Jörð - 01.05.1945, Síða 48

46
JÖRÐ
kenna þeim — því að nokkra hríð starfaði ég sem kennari í
alþýðuskólum þeirra. Allt þetta ætti að gefa svo glögga yfir-
sýn, að mörgum gæti sjálfsagt fundizt mér vorkunnarlaust að
láta í té fullkomna lýsingu á skapgerð, tilhneigingum og til-
finningalífi þessa fólks eða öllu því, sem liggur til undirstöðu
sjálfstæðri og sérkennilegri menningu, öllu því, sem gerir
dönsku þjóðina frábrugðna öðrum þjóðum í lífi sínu og eðlis-
háttum. Eg veit ekki, hvort þetta væri hægt, en ég veit með
vissu, að það yrði margfallt meira verk, heldur en hægt er að
láta rúmast í jæim línum, sem hér verða ritaðar. Efnið er
margþætt: Meðal Dana, eins og annarra Jojóða, gildir það, að
„svo er margt sinnið sem skinnið". Og þegar um heila þjóð
er að ræða, held ég, að það sé vafasamt að draga fram einhvern
sérstakan eðlisþátt, eins og oft er gert, og síðan dæma út frá
honum: svona er þjóðin. Stundum getur sá dómúr verið réttur
— að vissu marki. En þess ber að gæta, að dómurinn er mið-
aður við þá einstaklinga, sem maður hefur átt kost á að kom-
ast í kynni við. En kynni annars manns við aðra einstaklinga
geta ef til vill gefið lionum rétt til að kveða upp allt annan
dóm. Þegar ég t. d. ekki alls fyrir löngu hlýddi á erindi, sem
prófessor Sigurður Nordal flutti í útvarp,*) jiiar sem hann m. a.
minntist á nokkur meginatriði í skapgerð Dana, fannst mér
hann komast svo nálægt Jiví rétta, sem framastyrði komizt, sam-
kvæmt minni eigin reynslu og þekkingu. Síðan hef ég talað við
þó nokkra, sem telja niðurstöður Nordals í Jæssu erindi allt
annað en réttar. Þeir hafa Jrví dregið allt aðrar ályktanir af
sinni reynslu og þekkingu, heldur en ég af minni. Hverjir hafa
nú réttara fyrir sér — að því tilskildu, að við höfum allir talað
hleypidómalaust?
EITT sinn, rétt eftir fyrri heimsstyrjöldina, réðist ég dálít-
inn tíma í hafnarvinnu og var skipað þar í vinnuflokk
með allmörgum öðrum verkamönnuin — flestum ungum.
Verkstjórinn yfir okkar flokki'var maður nokkuð við aldur, og
var — að mér virtist — einhver sá versti „týranni", sem ég
) Erindið er ]>að, sem S. N. birtir hér í heftinu. Ritstj.