Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 2004, Side 8

Náttúrufræðingurinn - 2004, Side 8
Náttúrufræðingurinn 05.10.04 kl: 06:00 48 klsl. spá > rvii>i. 8 i 35 30 25 20 15 10 __0 2. mynd. 48 klst. spá um vind við yfirborð jarðar kl. 6 að morgni 5. október 2004. Örvar sýna vindátt og litur vindstyrk (m/s). Sjálfvirk veðurstöð Vegagerðar- innar á Mýrdalssandi mældi lengst af 18-22 m/s vindhraða að morgni 5. október og fram yfir hádegi. Vindur hefur verið mældur á Mýrdalssandi síðan 1995 og nær vindstyrkur 20 m/s að jafnaði 10-11 daga á ári, en 23 m/s tvo til þrjá daga á ári. Því fer þannig fjarri að um mjög óvenju- legan atburð sé að ræða hvað snertir vindstyrk á Mýrdalssandi. VlNDURINN REIKNAÐUR Um þessar mundir er í gangi til- raunaverkefni um reikninga á veðri í þéttriðnu neti (HRAS). Reikningar þessir eru gerðir í rauntíma og nýtast því við veðurspár og verður væntanlega sagt frá þeim á þessum vettvangi innan skamms. í tengslum við HRAS-verkefnið hefur vindur verið reiknaður í þessu veðri og sýnir 2. mynd reiknaðan vind við yfirborð jarðar kl. 6 að morgni þann 5. október 2004. Reikningamir em byggðir á upplýsingum sem fyrir lágu 48 klukkustundum fyrr og er því um að ræða tveggja sólarhringa vindaspá. Reiknað er með reikni- líkaninu MM52 í neti með 9 km víðum möskvum. Við skilgreiningu jaðarskilyrða er stuðst við loft- hjúpsspá Evrópsku veðurstofunnar (ECMWF). Á myndinni koma greinilega fram öll þau atriði sem fyrr em nefnd og lesin hafa verið úr gervitunglamyndinni. Strengurinn yfir Mýrdalssandi er áberandi, sem og hvassir vindar niður af Vatnajökli og tiltölulega hægir vindar yfir Skógasandi og Meðallandssandi. Skjólið af fjöllunum nær langt suður af landinu og skilin milli hvassviðris og hægari vinds sem ollu hvirflunum suður af Vatnajökli koma vel fram. O RSAKIR VIN DAMYN STU RSIN S Hvað sandana syðst á landinu varðar kemur vindurinn heim og saman við að loftstraumurinn hafi leitað framhjá Mýrdals- og Eyja- fjallajökli. Vindstrengir myndast þá beggja vegna jöklanna, en vegna landslags og svigkrafts jarðar er eystri strengurinn, þ.e. vindurinn yfir Mýrdalssandi, þeirra hvass- astur. Hlémegin jöklanna er mun hægari vindur, a.m.k. þegar komið er niður á Skógasand. Vindstrengir af þessu tagi eiga sér nokkra hliðstæðu í straumi vatns þar sem farvegur þrengist og straumhraði eykst. Er því nánar lýst í grein undirritaðs í Náttúrufræðingnum 1998.3 Sé vindur mjög hvass, er nauðsynlegt að loftmassinn sé mjög stöðugur til að vindur leggist í strengi eins og hér er lýst og að skjól myndist hlémegin fjallanna. Það á svo sannarlega við í þessu tilviki, því sjá má á háloftaathugun, sem gerð var í Keflavík kl. 12 þennan sama dag, að í 1200 metra hæð var um 8 stiga frost en á sama tíma var frostlaust frá 1700 upp í 2000 m hæð yfir jörðu (3. mynd). Heitir það hitahvarf þar sem hiti hækkar með hæð og á þessu hæðarbili í lofthjúpnum er fremur óvenjulegt að hitahvörf séu svona sterk. Hitahvörfin eiga tvímælalaust Keflavik kl. 12 5. október 2004 Lofthiti (°C) 3. mynd. Hitamælingar yfir Keflavík kl. 12.00, 5. október 2004. 94

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.