Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1929, Side 24

118
List.
IÐUNN
komst að orði eitthvað á þessa leið: *Skáldin eru hinir
einu sönnu prestar og spámenn þjóðanna. Á þá á fólkið
að hlusta, — ekki á hina innantómu, hempuklæddu
blaðrara, sem kallaðir eru »klerkar«!«. — Honum hug-
kvæmdist það ekki, að prestsstarfið gæti falið í sér
mikinn skáldskap, mikla list, mikla fegurð. Og mér gat
ekki betur skilist, en að hann teldi „orðsins list« hina
einu list og sæi skáldskap hvergi annarsstaðar. Eg segi
ekki frá þessu til þess að niðra hlutaðeigandi manni.
Hann er mjög greindur maður, svo þess vegna er hér
aðeins um hugsunarleysi að ræða. En þegar greindir
menn og mentaðir gera sig seka um þannig lagaðan
misskilning, — hvað munu þá hinir gera? — — —
En hvað er þá list?
Goethe (skáldspekingurinn þýzki, f. 1749, d. 1832)
sagði, að list væri >töfrar sálarinnar«. Schiller (þýzkt
skáld, f. 1759, d. 1805) sagði, að í listinni fyndi maður-
inn aftur hina »töpuðu tign« sína. Þýzka tónskáldið
Wagner (f. 1813, d. 1883) sagði, að listin væri eins-
konar fagnaðarrík opinberun insta eðlis manna, væri
með öðrum orðum lífsnautn. Seinna komst hann að
þeirri niðurstöðu, að list væri hin »æðsta þegnfélagslega
opinberun mannsins*.
Alt eru þetta nú fremur óákveðin orðatiltæki, og enda
þótt mikill sannleikur sé í þeim fólginn, sérstaklega
þeim, sem höfð eru eftir Wagner, hitta þau þó
naumast »naglann á höfuðið*, ef svo mætti segja. Ef til
vill er skýring Carlyles (enskur rith., f. 1795, d. 1881)
bezt. Hún er á þessa leið: »List er sál hlutanna, leyst
úr viðjum*. Enginn efi er á því, að sá er mestur lista-
maður, sem gerir okkur fært að sjá — ekki aðeins yfir-
borð einhvers fyrirbrigðis — heldur og sál þess eða
innri veruleika. Við lifum í heimi líkinganna. Segja má