Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1929, Side 34

128
List.
IÐUNN
— og ekki hrifið hjörtun. Þannig hygg ég líka að standi
á því, að ýmsir ólærðir söngvarar hrífa okkur miklu
meira en margir hinna hálærðu. Enginn getur lært að
vera mikill söngvari, eða mikið skáld.
Öll listaverk lýsa höfundum sínum, að meira eða
minna leyti, — ekki að eins sem //s/amönnum, heldur
einnig sem mönnum. Hljómlistin er þó sérstaklega eftir-
iektarverð að þessu leyti. Plato sagði, að unt væri að
sjá það á hljómlist þjóðanna og á hljómlistarsmekk þeirra,
hvort t. d. bylting væri í aðsigi. Og Jinarajadasa segir,
að undireins og hljómlistarmaður snerti nótu á slaghörpu
eða streng á fiðlu, opinberi hann sig sem sál. En mesta
kraftaverk hljómlistarinnar er það, að hún ummyndar
okkur. Hvenær sem við verðum hrifin af hljómlist, verð-
um við að nýjum mönnum. Hljómlistin hefir, með ein-
hverjum dularfullum hætti, komið á samræmi milli vits-
muna og tilfinninga. Hún hefir vakið og glætt alt hið
bezta í okkur og gert okkur skygnari á hið sanna,
fagra og góða. Enginn efi er á því, að menn skortir
mjög skilning á gildi hljómlistar, og að fæstir hafa hug-
mynd um, hverju fögur hljómlist fær til vegar komið.
Hljómlist gæti verið eitt af hinum göfugustu og áhrifa-
ríkustu uppeldismeðulum, sem til eru, ef réttilega væri
með hana farið.
Læt ég nú lokið máli mínu um hinar ýmsu tegundir
listar. Eins og gefur að skilja, er ekki unt, í stuttri grein,
að gefa nema mjög ófullkomið heildaryfirlit yfir jafn víð-
tækt efni. Um list og listir hafa vitanlega verið ritaðar
margar bækur. Alt of lítið hefir þó verið ritað um þetta
efni á íslenzku, og þykjast þó margir hér hafa vit á list-
um, samanber suma ritdómana. Dr. Guðmundur Finn-
bogason hefir svo að segja einn, að því er ég bezt veit,
ritað nokkuð að ráði um listir. Hefir hann ritað skyn-