Menntamál - 01.04.1937, Side 15

MENNTAMÁL
9
Barnauppeldið þarf ekki á neinum óbeinum refsingum að
iialda, sérstaklega uppfundnum: Náttúran refsar sjálf, í
þvi máli er bezt að láta liana sjálfa taka i taumana. Þegar
liegðun barnsins er vond, gera hinar óþægilegu afleiðing-
ar því aðvart, og endurminningin um þær varar það við
að fremja verkið aftur. Hlutverk uppalandans er liér að-
eins í því fólgið að vaka yfir því, að ekkert hindri, að harn-
ið sæli eðlilegri afleiðingu verka sinna. Spencer telur
jjessa uppeldisaðferð hafa tvo kosti: Hinn fyrri er sá, að
barnið jiarf ekki að blýða í blindni uppalandanum, sem
segir ])ví: ,.þetta máttu ekki gera!“ án þess að það skilji,
liversvegna það má ekki fremja verknaðinn, hversvegna
hann er vondur. Barnið á að fá beina reynslu af blutun-
um, reka sig á, og verða liyggið af reynslunni. Hinn kost-
ur þessarar uppeldisaðferðar, að áliti Spencers, er sá, að
þegar refsingin er eðlileg afleiðing misgerðarinnar, þá
getur barnið ekki skellt skuldinni á neinn, ekki vaknað
kali eða gremja hjá því til neins, því að hegningin er
ópersónuleg. Það má sjálfu sér um kenna. I stuttu máli:
Hegningin er eðlileg afleiðing misgerðarinnar. Þessar
eðlilegu afleiðingar eru réttlátar og harðar, þær eru
óbreytanlegar, beinar og óumflýjanlegar. Eðlileg af-
leiðing verka vorra er bezta refsingin; það er þeim að
þakka, að karlar og konur snúa frá villu sins vegar. Sem
dæmi upp á eðlilegar refsingar tekur Spencer meðal
annars: Stúlkuhnokka, sem alltaf lætur biða eftir sér í
skemmtigönguna. Refsing eða eðlileg afleiðing ])ess er:
hún er skilin eftir. Annað dæmi: Barnið brýtur leikföng
sín. Refsing: Það fær engin ný leikföng. Þriðja dæihi:
Barnið er mjög ósannsögult. Refsing: enginn læzt trúa
því framar. — Þannig er kenning Spencers um barna-
refsingar í aðalalriðum.
Fyrst skulum vér athuga það, sem haldgott er í kenn-
ingu Spencers: Hve margt og mikið lærum vér ekki frá
blautu barnsbeini af eigin reynslu. sem segir oss um, hvort