Náttúrufræðingurinn - 1944, Blaðsíða 13

NÁTTÚRUF RÆ ÐING U RINN
115
Efri skoltur er blásvartur, neðri skoltur ljóshornlitaður. Fætur eru
Ijósbrúnholdlitaðir. Lithimnan er dökkbrún. 1. flugfjöður er örsmá
og hulin, 3. venjulega lengst, 4. og 5. stundum jafnlangar 3., en
venjulega 1—2 mm. styttri, 2. venjulega 2—3 mnr. styttri en 3. og
Ö. ca. 8 mrn. styttri. 3.-6. sniðskertar á útfönum. Mál: Vængur 82—95
á karlf. og 80—89 á kvenf., stél 66—75, nef frá kúpu 12. 5—14 og
rist 18—21 mm.
Gultittlingurinn fellir fjaðrir aðeins einu sinni á ári (ágúst—okt.).
í nýja búningnum, að afloknum fjaðrafelli, er karlfuglmn fagurgul-
ur á höfði og framan á hálsi. Frá enninu ganga tvær, dökkgrágrænar
rákir aftur eftir höfðinu, ofan við augun og niður eftir hálsinum að
aftan. Skeiftímyndaður hringur í kringum hlustarþökurnar er eins á
lit, og aftan til á hvirflinum eru eins litir dílar. Á baki er fuglinn
dökkrauðbrúnn með brúnsvörtum fjaðrahryggjum og ljósari fjaðra-
jöðrum. Á yfirgumpi og yfirstélþökum er fuglinn ljósbrtinrauður,
lengstu stélþökurnar eru þó dekkri og með svartleitum luyggrák-
um. Flugfjaðrirnar eru grábrúnar; hinar ytri þeirra eru með mjó-
um, ljósgulum útjöðrum, þær næstu með mjóum, ljósbrúnum út-
jöðrum og á innstu armllugfjöðrunum eru mjög breiðir, brúnrauðir
útjaðrar; allar flugfjaðrirnar eru auk þess með hvítgráum innjöðr-
um. Yfirvængþökurnar eru dökkbrúnar, mið- og stórþökur með ljós-
rauðbrúnum jöðrum. Að neðan er fuglinn fagurgulur með brúnrauðu
belti yfir bringuna og oft ógreinilegu, grængráu belti framan við það.
Oft vottar fyrir brúnrauðri rák niður og aftur frá munnviki, og
stundum er hún mjög greinileg. Stundum er kverkin einnig brún-
rauð. Síðurnar eru ljósrauðbrúnar með dökkbrúnum langrákum.
Undirstélþökur eru gulleitar með brúnrauðunr eða dökkbrúnum
langrákum. Stélið er brúnsvart með ljósum fjaðrajöðrum. Á tveimur
yztu stélfjaðrasamstæðunum eru hvítir fleygblettir á innfönum.,
mjög stórir á þeirri yztu, en minni á þeirri næstu. Á vorin, þegar
búningurinn er farinn að snjást, verður fuglinn næstum alveg gu'lur
:i höfði, og brúnrauði liturinn á yfirgumpi og bringu verður skær-
ari og meira áberandi. — Kvenfuglinn er ekki nærri eins skrautlegur
á litinn, guli liturinn er daufari, og fuglinn er dekkri að ofan. Ofan
á liöfði eru svartar langrákir, og höfuðhliðar eru dekkri. Á hálsi og
bringu eru dökkgráir dílar eða rákir, og á síðmn eru dökku rákirnar
breiðari. — Ungfuglar eru mjög líkir fullorðnum kvenfuglum, en
eru þó dekkri ofan á höfði, og dökku flikrurnar á hálsi og bringu eru