Náttúrufræðingurinn - 2004, Side 12

Náttúrufræðingurinn
2. mynd. Við ósa Fossár er vinsælt að tína krækling til matar. Hér má sjá fjöruna við Fossá og fjallið Þyril í báksýn. Ein
rannsóknastöðin sem fjallað er um í greininni var framan við ósa Fossár. - The mouth ofFossá river in Hvalfjörður is a popular spot
for collecting blue mussels (Mytilus edulis). One ofthe sampling stations for the study described in the paper is located just off this
shore. Ljósm./Photo: Karl Gunnarsson.
Margar eitraðar svifþörungategundir mynda taugaeitur. Aðallega er um að ræða þrenns konar eitrun
sem þær valda og menn þurfa að vera vakandi fyrir í Norður-Atlantshafi:
PSP (paralytic shellfish poisoning). Eitrun af þessu tagi getur valdið lömun. Það eru skoruþörungar af
ættkvíslunum Alexandrium, Pyrodinium og Gymnodinium sem valda henni og hefur hún greinst úr skelfiski
hér við land nokkrum sinnum. '
DSP (diarrhetic shellfish poisoning). Getur valdið meltingartruflunum, svo sem niðurgangi og uppköstum. Um er
að ræða eitur sem nokkrar tegundir skoruþörunga geta myndað, meðal annars tegundir af ættkvíslunum
Dinophysis og Prorocentrum. DSP-eitrun hefur oft greinst úr skelfiski við ísland.1,9,10
ASP (amnesic shellfish poisoning). Eitrun sem meðal annars getur valdið minnistapi en hún stafar af
amínósýrunni „domoic-sýru". Staflaga kísilþörungar, flestir af ættkvíslinni Pseudo-nitzschia, geta valdið
slíkri eitrun. Eitrunin hefur ekki greinst hér við land svo óyggjandi sé, en tegundir Pseudo-nitzschia eru
98