Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1993, Qupperneq 19

Náttúrufræðingurinn - 1993, Qupperneq 19
Magnús Á. Sigurgeirsson og Markús A. Leosson Gjóskulög í Sogamýri Tvö gjóskulög frá upphafi nútíma INNGANGUR Hér verður greint frá athugunum á tveimur gjóskulögum í Sogamýri í Reykjavík, en Sogamýrin liggur innan austurhluta borgarinnar þar sem nú eru meðal annars göturnar Faxafen, Fáka- fen og Skeifan. Landslag á Reykjavíkursvæðinu ein- kennist rn^st af jökulsorfnum ásum og dældum sem jöklar síðustu ísaldar hafa sorfið í berggrunninn. Mýrar hafa síðan myndast í vatnsfylltum dæld- ununi. Gróðurleifar hafa smám saman safnast fyrir í mýrunum og mór orðið til. Mórinn í Sogamýri er að jafnaði ekki aðgengilegur en vegna byggingar- framkvæmda í mýrinni á undanförnum árum hafa gefist góð tækifæri til að skoða innviði hennar náið. Haustið 1987 voru ofanritaðir þátttakendur í skoðunarferð jarðfræðinema frá Háskóla íslands og var þá meðal annars skoðað mósnið í húsgrunni þar sem nú er Faxafen 12. Vorið 1988 lágu leiðir síðan aftur um Sogamýri og voru gjóskulög í mónum þá skoðuð nánar og snið mælt. Efsti hluti mýrarinnar einkennist af fokkenndum jarðvegi en síðan tekur við starar- og mosamór með afmörk- uðum lurkalögum. Neðst í sniðinu er grænleitur ísaldarleir. Gjóskulög koma fyrir með stuttu millibili, frá efstu lögum niður undir ísaldarleirinn. Sérstaklega beindist athygli okkar að tveimur dökkum gjóskulögum neðst í mónum, rétt ofan leirsins. Hér var greinilega um gömul og lítt þekkt gjóskulög að ræða. Afráðið var að skoða þcssi tvö lög nánar, kornagerð þeirra og efnasamsetningu, og reyna síðan að fá hugmynd um aldur þeirra. Greint er frá niðurstöðum þessara athugana hér. GJÓSKULÖG í SOGAMÝRI Áður en lengra er haldið er rétt að gera stutta grein fyrir þeim gjósku- lögum sem fundist hafa í Sogamýri (1. mynd). Athuganir og efnagreiningar á öðrurn gjóskulögum en hinum tveimur neðstu fóru fram á árunum 1989-1990 (Magnús Á. Sigurgeirsson 1992a). Efsta gjóskulagið í sniðinu er Kötlulag sem talið er vera frá lokum 15. aldar (Guðrún Larsen 1978). Þetta lag hefur gjarnan verið nefnt K-1500 og er þykkasl gjóskulaga á Reykja- víkursvæðinu frá því eftir landnám. Næstefsta lagið er orðið til við gos í sjó skammt undan Reykjanesi á þriðja áratug 13. aldar, sennilega árið 1226 (Magnús Á. Sigurgeirsson 1992a, 1992b). Þetta lag samsvarar því gjósku- lagi sem almennt hefur verið nefnt miðaldalagið (ML). Næst kemur auð- Náttúrufrœðingurinn 62 (3-4), bls. 129-137, 1993. 129
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.