Kirkjuritið - 01.10.1972, Side 90

ins, eða a.m.k. framhlið þess. Hin
gerðin er þannig, að dúkurinn er
jafn breiður altarisborðinu, en endar
hans hanga út af endum altarisins
meira en hálfa leið til gólfs. Engar
blúndur eða skreytingar eru á þess-
um dúkum. Þessi gerð er eðlileg, ef
fyrrnefnd altarisbrún er fyrir.
Altarisdúkur á að takast af altari
eftir messu, svo að hann óhreinkist
ekki. Stundum eru hlífðardúkar
breiddir yfir altarisdúkinn til að
verja hann óhreinindum. Betra er þó,
að annar dúkur sé hafður á altarinu
milli messugerða.
Þriðji dúkurinn er miklu minni.
Hann kallast KRISTSLÍKAMA DÚKUR
(Corporale) og er breiddur á mitt al-
tarið fyrir altarisgönguna. Á honum
stendur kaleikur, ásamt víni og
brauði því, sem nota á í messunni.
Þessi dúkur var mjög prýddur út-
saumi og hinni fegustu handavinnu.
Til eru á þjóðminjasafni nokkrir
gamlir Kristslíkama dúkar. Kristslík-
ama dúkar voru vígðir og með-
höndlaðir með hinni mestu virðingu.
Þeir voru geymdir í sérstökum hirzl.
um. Stundum voru það möppur,
stundum stokkar, og kölluðust þessar
hirzlur KRISTSLÍKAMA HÚS (Domus
corporalis). Þessir dúkar voru einnig
notaðir utan um brauðið, þegar það
var fœrt sjúkum í heimahús. Þessir
dúkar munu ekki vera notaðir lengur
hér á landi.
Auk þessara dúka þarf aðra dúka,
sem sjaldan eru nefndir meðal altaris-
dúka. Þeir eru dúkar til að þurrka
af barmi kaleiks við útskiptingu og
dúkur til að þurrka af kaleik, eftir
að hann hefur verið skolaður. Nokk-
ur stykki þurfa að vera til af þessum
dúkum í hverri kirkju, svo að, jafncm
séu til hreinir dúkar, hversu oft sem
messað er.
Altarisklœði
Mjög snemma kom upp sá siður a^
hengja klœði umhverfis altari. Þa^
nefnist ALTARISKLÆÐI (antependiarn'
frontale). Þegar altari stendur ekk'
við vegg, er það klœtt allt I krinð'
en standi það við vegg, eru ýmist
þrjár hliðar þess klœddar eða a^'
eins framhliðin. Klœði þessi erU
venjulega úr sama efni og höklarnir
og í sama lit og þeir. Tilgangur altar'
isklœðis er sá, að minna á tign altar'
isins. Auk þess gefa þau tcekif0511
til tilbreytni, ef fleiri en eitt eru fil-
Séu mörg altarisklœði til, er skipr
um þau eftir tímabilum kirkjuársin5'
og þá gefa þau gagnlega tiIbreyT
ingu. Venjulega eru einhver skraur
tákn á framhlið þeirra. Bezt er, a
þau séu ekki mjög íburðarmikil e^a
margbrotin. Sé altarið fegurðarsnaatt'
— sem ekki á að þekkjast, —
klœðið þann skort. — Sé altaÁ
falleg smíð, — og svo á jafnan
vera, — er varla ástœða til að klcfið0
það alltaf og sízt, ef ekki er til nema
eitt klœði. Ef altari er óklcett, fer
betur að hafa altarisbrún, sem fyrr
var nefnd, heldur en blúndu.
Altarisljós ,g
Frá öndverðu voru Ijós notuð v^
helgihald kristinna manna, þe9
birtu var vant. Fyrst í stað sun^
þeir messu sína snemma morganS'
280