Vaka - 01.06.1928, Page 75

[VAKA j
UM SKÓGRÆKT ÓG SANDGRÆÐSLU.
201'
sandar hafi myndazt í stað blómlegra byggða. Breiða-
merkursandur, Skeiðarársandur, Brunasandur og Mýr-
dalssandur segja með nöfnum sínum bezt til um
þá eyðingu, sem orðin er. Satt er það, að visu, að
Jiokkuð af söndum þessum var til þegar um og eftir
landnámstíð: „Breiðársandur var þá til; og i Njáls-
sögu er nefndur Lómagnúpssandur, sem síðar varð að
Skeiðarársandi; en þeir voru sem ekkert að reikna í
samanburði við þær víðáttumiklu sandeyðimerkur,
sem nú hafa út frá þeim vaxið. Kári Sölmundarson bjó
með seinni konu sinni, Hildigunni, að Breiðá, langt,
langt úti á Breiðamerkursandi, eftir því sem nú er; og
Breiðamerkurfjall, sem bærinn hefir eflaust staðið rétt
undir, er nærri því komið á bólakaf í jökli, og jökull-
inn á parti þar á sandinum kominn svo nærri sjó, að
naumast verður lcomizt milli hans og sjávar“.
En blettirnir, sem eftir eru óeyddir á þessum svæð-
um, eru margir hverjir sýnishorn upp á hina mestu
náttúrufegurð, upp á sannkallaða náttúrudýrð. Þannig
t. d. að Svínafelli í Öræfum, þar sem Brennu-Flosi bjó;
að Núpstað, vestan undir Lómagnúpi, og víðar. Og
jafnvel sjálfar auðnirnar, eins og t. d. Brunasandur,
gefa nokkra von um, að þær grói upp aftur og verði
með tímanum að grasi grónum grundum.
Öðru máli er að gegna um þá eyðingu, er að nokkru
ieyti að minnsta kosti stafar af manna völdum, lyng-
rifi, hrísrifi, fjárbeit og uppræting skóga. Þar tilfærir
höf. tvö dæmi, annað úr fjallshlíðunum norðan við
Mjóafjörð og hitt af Fljótsdalshéraði. Þar og víðar sé
landið beinlínis blásið upp og að verða örfoka fyrir eyð-
ingu skóganna og annars þess gróðurs, er bindi jarð-
veginn, og þar sé því lítil eða engin von um nýjan
gróður nema menn sjái að sér og fari að revna að
hamla upp á móti eyðingunni. —
Vilji menn vita það gjörr, hvílika heljareyðingu og
uppblástur ill og óviturleg meðferð skóganna hefir haft