Eimreiðin - 01.12.1922, Blaðsíða 114

370
TÍMAVÉLIN
EIMREIBIt'í
í samræmi við það. Ef líffræðin er annað en tóm endaleysa,
þá ætti það að vera ljóst, hvað það er, sem heldur við afli
og manndómi. Það er harðrétti og frelsi. I slíkum ástæðum
Iieldur sá ötuli, sterki og hygni velli, en sá óhæfari verður að
falla. Vorir tímar og aðstæður allar launa þeim, sem er þraut-
góður, viljasterkur og ráðsnar. Og hinar sífeldu hættur, sem
vofa yfir ungviðinu, hafa skapað heimilið, og alt það, sem þar
er alið af tilfinningum, ást og afbrýði, umhyggju móðurinnar
og atorku föðurins. Hætturnar eru að hverfa. Og það eru líka
farnar að heyrast raddir gegn þessu, sem heimilið elur. Nátt-
úran varpar af sér öllum óþarfa.
Þegar eg hugsaði um þetta smávaxna og veikbygða fólk og
einfeldni þess, en á hinn bóginn um þessar íburðarmiklu hallir,
sem nú voru að fara í rústir, þá styrkti það mig í þessari trú,
að mannkynið hefði sigrað náttúruna. Eftir sigurinn kom svo
hvíldin. Mennirnir höfðu verið sterkir, ákafir og vitrir, og beitt
öllum þessum hæfileikum til að bæta lífskjörin. En þegar þvf
var náð, þá breyttist líka mannkynið.
Undir þessum nýju kringumstæðum hlaut þessi eirðarlausa
framsóknarlöngun, sem nú þokar svo miklu áleiðis, að verða
galli. Jafnvel nú, á okkar dögum, sjáum við merki um þetta.
Ákveðnar tilfinningar og girndir, sem einhverntíma voru þarfar
og nauðsynlegar, eru nú orðnar úti á þekju og jafnvel gallar.
Bardagalöngun og heiftrækni eru t. d. ekki nema lestir nú
orðið. í mannfélagi, þar sem alt væri komið í fullkomið jafn-
vægi, væri alt vald, andlegt og líkamlegt, gagnslaust. Eg leit
nú svo á, að um fjölda ára hefði engin hætta mætt neinum,
engin hætta á ófriði eða ofbeldi, engin villidýr, engar stór far-
sóttir né heldur strit fyrir þörfum lífsins. Þegar svo er komið
eru þessir, sem við köllum bjálfa, jafn hæfir og hinir, þe>r
eru alls ekki lengur bjálfar. Þeir væru í raun og veru betur
komnir í slíku mannfélagi heldur en mikilmenni, því að mikil"
mennin mundu verða óróleg og kveljast af því að hafa ekkert
verkefni. Hallirnar stóru og glæsilegu, sem eg horfði á, voru
án efa vitnisburðurinn um síðustu umbrot mannsandans, áður
en allir urðu jafnir og gátu sætt sig við iðjuleysið. ÞanmS
hefir ávalt farið þegar of mikill Fróða friður hefir ríkt. Afl °S