Náttúrufræðingurinn - 1944, Blaðsíða 18
120
N ÁTT Ú RU FRÆÐIN G URINN
inum ofanverðum meira áberandi og fjaðrajaðrarnir grárri, og að
neðan verður fuglinn Ijósari. — Ungfuglar eru eins á lit og fullorðnir
fuglar, en eru þó lítið eitt brúnni að ofan og með minna áberandi
grágrænum blæ. Kverk og háls eru með svörtum eða dökkurn dílum,
og hálshliðar eru dekkri en á fnllorðnum fuglum. Ennfremur eru
flikrurnar á bringunni dekkri og mjórri. Fuglinn fellir ungfugla-
búninginn að undanskildum stélfjöðrum, handflugfjöðrum, flestum
'armflugfjöðrum, handþökum og sumum stóm yfirvængþökunum á
tímabilinu ágúst—sept. og klæðist þá 1. vetrarbúningi, sem er eins og
hjá fullorðnum fuglum, nema hvað fuglinn er stundum, en þó ekki
alltaf, gulleitari að neðan.
Um varptímann lieldur strandtittlingurinn sig eingöngu meðfram
grýttum og klettóttum ströndum eða á klettaeyjum, skerjum og
hólmum, en utan varptímans hvarvetna með ströndum frarn. í Nor-
egi er hann algengur varpfugl í skerjagarðinum. Unt varptímann er
hann ófélagslyndur, og ber þá lítið á honum. Hreiðurstað velur
hann sér einkum í liolum eða smugum í sjávarhömrum, skýldum
gróðri, eða í urðum og jafnvel stundum í holum í grasbökkum eða
í þéttvöxnum strandgróðri. Hreiðrið sjálft er gert úr sinustráum,
grófari stráum yzt, en fíngerðari stráum innar, og fóðrað innan með
hrosshári, hreindýrahári (í Finnmörk) eða ull. Stundum notar fugl-
inn einnig lítið eitt af mosa eða fjöðrum sem hreiðurefni. Víðast í
heimkynnum sínum verpur strandtittlingurinn tvisvar á surnri, í
fyrra skiptið á tímabilinu frá því um miðjan apríl (á Bretlandseyj-
nm) og þangað til í byrjun júní (nyrzt í Noregi) og í síðara skiptið í
júní—júlí. Eggin eru 4—5, stundum 6 eða aðeins 2—3. Þau eru grá-
livít og alþakin örsmáum, öskugráum eða grágrænbrúnum dropum,
sem stundum mynda dökka hettu á digra enda eggsins eða baug í
kringum hann. Kvenfuglinn annast útungunina einn. Útungunartím-
inn er 14 dagar. Báðir foreldrarnir afla fæðu handa ungunum og mata
þá, meðan þeir eru í hreiðrinu, en þeir yfirgefa það ca. 16 daga gamlir.
— Fæða strandtittlingsins eru alls konar skordýr og lirfur þeirra, orm-
ar, srná krabbadýr, sælindýr (sniglar og skeldýr) og landsniglar. Leifar
af smáfiskum og jurtafræ hafa einnig fundizt í maga hans.
12. Silkitoppa — Bombycilla garrulus garrulus (L.)
1941—1942: Steindór Steindórsson, menntaskólakennari á Akur-
eyri, hefur látið mér í té nokkrar upplýsingar um silkitoppurnar á