Náttúrufræðingurinn - 1944, Blaðsíða 52

154
N ÁTT Ú RUFRÆÐIN G U RIN N
að á fyrri hluta 19. aldar liafi skutlari einn við ísafjarðardjúp feng-
ið vor eitt, á einn bát, er 3 menn voru á, 148 vöðuseli, og hluturinn
hafi reynzt 200 rdl. virði. Getur og líka átt sér stað, að áhöldin við
veiðina hafi batnað á síðari hluta 18. aldar, jrví að Magnús Stephen-
sen segir í „Eftirmælum 18. aldar“, að skutulveiðin hafi batnað eða
náð rneiri fullkomnun á öldinni en áður var venja. En af því ég hef
áður ritað sérstaka grein um skutulveiðina, sem prentuð er í 2. hefti
Eimreiðarinnar 1943, jrá skal eigi rætt meir um hana nú. Þeim, sem
vilja fregna meira um Jressa aðferð, vísa ég til áðurnefndrar greinar.
En eigi verður komizt hjá að minnast hér lítillega á sérstaka teg-
und skutulveiðar, sem að engu er getið í áðurnefndri grein minni,
enda á hún ekkert sameiginlegt með aðferð þeirri, er Jrar er lýst,
nema það eitt, að skutull var notaður í þeim báðurn. En henni var
þannig háttað, að menn boruðu nreð meitli djúpar holur í steina
eða flúðir, þar sem selir voru vanir að liggja uppi. í Jressar holur
var svo stungið sterkum skutlum, vissi oddurinn upp og náði hæfi-
lega langt upp úr holunni. Síðan var blýi rennt í holurnar meðfram
skutulleggnum, og skutullinn þannig festur í holunni. Þegar selur-
inn skreið svo upp, þar sem Jressi vél var búin honum, festist hann
á skutli einum eða fleirum, gat í flestum tilfellum eigi losað sig af
skutlinum né skutulinn úr steininum, og var Jrá auðvelt að ganga
að honum og rota. Getur Eggert Ólafsson um Jiessa aðferð, og enn
er að finna minjar hennar við Breiðafjörð, þar sent eru örnefnin
,,Skutlasker“ og „Skutulsker". Vissa er og fyrir Jdví, að menn hafa á
sama hátt fest járn- eða stálkróka á sker eða steina, er selir hafa svo
lest sig á. Bendið örnefnið „Krókasker" í Jressa átt, en liitt vegur
meira, að Magnús Stephensen getur Jressarar veiðiaðferðar í „Eftir-
mælurn 18. aldar.“ — Þessar veiðiaðferðir eru mjög grimmúðugar,
Jrví að ógurleg kvöl hefur það verið fyrir dýrin að hanga á þessum
veiðitækjum, er oftast hafa gengið á hol, — hver veit hvað lengi —
áður en dauðinn losaði þau undan kvalafarginu. Voru Jressar aðferð-
ir aðeins notaðar, þar sem um látrasel var að ræða.
Selveiði með nótum hefur þá fyrst komið til greina, er tæknin var
það á veg komin, að spuni á alls konar garni var orðinn almennur.
Lagaákvæði Grágásar sýna, að selanætur hafa verið til og notaðar hér
á landi, áður en sú bók var skráð. Meira verður víst eigi grafið upp