Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1945, Blaðsíða 5

Alsbáturinn, áður en hann var tekinn upp og settar saman.
eynni Als við austurströnd Suður-Jótlands, var
grafinn upp af dönskum fornfræðing-um 1921—
22 og er nú til sýnis í danska Þjóominja-
safninu.
Hjortspring-mýri er örlítið mýrardrag, umlukt
af ávölum, svipmjúkum hæðum, nálega kringl-
ótt, 45—50 m. í þvermál. Hún er 42 m. ofar
sjávarfleti, en niður að ströndinni eru 3 km.
Niðri í mýrinni fannst báturinn og allt, sem
honum fylgdi, brotið og bramlað og svo meyrt,
að varla mátti drepa á það fingri, en samt tókst
að taka þetta allt upp og skeyta það saman
að nýju, svo að nú vitum við nákvæmlega,
hvernig þetta skip hefur verið, sem fyrsti kapí-
tulinn í sögu skipanna á Norðurlöndum fjall-
ar um (sbr. myndina ofan við greinina).
Eftir nútíma mælikvarða er báturinn af van-
efnum og lítilli kunnáttu gerður. Hann er 13,25
m. langur milli stafna og aðeins 2 m. breiður
miðskips. Dýpt hans er 0,68 m. um miðjuna,
en 0,77 m. til endanna, og má af þessu sjá, að
stafnarnir rísa, þótt lítið sé. Skilur þar mikið
á milli hans og víkingaskipanna frægu „með
gapandi höfði og gínandi trjónu“. Þessir lág-
reistu stafnar eru eitt þeirra einkenna, sem sýna
hið frumstæða stig, sem Alsbáturinn stendur á
og ófullkomna tækni tímans. Efnið í.bátnum er
linditré, og er ákrokkurinn allur gerður úr að-
eins fimm plönkum, einum botnplanka, tveim-
ur hliðarplönkum og tveimur borðstokksplönk-
um. Borðþykktin er aðeins 1,5 cm. Tré þau, sem
plankarnir hafa verið unnir úr, hafa verið geysi-
stór. Á plönkunum eru engin samskeyti stafna í
milli. Botnplankinn er um 50 cm. breiður um
miðjur.a, en mjókkar til endanna. Það hefur auð-
sæilega verið hið mesta tæknilega vandamúl, að
ganga frá stöfnunum, svo að tryggilegt væri.
Botnplankinn, sem kemur í kjalar stað, er ekki
látinn sveigja upp á við til endanna og mynda
stefnin. Sú list hefur verið óþekkt á þessum dög-
um. í stað þess hafa báðir endar bátsins, barki
og skutur, verið smíðaðir í einu lagi, holaðir út
úr stórum trjástofnum og festir hvor á sinn
enda botnplankans. Við þessa tvo eintrjánings-
enda eru svo hliðar og borðstokksplankar fest-
ir. Fram og aftur af barka og skut ganga tvö
spjót eða ranar, annað niðri við botn, hitt í
borðstokkshæð. Þau eru töluvert löng, sveigjast
upp á við og mjókka til endanna. Á einum stað
eru þau tengd saman með lóðréttri fjöl. Til
hvers skyldi nú þetta sérvizkulega og fánýta
hrófatildur vera? Ef til vill er það ekki ann-
að en skrautverk, en hugsanlegt er einnig, að
það séu úreltar leifar frá eldri bátagerðum, sem
VtKINGVR
275