að Bjelke hafði hlotið mikið orð fyrir unnin störf í þjónustu iands síns. Var honum þá umbunað með því, að konungur útnefndi hann lénsherra eða landsstjóra (guvernör) á íslandi. Um svipað leyti var Bjelke og sleginn til riddara með mikilli viðhöfn. Bjelke var í miklu vinfengi við Friðrik konung þriðja. Jafnframt landstjórn á íslandi gerði konungur Bjelke að flotaforingja. Gat Bjelke sér mik- inn orðstír í bardögum við sænska flotann á styrjaldar- árunum 1657—1660. Þegar Friðrik þriðji gerðist ein- valdur studdi Bjelke hann mjög eindregið og hlaut margvíslegar sæmdir að launum. Erfðahyllingunni í Kópavogi stýrði Bjelke með harðri hendi, svo sem al- kunnugt er, en hún fór fram 28. júlí 1662. Hótaði Bjelke að beita hervaldi, ef ekki yrði látið að orðum hans. Þrátt fyrir þessa ömurlegu minningu, sem fellt hefur ærinn skugga á nafn Bjelkes í augum íslendinga, verð- ur því ekki á móti borið, að Bjelke hefur verið einhver mikilhæfasti hirðstjóri, sem Danir sendu hingað til lands. Jón Halldórsson í Hítardal segir svo frá, að hann hafi haldið landinu í góðri stjórn og stilli, Ijúfur og lítillátur við alþýðu manna, en strangur við stórbokka, ef til þurfti að taka, enda gerðust engir til að ýfast við hann. Hann var andvígur fordild og flysjungshætti, vildi, að menn héldu sig eftir hætti landsins í fæði og klæðum, reyndi að bæja frá álögum á landsmenn, með því að sýna utanlands, hvert viðurværi menn hér hefðu við að búa. Hann fylgdi ella vel fram boðum konungs í öllu því, er hann taldi landinu nytsamlegt. Svo segir Jón Halldórsson og, að landsmenn hafi tregað hann sem föður, er þeir fréttu lát hans. — Og þótt aðrir sagnarit arar beri honum nokkru miður söguna, verður þó sýnt, að Bjelke hefur enginn hversdagsmaður verið. Henrik Bjelke andaðist 16. marz 1683. y 1K l'N G U R 287
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80

x

Sjómannablaðið Víkingur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Sjómannablaðið Víkingur
https://timarit.is/publication/335

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.