Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1945, Blaðsíða 77

Sjómannablaðið Víkingur hefur ekki rúm fyrir ítar-
lega ritdóma um bækur, en vill þó gjarnan gera þeim
efnum nokkur skil. Einkum telur blaðið skyldu sína
að geta um þau rit, sem sjávarútveginn snerta. Þá væri
og vel farið ef hinar stuttorðu ritfregnir blaðsins gætu
orðið lesendum þess til einhverra leiðbeininga um bóka-
val.
Undanfarnar vikur og mánuði hefur mikill fjöldi
bóka komið á markað og kennir þar margra grasa.
Fyrst skal getið tveggja góðra fræðirita, er Víkingnum
hafa borizt.
Mannþekking, nefnist mikil bók eftir dr. Símon Jóh.
Ágústsson. Er hún 441 bls. í stóru broti, og kveðst höf-
undur hafa reynt að gera almenningi heildargrein
fyrir hagnýtum niðurstöðum sálvísindanna.
Símon Jóh. Ágústsson er löngu þjóðkunnur fyrirles-
ari og rithöfundur. Hann er uppeldisfræðingur að
menntun, hlaut doktorsnafnbót í heimspeki við Sor-
bonne-háskóla, fyrir rit um þýzka uppeldisfræðinginn
Georg Kerschensteiner og kenningar hans. Síðustu árin
hefur dr. S. J. Á. starfað hér heima, verið ráðunautur
bamaverndarnefndar og haldið að staðaldri fyrirlestra
um uppeldismál. Nú hefur hann tekið við prófessors-
embætti í heimspeki við Háskóla Islands.
Dr. S. J. Á. hefur áður ritað a. m. k. tvær bækur
uppeldisfræðilegs efnis. Hin nýja bók hans, Mannþekk-
ing, er þó án efa þeirra veigamest. Hefur höfundi tek-
izt að semja ágætt rit, þar sem fjallað er um hin fjöl-
þættustu viðfangsefni á svo Ijósan og skemmtilegan
hátt, að hverjum meðalgreindum manni er vorkunnar-
laust að hafa efnisins full not. Má segja, að hver fróð-
sem þeir láta byggja skip sitt eftir. Þeir segja bai'a
við skipasmíðastöðina: Eg vil fá skip af þessari stærð
með þessum hraða og með þessum útbúnaði byggt í
þessu flokkunarfélagi. Því næst taka við sérfróðir menn
í skipasmíðatækni, sem til þess hafa lært og byggja
skipið eftir því. Þess vegna er leiðin bein að skipa-
smíðastöðinni og flokkunarfélagi og eftirlitsmönnum
þeirra til rannsóknar.
Við sjómenn viljum hafa skip okkar traust og vel
útbúin. Það er okkar öryggi. Það vekur hinsvegar
undrun sjómanna, sem af einlægum hug harma öll sjó-
slys og leitast hlutdrægnislaust við að finna orsakirnar,
þegar viss blöð nota tilfelli sem þetta til að ófrægja
saklausa andstæðinga.
Har. Ólafsson.
leiksfús íslendingur geti haft hið mesta gagn af lestri
þessarar bókar, svo glögg og hleypidómalaus sem hún
er. Vill Víkingurinn sérstaklega benda fólki á þetta
gagnmerka og einkar þarflega rit.
Undur veraldar nefnist mjög stór bók (664 bls. þétt-
prentaðar), sem „Mál og menning" hefur gefið út. Bók
þessi fjallar um vísindi nútímans og segir marga þætti
úr þróunarsögu þeirra. Þar er drepið á fjölmargt, sem
girnilegt má þykja til fróðleiks. Er bókin í fjölmörg-
um köflum og eftir marga höfunda. Oft eru hinir
frægu vísindamenn látnir segja frá uppgötvunum sín-
um sjálfir. Eykur þetta allt litauðgi og fjölbreytni
bókarinnar, en sundurlausari verður hún fyrir bragðið.
Sannleikurinn er sá, að kaflarnir eru nokkuð misjafnir,
sumir stórfróðlegir og skemmtilegir, aðrir minna verð-
ir. Það mun þó ekki of sagt, að bók þessi hefur að
geyma margvíslegan fróðleik um furðuheim þann, er
vér byggjum, eðli hans og lögmál.
Sjósókn nefnist einkar athyglisverð bók, sem nýlega
ir. Það mun þó ekki ofsagt, að bók þessi hefur að
geyma endurminnignar Erlends Björnssonar á Breiða-
bólstöðum á Álftanesi. Séra Jón Thorarensen hefur
skráð endurminningarnar. Mun „Víkingurinn" geta
þessarar merku bókar nánar síðar.
Sigurður Helgason rithöfundur sendi frá sér nýja
bók á þessu hausti, „/ óbyggðum Austur-Grænlands“.
Bók þessi segir frá leiðangri danska sjóliðsforingjans,
Ejnars Mikkelsens, til Grænlands árið 1909. Lenti Mikk-
elsen í hinum mestu þrekraunum og erfiðleikum. Hann
varð viðskila við félaga sína og tepptist ásamt öðrum
manni í óbyggðum Austur-Grænlands. Tveir einir
drógu þeir þar fram lífið í tvö löng og erfið ár. Lýsir
frásagan greinilega baráttu þeirra við skort og tor-
færur, ógnum einverunnar og ömurleik hinnar tilbreyt-
ingarlausu heimskautanætur.
Ejnar Mikkelsen samdi allmikla bók um þessa ferð
sína. Nú hefur Sigurður Helgason endursagt hana og
samið að nokkru leyti nýtt rit við hæfi íslenzkra les-
enda. Aðferð Sigurðar við samningu þessarar bókar er
um margt skynsamleg og vel til fallin, þegar líkt stend-
ur á og hér. Margar erlendar ævisögur og ferðasögur,
sem eru fyllilega þess verðar að koma í aðaldráttum
fyrir sjónir íslenzkra lesenda, hafa að geyma ýmislegt
það, sem ofaukið verður að teljast og ekkert erindi á
í íslenzka útgáfu. Er þá fyllilega réttmætt að umsemja
slíkar bækur og binda sig ekki við orðrétta þýðingu.
Hefur Sigurði Helgasyni tekizt að semja læsilega og
góða bók um Ejnar Mikkelsen. Mættu aðrir, er um
líkar bækur fjalla, taka sér margt í vinnubrögðum hans
til fyrirmyndar.
Aðrar bækur, sem blaðinu hafa borizt, eru þessar:
Brennunjálssaga, útgáfa Halld. K. Laxness. Á forlag
Helgafells. Skreytt myndum eftir Gunnlaug Scheving,
Snorra Arinbjarnar og Þorvald Skúlason.
Ritsafn Ólafar frá Hlöðum. Útgefandi Helgafell.
Teningar í tafli. Smásögur eftir Ólaf Jóh. Sigurðsson.
Víkingsútgáfan.
Bóndinn í Kreml. Ævisaga Stalins eftir Gunnar Bene-
diktsson. Útgefandi Bókaútgáfan Reykholt.
Völuspá. Eftir Eirík Kjerúlf. Útgefandi ísafoldar-
prentsmiðja h.f.
Sumra þessara bóka verður nánar getið síðar.
VÍKINGUR
347