Andvari - 01.01.1913, Blaðsíða 175
Fánamálið
113
eða að foringi varðskipsins hafi eigi liaft vald til
þess að taka fánann af eigandanum, eða livort-
tveggja, þá hefir varðskipið beitt ólögurn.
I. Hvaða reglur gilda um notkun fána á
hérlandsskipuni og hér á landi?
1. Notlcan fána á skipum. Hér verður að greina
á milli herskipa og annara stjórnarskipa á annan
hóginn og skipa einstakra manna á hinn. Það er
auðvitað, að skip, sem heima eiga utan landsvæðis
þess, sem Danakonungur ræður yfir, eiga að liafa
og mega hafa þau flögg, sem lögboðin eru í ríki
því, sem þau heyra undir. Hér er því einungis átt
við skip, sem heima eiga í löndum Danakonungs.
a. herskip og önnur stjórnarskip. Engin slík skip
eru nú heimilisföst hér á landi. Um dönsk herskip og
stjórnarskip gildir sú regla, að þau ein inega hafa klof-
ið flagg (»Splitflag«, tjúguflagg) og veifur (»Vimpler«).
Er slíkur fáni forréttur konungsvaldsins að fornu og
nýju. Svo er að sjá, sein menn hafi eigi all af gætt
þessa fyrr á tímum, heldur hafi menn einatt brotið
þær reglur. 15. júlí 1690 og 21. jan. 1696 var ein-
stökum mönnum harðlega bannað að hafa klofinn
lána eða veifur á skipum sínum. 17. febr. 1741 er
bann þelta endurnýjað. Skyldi hver sá, er bannið
braut, hafa fyrirgert flaggi sínu og sæta þar að auki
50 ríkisdala sekt. Á þessum bönnum eru bygð á-
kvæðin í tilsk. 11. júlí 1748, í lierflotareglugerð 8. jan.
1752, 817. og 818. gr., og konungsúrskurði 2. des. 1776
(opnu bréfi 6. des. 1776). Stjórnarskipum er eigi ein-
ungis heimill að hafa klofinn fána, heldur er þeim
það einnig skylt, sjá tilsk. 11. júlí 1748, 3.— 8. gr.
Líklega yrði einnig lilið svo á, að skip íslenzku
Andvnri XXXVIII. S