Eimreiðin - 01.12.1922, Side 64

320
SÆMUNDUR FRÓÐI
eimreiðin
miður heppilegt viðurnefni. Hans sonur var Jörundur goði, en
af honum eru afskaplega stórar ættir komnar. og nægir þai-
til að nefna tvo einhverja stærstu og merkustu ættbálkana á
íslandi í fornöld, Oddaverja og Sturlunga. Þetta er nú föður-
ætt Sæmundar. En ef nokkuð er, má þó segja, að móðurættin
væri ennþá betri. Móðir hans var Þórey, sonardóttir Guð-
mundar ríka á Möðruvöllum, en dótturdóttir Halls af Síðu,
en þessir afar hennar, Guðmundur og Hallur, voru í röð
ágætustu höfðingja landsins á blómaöld þess. Það var því ekki
furða, þótt mergur væri í Sæmundi presti. Ættin þornar ekki
heldur upp í honum, heldur eignaðist hann hina göfugustu niðja,
og má engu síður á það minnast. Einn sonur hans var Loftur
prestur, hinn vitrasti maður, er kvæntist dóttur Magnúsar
konungs berfætts, en sonur þeirra, Jón, verður, fyrir ættar
sakir, vits og stjórnsemi, að teljast einhver mesti höfðingi, sem
verið hefir á íslandi. Hann hefði átt kröfu til konungdóms í
Noregi, ef hann hefði viljað í það ráðast, þegar hann var
ungur, en faðir hans, sem var þá ásamt honum í Noregi, var
of vitur maður til þess að steypa sér út í hringiðu valdabar-
áttunnar í Noregi. í stað þess varð Jón konungur á íslandi,
ókórónaður að vísu og nafnbótarlaus, en konungur í raun og
sannleika. Sonur hans einn var Sæmundur í Odda, sem hafn-
aði ráðahag við jarlsdóttur, af því að hann þóttist of góður
til þess að sækja brúðina í annað land, en vildi láta færa sér
hana. Annar son hans var Páll biskup í Skálholti, hinn mesti
höfðingi og glæsilegasti maður, og yrði of langt að telja her
alt það stórmenni, sem er umhverfis Sæmund fróða á allar
hliðar. En þetta nægir til þess að sýna, að Sæmundur var
ekki af kotungum kominn, né kotungar einir af honum. Eru
ættir raktar frá nútímamönnum til Sæmundar, en þó mun nu
Odda-blóðið tekið að þynnast í æðunum og nú á tímum er
ekki jafnmikið orð á slíku gert og áður var.
I ætt þeirra Oddaverja var goðorð komið frá Jörundi o9
hefir Sæmundur því haft mannaforráð, en ekki fara sögur af
því fremur en öðru. Af uppvexti Sæmundar segir fátt, eða
öllu heldur ekkert, en giska má á, að hann hafi snemma verið
ætlaður til kennimannlegrar stöðu. í fyrstu kristni hér var þa^
alsiða, enda ofur skiljanlegt, að menn af betri ættum lærðu ti