Andvari - 01.01.1986, Blaðsíða 34

32
GUNNAR G. SCHRAM
ANDVARÍ
Voru því tollar lækkaðir 1961 á mörgum nauðsynjavörum al-
mennings í 60-70%. Þessi tollalækkun sem ijármálaráðherrann
hafði forystu um vakti mikla athygli og því var spáð að hún myndi
leiða til mikils tekjutaps fyrir ríkissjóð sem bæta yrði upp með nýjum
sköttum. Það reyndist ekki rétt. Tekjur ríkissjóðs af þessum inn-
flutningi jukust í stað þess að lækka, eins og fjármálaráðherra hafði
spáð.
Eitt erfiðasta verkefnið í fjármálum var að ná fram hallalausum
rekstri ríkissjóðs. Segja má að það hafi verið annað meginverkefni
Gunnars sem fjármálaráðherra. Þar tókst betur til en í upphafi hafði
horft. Strax á fyrsta ári tókst að hafa greiðsluafgang hjá ríkinu og
allt fyrsta kjörtímabil viðreisnarstjórnarinnar var ríkissjóður rekinn
með greiðsluafgangi. Árið 1964 var vísitölukerfið innleitt á nýjan
leik og orsakaði það halla á ríkissjóði. En þegar litið er á afkomu
ríkissjóðs í heild í þau fimm ár sem Gunnar gegndi fjármálaráð-
herraembætti var greiðslujöfnuðurinn hagstæður.
Þriðja meginverkefnið sem Gunnar beitti sér fyrir í fjármálaráð-
herratíð sinni var hagræðing og sparnaður í rekstri ríkisins og fyrir-
tækja þess. Gerðar voru úttektir á rekstri ýmissa ríkisstofnana með
þessi markmið í huga og erlend hagsýslufyrirtæki fengin til ráðu-
neytis. Einn þátturinn var athugun á því hvaða hagræðingu mætti ná
við sameiningu ríkisfyrirtækja sem leiddi m. a. til þess að Áfengis- og
tóbaksverslun ríkisins voru sameinaðar. Með starfí þessu var lagður
grunnur að stofnun Fjárlaga- og hagsýslustofnunar ríkisins sem hér
hefur vel að verki staðið.
Áhrifa þeirrar stefnu í efnahags- og fjármálum sem viðreisnar-
stjórnin kynnti í upphafi og framkvæmdi gætti skjótt í efnahagslífi
þjóðarinnar. Þjóðarframleiðslan jókst og kaupmáttur launatekna og
almenn velmegun var meiri en áður. í kosningunum sem fram fóru
1963 héldu stjórnarflokkarnir velli og samstarf þeirra hélt áfram. í
því fólst dómur þjóðarinnar um stjórnarstefnuna.
Við þessi úrslit mátti fjármálaráðherrann ekki síst vel una því
hann hafði haft forgöngu um mörg helstu mál ríkisstjórnarinnar og
verið þar til andsvara þegar hin nýja fjármálastefna var gagnrýnd af
stjórnarandstöðunni.