Andvari - 01.01.1944, Síða 70
ANDVARI
Framtíðarhorfur landbúnaðarins.
Eftir Steingrím Steinþórsson.
I.
íslendingar voru, allt frá landnámi og til loka 19. aldar, svo
að segja hrein landbúnaðarþjóð. Þótt fiskveiðar hafi ávallt
verið stundaðar samhliða landbúskap að meira eða minna leyti,
þá var þó tæpast hægt að skoða þær sem sjálfstæðan atvinnu-
veg fyrr en dregur að lokum 19. aldar. Engin þorp eða bæir
voru til, þar sem sérstæð borgarmenning fengi að þróast.
Þjóðin hjó öll í dreifbýli bæði npp til dala og fram við sjó.
Það var þess vegna landbúnaðurinn, sem mótaði áthafnalif
þjóðar vorrar í þúsund ár. —- Það var landbúnaður, sem skóp
hina íslenzku menningu. Fyrstu aldirnar, eftir að ísland var
numið, mátti telja, að mikill og blómlegur búskapur þróaðist
hér. Landið var gróðursælt og frjótt, þar sem það hafði verið
é)byggt frá aldaöðli bæði af mönnum og öllum þeim skepn-
um, er gras bita. Landnámsmennirnir og næstu kynslóðir
hleyptu því upp búfénaði, svo að bú þeirra urðu mikil og
gagnsöm. Þeir ræktuðu tún, bættu engjar með vatnsveitingum,
hófu kornrækt og hlóðu garða um tún og engjar og jafnvel bit-
haga. Má telja, að forfeður vorir hafi staðið jafnfætis stéttar-
bræðrum sínum annars staðar á Norðurlöndum um alla bún-
aðarháttu á þessu tímabili, ])ólt búskapur hafi verið nokkuru
einhæfari hér á landi en í nágrannalöndu.m vorum, vegna legn
landsins og veðurfars.
Þegar kemur fram á 15. öld, skiptir um aðstöðu vora í þess-
um efnum. Frændur vorir og stéttarbræður á Norðurlönduin
hakla í horfinu. Búskaparháttum þeirra þokar smátt og smátt
fram á leið, svo að þar má telja samfellda þróun allt til þessa
dags. Oss fór annan veg. Búskap vorum hrakaði jafnt og þétt.