Prestafélagsritið - 01.01.1923, Blaðsíða 65

60
Jón Helgason:
Prestafélagsritiö.
fregðu manna til að bæta breytnina, eins og sá góði biskup
vildi, og sinna af alvöru siðferðiskröfum kristninnar. Um daga
Qissurar er svo komið í landinu, að vopnaburður hefir með
öllu lagst niður, og það er beint tekið fram um atþingis-
samkomu mjög fjölmenna, er haldin var skömmu eftir alda-
mótin 1100, að þar sæist aðeins ein stálhúfa.
Þess sjást og mörg merki, að mannúðin fer vaxandi. Aður
en menn vita af er þrælahaldið úr sögunni — beinn ávöxtur
þess mannúðaranda, sem berst inn í hugskot þjóðarinnar með
kristninni. Miskunarleysið við munaðarlausa og bágstadda
hverfur meira og meira. Aður höfðu menn ekki kinnokað sér
við, er harðæri bar að höndum, að gera héraðssamþyktir um
að gefa upp gamalmenni og vanheila menn og synja þeim
allrar bjargar. Nú breytist eða hverfur sá hugsunarháttur
smám saman, og áður en 11. öldin hverfur í tímans djúp,
hefir Gissur biskup fengið tíundarlög sín lögtekin með því
ákvæði að 'A tíundarinnar skyldi ganga til þurfamanna. Sýnir
þetta síðasttalda áþreifanlega, hve mönnum hefir vaxið skiln-
ingur á því svo sem kristilegri skyldu að ala önn fyrir bág-
stöddum, — skyldu, er ekki síður hvíli á þjóðfélaginu en
einstaklingunum. Hins vegar ber lögtaka tíundarinnar vitni um,
hve mönnum er tekið að skiljast þýðing kirkjunnar í þjóð-
félaginu, þegar þjóðin sjálf gengst undir slíka byrði sem tíund-
arskyldan var. Með tíundar-lögtökunni viðurkennir þjóðin að
réttu lagi þegnskyldu sína gagnvart kirkjunni.
Að kirkjan frá fyrstu byrjun verður svo nátengd þjóðlífinu,
er vitanlega meðfram að þakka þeirri staðreynd, að innlendir
höfðingjar vinna að lögtöku hins nýja siðar. En hinu má þá
ekki heldur gleyma hvern þátt þeir ágætismenn innbornir, sem
skipa biskupsembættin framan af, áttu í því hve ótrúlega fljótt
kristna trúin og sú siðmenning, sem henni var samfara sam-
lagaðist hinu bezta í þjóðareinkunn og þjóðlegum einkennum
íslendinga. Næst jafn sjálfsögðum hlutum eftir lögtöku kristn-
innar sem að reisa kirkjur og útvega presta, reið á að fá
hugsanalíf og lífernishætti þjóðarinnar umskapað eftir kröfum
kristindómsins, og þetla má segja að tekist hafi framar öllum