Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1945, Blaðsíða 10

Holger Drachmann:
SMÁSAGA
Leifur Haraldsson þýddi.
Dag nokkurn var ég á rölti um sandinn á
norðurströnd Skagans. Það var mistur í lofti;
það grillti rétt aðeins í hausinn á vitanum, eins
og feiknamikla siglutrésspíru, sem gnæfði yfir
Ijósgráa sandhólana. Breið fjaran var hálfþakin
rekabútum; úti á rifunum brotnaði undiraldan
með tómahljóði, nauðalíku bauli tjóðraðra naut-
gripa úr fjarska. Það gat verið undanboði yfir-
vofandi stonns, og það gat verið eftirhríð hins
seinasta. Það ber þráfaldlega við að sá, sem er
á förum, og hinn aðvífandi takast í hendur yfir
leiksviði sínu á þessum slóðum.
Nokkrir menn stóðu niðri í flæðarmáli, þar
sem Ægir sleikir sandinn með löngum, hvítum
tungum.
Þeir einblíndu allir á sama blettinn, og virt-
ust allir niðursokknir í getgátur um sama hlut-
inn.
Ég skundaði til þeirra og heilsaði; þeir tóku
stuttaralega undir og héldu athugunum sínum
áfram.
„Hann hlýtur að vera dauður!“ sagði óli
Kristófersson hafnsögumaður og þjappaði ösk-
unni niður í gagnreykta stuttpípu sína.
„Þetta er ungur piltur“, mælti Sören fiski-
maður á Kaplaborg.
„Skyldu stígvélin vera ný?“ spurði Jens Tani
sjálfan sig og tuggði hugsandi tóbakið sitt.
„Eftir útlitinu gæti hann verið Svíi“, klykkti
Hans Lárusson loks út og óð nokkur skref til
þess að draga „hlutinn" á land.
Ég hafði kynnzt mönnunum á Gamla-Skaga.
„Hluturinn" var sjórekinn maður, óþekktur,
nafnlaus, heimilislaus og næsta fáklæddur.
Fleiri bættust við hópinn. Hinn óþekkti var
borinn burt og lagður til líkskoðunar. Hrepp-
stjórinn og læknirinn bættust við. Hinn óþekkti
virtist ekki hafa legið lengi í sjó. Andlitsfallið
var unglingslegt og nærri því geðþekkt. Á enn-
inu var stórt gat.
„Ætli það hafi tekið fljótt af ?“ spurði ég með
þeirri auðmýkt gagnvart andlátsstundinni og
Ekki verður um það deilt, að Holger Drach-
mann er eitt allra fi’emsta skáldið, sem Danir
hafa átt. Rit hans eru mikil að vöxtum
og harla sundurleit. Er ótrúlega mikill mun-
ur á því bezta og lakasta, sem eftir liann ligg-
ur. Georg Brandes, sem mat Drachmann ákaf-
lega mikils, sagði einhverju sinni í tilefni af
einni bók hans, sem misheppnuð þótti, að Di’ach-
mann sé eins og akur, þar sem moldin væri
alltof feit. Upp þytu góðgrös og illgi-esi hvað
innan um annað, fagrar rósir á þessum staðn-
um, en arfavöndull á hinum.
Di’achmann var nautnamaður mikill alla ævi.
I-Iann entist elcki vel. Flest beztu rit sín ski’if-
aði hann innan við fei’tugsaldur. Bækur þær, er
lxann samdi roskinn, standa skör lægra að list-
gildi og lífsþrótti en vei'k hans frá yngri ár-
um. Drachmann andaðist árið 1908.
Það mun sanni næst, að lengst hefur Di’ach-
280
mann náð í tveim greinum slcáldskaparins. Hann
var afburða Ijóðskáld, svo að kvæði hans, hin
beztu, vei’ða ævai’andi perlur í dönskum bók-
menntum. Og hann var smásagnahöfundur í
fremstu röð, einkum þó er hann leitaði fanga í
sjómannalífinu. Hinar snilldarlegu lýsingar hans
á körlunum á Skaganum eiga fáa sína líka að
glæsileik og þrótti. Bók eins og t. d. „Paa
Sömands tro og love“, er Ijómandi skáldskapur.
Karlar slíkir sem Stóri-Björn og Lars Kruse
vei’ða öllum minnisstæðir, sem um þá hafa les-
ið. Væx’i mjög ánægjulegt að fá þær fi’ásagnir
á íslenzka tungu, vel og hressilega þýddar.
Sjómannablaðið „Víkingur" mun smám sam-
an birta ýmsar af sjómannasögum Drachmanns.
Kemur hin fyi’sta í þessu blaði, en önnur mun
bii’tast í janúarheftinu 1946.
G. G.
VtKINGUR