Andvari - 01.01.1955, Blaðsíða 34

30
Barði Guðmundsson
ANDVARI
brunarústunum á Bergþórshvoli, segir í Njálu: „Hann hafði lagt
hendur sínar í kross“. (K. 132).
Glöggt má nú greina, að lýsingin af tilraun Helga til undan-
komu er sniðin eftir frásögnum Sturlungu af flóttatilraunum
þeirra beggja, Þorvalds og Halls. Hið skáldlega ívaf Njáluhöf-
undar þarf engan að villa. Þorvaldur leitar sér undankomu og
hleypur út úr lokrekkjunni frá konunum tveimur í kvenskikkju.
Helgi leitar sér einnig undankomu í kvenskikkju. Tvær konur
klæða hann í kvenbúninginn, og gengur hann síðan út á milli
þeirra. Báðir kasta þeir Helgi skikkjunum af sér. Tekur nú við
i Njálufrásögninni fyrirmyndin úr Flugumýrarbrennu. Eins og
Hallur er Helgi vopnaður sverði, er hann gengur út úr hinum
brennandi bæ. Flann hleypur ekki út eins og Hallur, því Helgi
er dulbúinn kvenklæðum. Af sömu ástæðu hefur hann ekki
„sverð í hendi“ eins og Hallur, heldur „sverð undir hendi sér“.
Þegar Hallur hleypur út, fær hann engum vörnum við komið
og hlýtur tafarlaust banasár í höfuðið og er fóthöggvinn. Þetta
hefur Njáluhöfundi ekki þótt vera nógu sögulegt og áhrifaríkt,
snýr dæminu við og lætur Helga, áður en Flosi sníður af hon-
um höfuðið, höggva fót af einum brennumanna. Minna mátti
ekki gagn gera, þegar um slíka garpa var að ræða sem Flosa og
Helga. Þessi frávik Njáluhöfundar frá fyrirmyndinni eru þannig
ofur eðlileg og rittengslin leyna sér ekki. Rétt áður en sagt er
frá falli Helga við bæjardyrnar á Bergþórshvoli stendur í Njálu
setningin: „Nú taka öll húsin að loga“, og um leið og frásögnin
af falli Halls við bæjardyrnar á Flugumýri hefst ritaði höfundur
hennar orðin: „Tóku þá húsin mjög að loga“.
Það lá öldungis beint við, að hugur Njáluhöfundar hvarfl-
aði frá dauða Halls Gissurarsonar til Þorvalds Vatnsfirðings og
dauða hans í brennunni á Gillastöðum. í frásögninni af Flugu-
mýrarbrennu stendur þessi klausa: „Hallur . . . andaðist, þá er
nær var hálfljóst. Þá er brenna var á Flugumýri, var liðið frá
Onundarbrennu fjórum vetrum fátt í sex tugu vetra, en frá Þor-
valdsbrennu hálfur þriðji tugur vetra“. Hér er í sömu andrá