Menntamál - 01.12.1955, Page 9

MENNTAMAL
191
merkingarlitlum umsögnum, til að hraði fáist í frásögn-
ina, en síðar hafa mörg skáld leikið þetta eftir
honum. Einnig má benda þeim á stígandina, sem
víða kemur fyrir í sögunni, svo sem: „Svo kreppti vetur-
inn fastar að með snjóþyngslum og ísalögum, fyrst skort-
urinn, þá sulturinn og síðast skerandi hungrið.“ Og loks
mætti benda á, hversu skáldið bregður upp sýnistíl með
stuttum, hnitmiðuðum, sindrandi setningum, hve málið er
auðugt í sögunni og hvernig skáldið lætur okkur skynja
með upptalningu í lok sögunnar, hve lengi beinin hennar
Stjörnu hafi hvílt í óbyggðum: „Hregg og hríðar, skin og
skúrir fara yfir þau dag eftir dag og ár eftir ár.“
Þó að vel fari á því sums staðar í þessari sögu, að sögn-
um sé sleppt, verður að taka það fram við nemendur, hve
mikilvægu hlutverki þær gegna yfirleitt í málinu okkar og
hve nauðsynlegt er að vanda til þeirra. Veltur oft á þeim,
hvort setning er vel eða illa sögð. Þegar kvæði Einars
Benediktssonar eru lesin, fer ekki hjá því, að gildi umsagn-
anna verði nemendum ljóst. Hjá Einari fæðast umsagn-
irnar í sigurkufli og eru oft máttarstoðir málsgreinanna.
Nægir að nefna eitt dæmi:
Brúnirnar þyngjast. Þeir harðna á hvarm.
Það hrökkva af augunum neista él.
Riðullinn þyrpist með arm við arm.
Það urgar í jöxlum við bitul og mél.
Þeir stytta sporin. Þeir stappa liófum
og strjúka tauma úr lófum og glófum.
Höfuðin lyftast. Hin lifandi vél
logar af fjiiri undir söðulsins þófum.
Meðal margra stílfyrirbrigða, sem ótalin eru og nem-
endur eiga auðvelt með að skilja, eru hljóðgervingar. Tal-
ið er, að sum orð séu mynduð með það fyrir augum að
líkja eftir hljóði, t. d. sagnirnar: ískra, detta, blása, hvísla
skrjáfa o. s. frv.