Andvari - 01.01.1944, Blaðsíða 32

28
Eiríkur Albertsson
ANDVARI
misskilji hugtakið „sáluhjálpleg trú“. Ágshorgarjátning hanni
leikmönnum að prédika, fyrirdæmi þá, sem haldi því fram, að
börn geti orðið hólpin án skírnar, heldur fram erfðasynd, sem
steypir í eilífa glötun, og sömuleiðis eilífri útskúfun. Fræðin
haldi fram töfraáhrifum orðsins, er sé beint á móti fagnaðar-
erindinu. 4. Heitbinding prestanna við játningarritin brjóti bág
við þá meginreglu lúthersku lcirkjunnar, sem var undirrót allrar
siðbótarinnar, og er í því fólgin, að heilög ritning og hún ein
hafi að geyma hin eilífu sannindi til sátuhjálpar.
Umræðunum, sem út af þessu erindi risu á Þingvöllum, lýsir
ísafokl á þessa leið:
„Mikla eftirtekt vakti það, að biskup kvaðst hafa talað við
einn af beztu lögl'ræðingúm landsins uin málið, og hann hafi
sagt, að hann gæti ekki hugsað sér þann dómstól, sem dæmdi
eftir trúarjátningum. Er maður ekki að vega að dauðum? sagði
biskup. Játningarritin eru dauð í sámvizkum manna. En hitt
er víst, að prestaheitið eins og það er nú, er hér orðið í ósam-
ræini. Eins tóku menn og vandlega eftir því, að séra Valdimar
Briem taldi sig með öllu mótfallinn prestaheiti. Lýst var yfii'
því í umræðunum, að prestaheitið næði alls ekki til prestaskól-
ans, fræðslan þar væri ekki lögbundin, að því er til kenningar
kæmi, kennurunum væri ekki skylt að fara eftir neinu öðru en
því, sem þeir vissu sannast og réttast. Þó að skoðanamunur væri
nokkur, kom öllurn ræðumönnum saman um það, að játningar-
ritin væru ófullkomin. Og rnikill meiri hluti ræðuinanna var
því gersamlega mótfallinn, að stofnað væri til nýrra játninga,
enda tók frummælandi (J. H.) skarið af í því efni, þær yrðu ekki
annað en ný höft á samvizku manna og skilningi á Kristi."
Niðurstöður kirkjuþingsins vestan hafs og prestastefnunnar
á Þingvöllum urðu því harla ólíkar. Vestan hafs var reynt að
fesla kirkjufélag Islendinga í stirðnuðum og þröngsýnum rétt-
trúnaði. OIli það friðslitum innan félagsins og kom af stað
óviðfelldnum deilum og að lyktum málaferlum, þar sem áttust
við áhrifamenn hins ekki allt of fjölmenna né fjárhagslega
sterka kirkjufélags. Að vísu sigraði frjálslynda stefnan í mála-