Iðunn : nýr flokkur - 01.07.1930, Side 116

322
Úr hugarheimum.
IÐUNN
vér að temja oss að gera það þannig, að vér sjáum
með skáldinu, að
„Eins og heilög Guðs ritning er hauður og sær,
alt er himnesku gull-Ietri skráð“.
Og þegar vér virðum fyrir oss mannlífið, þurfum vér að
temja oss að gera það þannig, að vér komum auga á
gull letrið, sem skráð er einnig þar, skráð í hjörtu sam-
herja vorra; þurfum að finna og skilja góðleik, fegurð
og tign mannssálarinnar, jafnvel þó dyljast kunni undir
yfirborði, sem alt annað sýnist letrað á. Hver ástúðleg
hugsun, hvert vingjarnlegt bros, hvert alúðar orð, hvert
hlýtt handtak, veitt öðrum eða þegið af öðrum, — alt
eru þetta lyklar að uppsprettum gleðinnar. Og því fleiri
leiðir sem vér opnum henni að sálum vorum, því hreinna
og bjartara verður þar, því meira þurkast út af öllu hinu,
sem spillir lífi voru og veldur skuggum þess.
Nú kann einhver að segja: »Stundum verður þó ekki
betur séð en að af gleðinni stafi háski, andleg og lík-
amleg hrakföll*. Það er missýning. Þegar svo virðist, er
ekki að ræða um annmarka á gleðinni sjálfri, heldur
takmarkanir mannlegs siðferðisþreks og skapfestu. Tak-
markanir, sem vér trúum að eldist af mannkyninu, því
eitt, og að sjálfsögðu mesta, gleðiefni jarðlífsins er ein-
mitt þetta, að það stefni með oss að hliðum dásamlegra
heima fullkomnunarinnar. A þeirri leið getur gleðin ekki
verið farartálmi, heldur þvert á móti, lýsandi stjarna,
sem fer fyrir og beinir veginn. Til þess að svo sé, þarf
það eitt, að oss líði aldrei úr minni, að vér höfum
hvervetna hugföst ein af meginsannindum tilverunnar.
Þau sannindi hefir skáldið Matthías Jochumsson greypt,
af aðdáanlegri snild, í smá-erindi, er hann Ieggur Snorra
Sturlusyni í munn. Tildrögin eru þessi:
Það er kvöld. Snorri situr við hverinn í Reykholti
og horfir á stjörnubjartan hausthimininn speglast í tæru
vatninu. Hann er hnugginn, hefir verið að líta yfir langa
og viðburðaríka æfi, gera upp reikninga hennar við
herra lífs síns. Og honum ofbýður hvernig skilin ætli
að fara sér úr hendi. En skyndilega verða straumhvörf
í huga gamla mannsins. Ný birta streymir þangað inn,