Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1993, Síða 44

Náttúrufræðingurinn - 1993, Síða 44
stendur eftir og að hún varð til vegna gas- og gufuuppstreymis gegnum hraun- ið. Innarlega í Skælingum, sem eru milli Skaftár og Eldgjár, rétt vestan við gangnamannkofa sem þar er, virðist sams konar myndun vera. Þar hefur hraun runnið inn í dálítið vik eða hvamm og þar orðið til hrauntjörn, sem síðar tæmdist. Við vorum þama á ferð seint á hausti og síðla dags og höfðum ekki tíma til athugana, en útlit svæðisins segir sitt. RABB OG NIÐURSTÖÐUR Af þeirri upptalningu sem hér hefur verið gerð verður niðurstaðan sú að gervigígir, hraunborgir og sappar séu greinar á sama meiði. En hver er megin- orsök svo mismunandi útlits þótt skilyrði sýnist hin sömu? Ekki verður hér reynt að svara því. Mesta gervigígasvæði landsins, Landbrotshólar, virðist mynd- að þar sem hraun rann yfir votlendi, væntanlega með árkvíslum og lónum (Jón Jónsson 1958, 1990). í gjallinu í Rauðhólum við Reykjavík hafa fundist stykki af kísilgúr. Borun þar sýnir að vatnið sem Leitahraun þar rann út í var ekki djúpt. Mývatn virðist aldrei hafa verið djúpt. Austan við Herdísarvík hefur hraun runnið út í sjó og þannig endar Ögmundarhraun. A hvorugum staðnum hafa gervigígir myndast heldur hefur hraunið runnið í lokuðum rásum eftir að í sjóinn kom. Hvernig svo rásirnar enda sést ekki. I Litluborgum eru gjall-gervigígir og hraunborgir hlið við hlið. Næsta Ijóst er að það sem veldur því að hraunborgir, súlurnar, stromparnir, eða hvað sem maður vill nefna það, standa eftir þegar hrauntjörn tæmist eða í henni lækkar er að hraunið hefur náð að kólna nægilega mikið kringum lóðréttar gufurásir gegnum hraunmassann til þess að þær stóðu eftir þegar tjörnin tæmdist. HEIMILDIR Árni Einarsson 1991. Lífríki í 2000 ár. f Náttúra Mývatns (ritstj. Arnþór Garð- arsson og Árni Einarsson). Hið íslenska náttúrufrœðifélag. 331-333. Barth, T.F.W. 1942. Craters and fissure eruptions at Myvatn in Iceland. Norsk Geografisk Tidsskrift B IX. H.2. 58-61. Bemmelen, R.W. van & M.G. Rutten 1955. Tablemountains of Northern Iceland. Leiden. E.J. Brill. 83-85. Hustedt, F. 1930. Sússwasserflora Mittel- europas. Jena. Verlag von Gustav Fischer. 440 bls. Jón Jónsson 1958. Landbrotshraunið. Náttúrufrœðingurinn 28. 90-96. Jón Jónsson 1972. Grágrýtið. Náttúru- frœðingurinn 42. 21-30. Jón Jónsson 1983. Dalur eldanna. Árbók 1983. Ferðafélag ísland. Bls. 128. Jón Jónsson 1990. Fróðleg jarðlög í gervigíg. Náttúrufrœðingurinn 60. 69- 73. Kristján Sæmundsson 1991. Jarðfræði Kröflukerfisins. I Náttúra Mývatns (ritstj. Arnþór Garðarsson og Árni Einarsson). Hið íslenska náttúrufrœði- félag. 80-81. Nielsen, N. 1927. Vulkanismus am Hvítár- vatn und Hofsjökull. Medd. fra Dansk geol. Forening. Bd.7. Ki/ibenhavn. 118- 120. Rittmann, A. 1944. Vulcani. Attivita e Genesi. Napoli. E.P.S.A. Editrice poli- tecnica S.A. Bls. 122. Sapper, K. 1908. Úber einige islandische Vulkanspalten und Vulkanreihen. Neues Jahrb. f. Mineralogie, Geologie und Palaontologie. Beil. B. XXVI Stuttgart. Schweizerbart. Verlag. 18-19. Sigurður Þórarinsson 1951. Laxárgljúfur and Laxárhraun. Geogr. Annaler H.I-2 Stockholm. 154
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.