Prestafélagsritið - 01.01.1923, Side 56

Presíafélagsritið.
Skilað kveðju.
51
verið hættulaust, að tala máli Svía og sambandsins vorið 1905
í höfuðstað Norvegs. Manni getur þótt miður, að hann skyldi
líta svo á það mál, en ekki dregur það úr virðingunni fyrir
honum. Það sýnir betur en alt annað, að honum var ekki
unt að víkja frá því, sem hann taldi rétt mál, nje þegja við
því, sem hann áleit rangt.
Eg sagði í upphafi þessa máls, að ekki væri sá maður
honum samtíða á Norðurlöndum, er eg dirfðist að kalla merk-
ari mann. Sumum kann að þykja þar hallað á landa hans, þá
Hinrik Ibsen og Björnstjerne Björnson, en ekki tek eg orð
mín aftur, þó að þeir séu nefndir. Hann var gagnkunnugur
þeim báðum. Hinrik Ibsen virti Kristófer manna mest. Hann
kom oft til móður hans í Rómaborg, meðan Kristófer var í
stríðinu. Þá sagði hann einu sinni við hana: »Ef hann Kristó-
fer fellur, þá skal eg reisa honum þann bautastein, er verði
Norvegi til ævarandi smánar, því að Kristófer er eini Norð-
maðurinn, sem gerir skyldu sína«. Þá svaraði frúin: »Slíkan
bautastein skyldi eg grafa í jörð niður með mínum eigin
höndum«. Þá vöknaði Ibsen um augu, að sögn. Hann hafði
ekki rent grun í, að til væri svo mikil ættjarðarást í nokkru
móðurhjarta. Qetið hefir þess verið til, að hann hafi munað
eftir Kristófer, er hann samdi »Brand«, og sumir fullyrða, að
hann hafi skapað Agnesi eftir systur Kristófers, þeirri er varð
svo skammlíf. Það er líka mælt, að Ibsen hafi sagt, þá er
dauðinn var fyrir dyrum, að hann vildi við engan prest tala,
annan en Kristófer Bruun. Eg fer ekki út í neinn samanburð
á þeim, en eg hugsa til þeirra, þar sem Ibsen fer suður í
Róm, þegar ófriðurinn hefst, og sezt þar við að yrkja, en
hinn kemur heim frá Róm til að berjast. Og eg hugsa aftur
hl hins blóðuga níðs, er Ibsen ristir löndum sínum í Pétri
Qaut, bóndasyni úr Guðbrandsdölum, sem treður rækilega
undir fótum allar hugsjónir sínar og svíkst um öll góð áform.
En um sömu mundir labbar Kristófer upp í Guðbrandsdali,
til að kenna bændalýðnum þar að trúa á hugsjónir, lifa og
deyja fyrir þær. Ekki blandast mér þá hugur um, til hvors
mannsins mér finst meira. Má vel vera, að svipuhöggin