Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1945, Blaðsíða 63

saman fækkar tómu stompunum víð framvant-
inn eða í miðkassanum, en jafnhliða hrúgast
upp kúffull bjóðin aftur í göngunum, báðum
megin við stýrishúsið. Það hækkar í lestinni.
Loks er línudrættinum lokið, enda er þá einatt
farinn lunginn úr deginum. Tekið er að kvölda
þegar til Sandgerðis kemur. Er þá stundum
erfitt að komast að bryggju, því að sá er galli
á gjöf Njarðar, að ekki flýtur bátur við bryggj-
urnar um fjörur. Strax og að bryggju kemur,
er tekið að losa bátinn, og ganga menn jafnan
að því starfi með oddi og egg. Þegar allt hefur
verið búið undir næsta róður, halda sjómenn til
svefnskála síns, taka til matar og sofa um hríð.
Er svefntíminn einatt harla skammur, bæði hjá
landmönnum og sjómönnum, en slíkt er hlut-
skipti flestra manna á vélbátaflotanum íslenzka,
og kippa sér fæstir upp við það. Þó mun óvíða
vera þrælað meira en þegar aflahrotur eru á
vetrarvertíð í sunnlenzkri verstöð, og er þess
ekki að dyljast, að stundum er kappið um of.
Aflabrögð síðustu árin.
Þess hefur áður verið getið, að afli Sandgerð-
isbáta hefur oft og einatt verið mjög mikill,
stundum einhver hinn mesti, sem þekktist í
nokkurri verstöð. Að sjálfsögðu hefur verið all-
mikill áramunur að aflasældinni, en þó má það
furðu gegna, hversu litlar sveiflur eru á fisk-
magninu þegar miðað er við aðstöðu alla og tillit
tekið til þess, að línan hefur stóraukizt og róðr-
ardögum fjölgað eftir því sem árin liðu.
Sú breyting varð á útgerðinni í Sandgerði ár-
ið 1935, að þá vertíð lögðu allir bátar nema einn,
afla sinn á land daglega, en áður söltuðu ýmsir
hinir stærri bátar aflann um borð og lögðu hann
oftast í land í Hafnaffirði eða Reykjavík. Kom
sá afli fram í aflaskýrslum þeirra staða, þótc
bátunum væri haldið út frá Sandgerði og aflinn
fenginn á Sandgerðismiðum.
Enn hélzt sá siður, að útilegubátar komu
margir inn á Sandgerðishöfn til að vera í vari
meðan á aðgerð stóð og þegar ógæftir voru.
Höfðu þeir allmikil viðskipti við Sandgerðinga,
fengu þaðan ýmsar nauðsynjar og létu þar á
land mikið af lifur, gotu og beinum, auk nokk-
urs af fiski.
Vertíðin árið 1936 var án samanburðar sú
versta, sem nokkru sinni hefur komið í Sand-
gerði. Gæftir voru allstirðar og afli nauðatregur
alla vertíðina. Þá réru 27 bátar úr landi fra
Sandgerði, og aflaði hæsti bátur aðeins 630
skippund fiskjar. Aflahæstur var vb. Ægir frá
Gerðum, en vb. Óðinn, varð annar með 600 skip-
pund. Óðinn, skipstjóri Þorbergur Guðmunds-
son, hafði orðið aflahæstur árið áður. Þá fékk
hann 1200 skippund, eða réttum helmingi meiri
VlKlNGUR
afla. Heildarafli Sandgerðisbáta á vertiðinni
1936 var 10 þús. skippund, og hefur hann aldrei
orðið svipað því jafnlítill síðan.
Til nokkurar glöggvunai' á því, hversu mikiil
afli berst á land í Sandgerði á hverri vertíð,
skulu teknaf hér nokkrar tölur úr aflaskýrsl-
unum fjögur síðustu árin.
Vertíðina 1942 stunduðu veiðar frá Sandgerði
35 vélbátar, 12—30 smálestir að stærð, og einn
Karl Jónsso7i. Axel Jónsson.
stor vélbátur, 55 smálestir, gerður út á botn-
vörpuveiðaL
Gæftir voru fremur slæmar. Meðaltal róðra
var 60—65 róðrar yfir vertíðina, en flest voru
farnir 83 róðrar. Afli mátti heita fremur tregur
alla vertíðina. Hæstu bátar höfðu rúm 900 skp.,
en meðalafli var aðeins 550 skp. á bát. Fiskur-
inn var fremur lifrarmikill, einkum framan af
vertíð. Hæstan afla hafði Muninn frá Sand-
gerði, skipstjóri Guðni Jónsson frá Flankastöð-
um á Miðnesi. Lifrarmagn bátsins var 29 þús.
lítrar. Næstur honum var Faxi úr Gerðum með
27700 lítra, skipstjóri Þorbergur Guðmundsson.
Á vertíðinni 1943 voru allmiklu færri bátar 1
Sandgerði en árið áður, eða aðeins 26 að tölu.
Vertíð þessi var erfið mjög hvað veður snerti,
og strönduðu hvorki meira né minna en fjórir
Sandgerðisbátanna, og voru frá veiðum allmik-
inn hluta vertíðar. Afli var á hinn bóginn góður,
og mátti raunar ágætur heita. Meðaltal aflans
var 900—1000 skippund á bát, miðað við full-
verkaðan fisk. Hæsti afli var 1720 skippund.
Heildarlifrarmagn í verstöðinni var 775 þús.
lítrar. Aflahæsti báturinn þessa vertíð var
Gunnar Hámundarson, skipstjóri Gísli Halldórs-
son frá Vörum í Garði. Aflaði hann 1720 skip-
pund fiskjar og félck 54*4 þús. lítra af lifrar í
95 róðrum. Vélbáturinn Faxi varð annar í röð-
inni með 53 þús. lítra af lifur í 100 róðrum. Er
það mesti róðrafjöldi, sem nokkru sinni hefur
verið farinn í Sandgerði á einni vertíð.
Vertíðina 1944 stunduðu línuveiðar frá Sand-
333