Andvari - 01.01.1955, Blaðsíða 30

26
Barði Guðmundsson
ANDVARI
ast brennumenn við eldana allt til morguns. Fyrst reyndi árásar-
liðið að sigrast á heimamönnum í vopnaviðskiptum og sótti að
skáladyrum. Var fyrsti áverkinn sá, að maður hlaut þar höfuð-
högg, sem risti niður andlitið. Þegar sýnt þótti, að bærinn myndi
ekki vinnast með vopnum, var gripið til íkveikju, heyi troðið í
eða inn um glugga á skálanum, og þar að borinn eldur. „Nú
tóku öll húsin að loga,“ og var þá mörgum heimamanna leyfð
útganga. En er skálaþekjan féll niður, urðu þar undir sex nafn-
greindir menn. Meðal þeirra voru tveir af sonum húsbóndans,
en sá þriðji hafði áður freistað undankomu vopnaður sverði. Hlaut
hann banasár um leið og hann fór út úr bæjardyrunum. Af þeim
fjórum mönnum, sem ákveðið hafði verið að drepa, auðnaðist ein-
um nauðulega að bjarga lífinu. Fréttu brennumenn brátt um und-
ankomu hans. Þóttu þau tíðindi uggvænleg. Var þá um það rætt, að
nú myndi mörgum brennumanna bani búinn. Riðu þeir síðan af
héraði og héldu saman öllum flokknum að heimili fyrirliðans.
í báðum brennulýsingunum koma fyrir orðin „Nú tóku öll
húsin að loga“. Frá þeirri hugsun, sem í þeim felst, er hægt að
greina á margvíslegan hátt, meira að segja með óbreyttu orðavali
°g á góðu máli. Bendir því setningin til þess, að bein rittengsl
séu á milli brennufrásagnanna í Sturlungu og Njálu. Falla og
fleiri stoðir þar undir. Húsfreyjan á Bergþórshvoli stendur í dyr-
um hins logandi bæjar og segir, þá er henni var boðin útganga:
„Eg var ung gefin Njáli, hef eg því heitið honum, að eitt skyldi
ganga yfir okkur bæði.“ (K. 129). Húsfreyjan á Flugumýri stend-
ur einnig í anddyri hins brennandi bæjar og segir við Ingibjörgu
Sturludóttur, þá er rætt var um útgönguleyfi: „að eitt skyldi yfir
þær ganga báðar.“ (I, s. 490). Þannig falla eins í báðum tilfellum
orð og aðstæður saman.
Þegar húsfreyjumar hurfu aftur inn í húsin, beinast hugs-
anir beggja að björgun drengs. Bergþóra kemst svo að orði við
„sveininn Þórð Kárason: „Þig skal út bera og skalt þú eigi inni
brenna." „Hinu hefur þú heitið mér, amma,“ segir sveinninn,
„að við skyldum aldrei skilja, og skal svo vera. En mér þykir