Andvari - 01.01.1944, Side 72

68
Steingrímur Steinþórsson
ANDVAHt
þess að slétta tún sín né afla sér verkfæra til heyöflunar, sem
stórvirkari væri en orfið og hrífan. Hefði löggjafarnir íslenzku
haft skilning á því á fyrsta fimmtungi hinnar 20. aldar, að jafn-
hliða og veitt var milljónum króna til sjávarútvegsins, varð
landbúnaðurinn að fá aðgang að hliðstæðu fjármagni, hefði
verið hægt að afstýra ýmsum mistökum, sem átt hafa sér stað.
En af þessum ástæðum dróst landbúnaður stórlega aftur úr,
eins og hlaut að verða, þar sem flest var ógert honum til um-
bóta, eins og sjávarútveginum um aldamótin síðustu.
Það var fyrst eftir 1920 — og þó aðallega ekki fyrr en eftir
1927 —• að verulega var farið að veita fé til landbúnaðarins.
Kostaði þó mikla baráttu að fá viðurkennt, að stórar fjárhæðir
yrði til hans að veita til ýmiss konar framkvæmda.
Til þess að gefa hugmynd um þær breytingar, sem orðið hafa
á fraínleiðsluháttum landbúnaðarins undanfarna áratugi, skal
eftirfarandi nefnt: Um aldamót var mjólkurmagn (kúamjólk)
alls um 88 milljónir kg, en 1940 um 70 millj. kg. Sauðakjöts-
magnið var um aldamót 3200 tonn, en 1940 um 7000 tonn. Um
aldámót nam jarðeplauppskeran um 1200 hkg, en 1940 um
85000 hkg. Samkvæmt þessu hefur mjólkurframleiðslan allt að
því tvöfaldazt, kjötframleiðslan gert nokkuru betur en tvö-
faldast, en jarðeplauppskeran sjöfaldazt. Auk þess hefur mikil
aukning orðið á ýmsum öðrum afurðum.
Nýir þætlir landbúnaðarframleiðslu hafa risið upp. Má þar
nefna alifuglarækt, sem vart þekktist um aldamót, vennihúsa-
rækt, sem nú er orðin mikil og merkileg atvinnugrein, og loð-
dýrarækt, sem er nú allmikil. Þegar þess er gætt, að um alda-
mót lifðu af landbúnaði og störfuðu að honum yfir 40 þúsundir
manns, en 1940 aðeins 37 þúsund, ]iá er ljóst, að um stórfellda
þróun hefur verið að ræða á hvern verkfæran mann, er að
landbúnaði starfar. Sú þróun mun hafa haldið áfram styrjald-
arárin enn örara en áður, þótt skýrslur sé ekki fyrir hendi til
þess að sýna það með tölum.
Stórfelldar breytingar urðu á íslenzkum landbúnaði undan-
farna tvo áratugi. Þessi umsköpun stendur sem hæst nú. Það,
sem íslenzkir bændur eru að framkvæma, er að hverfa frá mið-