Andvari - 01.01.1944, Page 56

52
Þorkell Jóhannesson
ANDVARI
Bjarni Sívertsen skörulega fram í þessu máli. Dvaldist hann
nær árlangt í Englandi og talaði máli sinu og þjóðar sinnar
og starfsbræðra og vann sér hylli góðra manna. Kom það sér
vel síðar, að ísland átti í honum vel þekktan og mikils virtan
talsmann, svo sem enn verður frá sagt. Gekk í þófi að fá slcípin
laus og heppnaðist það ekki fyrri en komið var fram á suinar
1808. Má fullyrða, að það hefði aldrei tekizt, ef Banks hefði
ekki beitt áhrifum sínum einarðlega. Hjálpaði það til, að skipin
voru tekin fyrir 4. nóv. 1807, er Englendingar sögðu Dönum
stríð á hendur. Var því ekki farið með þau að víkingalögum.
Jafnframt vann Banks að því, að Bretar legði ísland undir
sig, og taldi hann það eina ástæðu til þess, að rétt væri að
greina málstað íslendinga frá málstað Dana og Norðmanna
og sýna þeirn meiri vægð. Þótti honum sem hlutur íslendinga
myndi þá fyrst batna, er þeir losnaði undir oki Dana. Hafði
þetta að vísu mikil áhrif á viðhorf Breta gegn íslands málum,
meðan á ófriðnum stóð, þótt ekki yrði af þvi, að þeir tæki
landið undan Danaveldi. En enginn kostur er þess að skýra
nánar frá þeim málum hér.
Veturinn 1807—1808 sátu þeir báðir í Kaupmannahöín,
Magnús Stephensen og Trampe greifi, er þá var stiptamtmaður
á íslandi. Komst Trampe til Danmerkur yfir Noreg og lenti því
ekki í ldóm Englendinga. Lagði hann um veturinn mesta stund
á að fá embætti í Noregi og bjóst ekki við að vitja íslands
framar. En Magnús var óþreytandi að gera tillögur um ráð-
stafanir til bjargar íslendingum og lét ekki aftra sér, þótt
hætt væri við misjöfnum þokka stjórnarinnar, ef hann taldi,
að íslendingum væri þá betur borgið. Er sýnt, að honum var
frá upphafi Ijóst, að eina leiðin til þess að tryggja verzlun
landsins var sú, að ná samkomulagi við Breta um sigling-
arnar. Hlaut það að vera auðvelt, því að Bretar áttu engar
sakir við íslendinga, og viðskipti við þá gátu á engan hátt
orðið þeim sjálfum til tjóns, heldur gagns, en að engu liði
óvinum þeirra. Kom þetta og síðar fram. En í þeim grimmd-
ar ham, sem Danastjórn var um þessar mundir, var jafnvel
ekki áhættulaust að nefna slíka lausn málsins.