Náttúrufræðingurinn - 1944, Blaðsíða 49

NÁTT Ú RUFR/EÐING URIN N
151
á söguöldinni, þar sem hún greinir frá því, er Þórður Kolbeinsson
vann á sel, er í jarað hafði uppi eða var króaður inni í polli. Varð hon-
um erfið viðureignin við selinn, er beit hann í lærið, af þyí að hann
var vopnlaus.
Enginn vafi er á því, að uppidrápið hefur oft gefið góða veiði,
en engar fregnir hef ég fengið um, hve mikið hafi veiðzt á landi eða
eyjum á þennan hátt, nema hvað sr. Jón Steingrímsson getur þess í
ritgerð sinni um Skaftáreldana, að þann 21. okt. 1785, hafi Eiríkur
bóndi á Skaftafelli slegið — með lijálp tveggja drenga — á Núpstaða-
fjöru 70 brimla, eða stórseli, og 120 kópa, og var veiði Jressi næstum
150 hestburðir, fyrir utan sláttuhlutann, sem þó var ríflegur”. —
Aftur á móti er nokkuð víða getið í annálum um uppidráp á hafís,
og hefur Jrar oft verið um mikla veiði að ræða, og skulu hér nefnd
nokkur dæmi þess.
Biskupa-annáll Jóns Egilssonar getur Jress, að snennna á biskups-
árum Marteins Einarssonar, þ. e. um 1550, hafi hafís komið að Suð-
urlandi um sumarmálin og tekið langt út fyrir Þorlákshafnarnes og
mikil selveiði verið á honum. — 1567 var mikill hafís við ísland, og
voru J^á slegnir á honum ótal seiir, enda er vorið nefnt í annálum
„selavorið mikla“. „Fór almenningur úr sveitunum út á ísana og
báru á hesturn selina lestum saman, drógu og óku fram um byggð-
irnar." Árin 1610 og 1615 var selveiði rnikil á ís, og er síðara árið
getið um drukknun tveggja manna, er fóru að seladrápi, en það ár
náði seladrápið allt suður á Suðurnes. Árið 1617 lenti Eyrarbakka-
skipið í vistaskorti, og þurftu skipverjar að slá sel á hafís sér til mat-
ar. Svipað fór fyrir ensku skipi löngu síðar. Árið 1697 fraus saman
land og sjór, svo að jöfn, hvít storka var yfir allt. Gengu selir þá á
land upp og voru þar drepnir.
Árið 1718 var svo mikil selatekja af vöðusel á ísi á Sléttu í Norð-
ur-Þingeyjarssýslu, að allt að hundraði komu á bæ. Nú eru taldir
vera J>ar 13 bæir, en í manntalinu frá 1703 eru þeir taldir einum
fleiri, og verður því hér haldið sér við Jaá tölu. Sé hér átt við stórt
hundrað — þ. e. 120, Jaá hefur öll veiðin verið samtals um 1540 selir,
sé gert ráð fyrir 110 á hvern bæ, og er það mikil veiði.
1817 kom mikið af vöðluselskóp á ísi að Aðalvík á Ströndum, svo
að hver bátur var fylltur eftir annan. 1819 var slegið mikið af sel af
Siglunesi, í Þingeyjarsýslu 664, en á Austfjörðum fullar 2 þúsundir,
og árið 1821 var mikið slegið af sel, einkum í Grímsey, Hrútafirði