Menntamál - 01.04.1937, Síða 10

4
MENNTAMÁL
unarreglu, þ. e. a. s. siðfer'ðisreglu, eða breytt á nióti góð-
um siðum. Barnið hefir með broti sínu eða yfirsjón af-
neilað þeim myndugleik, þvi gildi, sem reglan felur í sér.
Það verður að fá barnið til að viðurlcenna myndugleik
reglunnar og finna gildi liennar.
Á öðrum slað i sama riti kemst Durkheim að orði eitt-'
hvað á þessa leið: Óhlýðni veikir agann. Hvernig á að
bæta fyrir bana? Hegðunarreglan verður að sýna, enda
þótt hún hafi verið brotin, að hún er æ hin sama, að hún
hefir engu glatað af afli sínu og myndugleik, þrátt fyrir
misgerðina, sem afneitaði lienni. Með öðrum orðum:
hegðunarreglan verður að rísa upp á móli móðguninni
og sýna vald sitt með afli samsvarandi árásinni, sem hún
varð fyrir. Hegningin er ekkert annað en þetta andsvar.
Hún á að fá barnið til að hlýðnast siðareglunni og koma
því til að finna siðferðilegt gildi liennar.
Iijarni refsingarinnar er þá ávítunin, en barnið verður
að viðurkenna þessa ávitun rélllála, ef hún á að hrífa.
Hegningin verður — og það er aðalatriðið — að vekja og
dýpka samvizku barnsins, vekja og styrkja viljann til að
belra sig. í þessu innra andsvari barnsins felast hin sið-
ferðilegu álirif refsingarinnar á það. Hegningin verður
að knýja fram einlægt og ólalsað siðferðilegt andsvar
hjá barninu, og er það aðallega fólgið í tvennu: 1) í
sektartilfinningunni og í iðruninni. Barnið viðurkennir
brot sitt og afneilar þvi, sér eftir ])ví, viðurkennir gildi
siðferðireglunnar og álitur refsinguna réllmæta. 2) 1
einlægum, staðföstum vilja til að betra sig, að sýna ekki
aftur sama breyskleikann. Því einlægara, dýpra og lang-
vinnara sem þetta hugarfar er, því meir sem barnið nálg-
ast það að endursvara refsingunni með allri sál sinni, öll-
um persónuleika sinum, því áhrifameiri er refsingin og
því betur nær liún u])peldislegu takmarki.
Þetta eru skilyrðin frá barnsins hálfu fyrir því, að refs-
ing missi ekki marks. Fyrst þjáist barnssálin vegna brots