Andvari - 01.01.1913, Blaðsíða 133

Samband Danmerkur og íslands
71
þyrfti að halda. Veldur því fjarlægðin. — IJótt sam-
bandið milli Svíþjóðar og Noregs væri að mörgu
leyti mjög eðlilegt, þá gat það eigi haldist. Það
slitnaði 1905, eins og alkunnugt er.
Pessi þrjú ríkjasambönd — nýlendusamband
(Bretland og Kanada), nábýlissamband (England
og írland) og tvíbýlissamband (Svíþjóð og Noregur)
— eru öll að meira eða minna leyti eðlileg. En
ekkert þeirra getur átt við Danmörku og ísland.
Á hinn hóginn hljóta menn að sjá og viðurkenna,
el' þeir íhuga málið vandlega, að ríkjasamband milli
Danmerkur og Islands er í sjálfu sér eigi eðlilegl.
l5að var að eins af liendingu einni, að Danmörk og
ísland komust í konungssamband: Norskur kon-
ungur var kvæntur danskri konungsdóttur, og sonur
þeirra (Ólafur Hákonarson) varð konungur bæði í
Danmörku og Noregi. En ísland lilaut að hafa
satna konung og Noregur samkvæmt sátlmálunum
(1202 — 1264).
Þá kem ég að síðari spurningunni: Hafa Danir
og íslendingar hag af sambandinu?
Eg skal eigi fjölyrða um það, hvort Danir liafi
hag af sambandinu. Eg held reyndar, að liagur sá
sé ímyndun ein. En eg tel mér eigi skylt að rannsaka
þá hlið málsins. Hafa þá íslendingar hag af sam-
bandinu? Hér skulu nefnd þau aðalatriði, sem sér-
staklega hala verið talin íslandi til hagnaðar.
1. Utanríkismál. Menn hafa talið það íslandi
hag að geta falið utanríkismál sin Dönum á hendur
um aldur og æfi. Fyrst ber þess að gæta, að inn-
anríkismál og ulanríkismál verða oft eigi með öllu
aðgreind, t. a. m. verzlunarmál og verzlunarsamningar
við önnur ríki. Málin grípa hvort inn í annað. Það